الجزیره: ترور دانشمند ایرانی می تواند فرصت مذاکرات را نابود کند

ديپلماسي ايراني/ متن پيش رو در ديپلماسي ايراني منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

تحليل گران مستقر در ايالات متحده معتقدند که ترور دانشمند برجسته هسته اي ايران شروع مجدد ديپلماسي بين واشنگتن و تهران را توسط جو بايدن، رئيس جمهوري منتخب آمريکا، دشوارتر مي کند. بايدن که از ۲۰ ژانويه روي کار خواهد آمد، گفته که مي خواهد به توافق بين المللي سال ۲۰۱۵ که برنامه هسته اي ايران را مهار مي کند، بازگردد که به معناي برنامه او براي عقب نشيني از کارزار «اعمال فشار حداکثري» رئيس جمهوري دونالد ترامپ است.
 
جيليان کستلر دي آمورز و ويليام رابرتز-الجزيره/ تحليل گران مستقر در ايالات متحده معتقدند که ترور دانشمند برجسته هسته اي ايران شروع مجدد ديپلماسي بين واشنگتن و تهران را توسط جو بايدن، رئيس جمهوري منتخب آمريکا، دشوارتر مي کند. بايدن که از 20 ژانويه روي کار خواهد آمد، گفته که مي خواهد به توافق بين المللي سال 2015 که برنامه هسته اي ايران را مهار مي کند، بازگردد که به معناي برنامه او براي عقب نشيني از کارزار «اعمال فشار حداکثري» رئيس جمهوري دونالد ترامپ است.

اگرچه عاملان ترور دکتر فخري زاده در حومه تهران هنوز به طور دقيق شناسايي نشده اند، مقامات ايراني انگشت اتهام خود را به سمت اسرائيل، متحد اصلي ايالات متحده که از مواضع شديدالحن ترامپ عليه جمهوري اسلامي حمايت مي کند، دراز کرده اند. 

تريتا پارسي، معاون اجرايي موسسه کوينسي، گفت: «تصور کنيد اگر پيش از شروع مذاکرات ايراني ها چنين اقدامي عليه اسرائيل يا عليه خود آمريکا انجام مي دادند، آنگاه ايالات متحده چقدر مي توانست به مذاکره تمايل داشته باشد.» او افزود ترور دکتر فخري زاده، فيزيک دان عالي رتبه هسته اي و رئيس سازمان تحقيقات و نوآوري در وزارت دفاع ايران، يک وضعيت «برد-برد» براي بنيامين نتانياهو، نخست وزير اسرائيل، ايجاد کرده: «اگر دولت ايران واکنش نشان دهد، نتانياهو مي تواند واشنگتن را به مقابله نظامي با تهران تحريک کند و اگر ايران خويشتن داري نشان دهد، نخست وزير اسرائيل فضايي ايجاد کرده که ديپلماسي با ايران را براي آمريکا دشوارتر مي کند.»

اسرائيل که در چند سال گذشته بارها به يک سري ترورهاي هدفمند دانشمندان هسته اي ايران متهم شده، از اظهارنظر فوري درباره ترور فخري زاده خودداري کرد. پارسي به الجزيره گفت: «از ديدگاه نتانياهو، اين لحظه ايست که او مي تواند بايدن را تضعيف کند. از برخي جهات، بايدن در اينجا هدف اصلي بوده است.»

دولت ترامپ در سال 2018 در تلاش براي منزوي کردن ايران به طور يکجانبه از توافق هسته اي خارج شد و تحريم هاي اقتصادي عليه صنايع و مقامات مهم اين کشور اعمال کرد. تحليل گران و ناظران سياسي اين نگراني را مطرح کردند که ترامپ در هفته هاي آخر کار دولت خود اقدامات بيشتري براي ايجاد بي ثباتي در رابطه با ايران و متحدان آن در خاورميانه انجام و دولت بايدن را در موقعيت دشوارتري قرار دهد. توني بلينکن، نامزد بايدن براي سمت وزير امور خارجه، در ماه اوت به رهبران امنيتي جهاني گفته بود اميدوار است ايالات متحده بتواند توافق نامه هسته با ايران را «مستحکم تر و براي زماني طولاني تر» تجديد کند.

پارسي گفت که بايدن «براي صلاح ايالات متحده» بايد خيلي سريع ديپلماسي را آغاز کند، تحريم ها را برچيند و به توافق هسته اي بازگردد. او افزود که مقامات آمريکايي و ايراني اميدوار بودند بتوانند درباره باقي مسائل مانند موشک هاي بالستيک و سياست هاي منطقه اي گفت و گو کنند، اما ترور روز جمعه چشم انداز اين مساله را دشوارتر کرد: «احتمال اينکه ايراني ها بتوانند به مصالحه و تعامل روي خوش نشان دهند، به شدت کاهش يافته است.»

نه ترامپ و نه بايدن هيچ کدام به طور مستقيم درباره ترور فخري زاده اظهارنظر نکردند و رئيس جمهوري جمهوري خواه تنها نوشته يوسي ملمان، نويسنده اسرائيلي، را مبني بر اينکه « مرگ دانشمند يک ضربه بزرگ رواني و حرفه اي به ايران است» دوباره توئيت کرد.

مقامات ارشد فعلي و پيشين ايالات متحده آشکارا نگراني خود را درباره اين اتفاق اعلام کردند. جان برنان، مدير پيشين سيا، حمله را «عملي جنايتکارانه و بي محابا خواند و در توييتي نوشت: «عاقلانه خواهد بود اگر رهبران ايران منتظر بازگشت رهبري مسئول آمريکايي به صحنه جهاني بمانند و در برابر اصرار به پاسخ گويي فوري به مجرمان اين اتفاق، مقاومت کنند.»

سناتور دموکرات کريس مورفي هم گفت هر بار که آمريکا يا يک متحد آن يک رهبر خارجي را در خارج از اعلام جنگ ترور مي کنند، اين تاکتيک را به يک ابزار عادي کشوري تبديل مي نمايند.

آرون ديويد ميلر، از اعضاي ارشد بنياد کارنگي براي صلح بين المللي، هم به اين مساله اشاره کرد که ترور در يک زمان پر تنش رخ داده است.

طبق گزارش رسانه هاي آمريکايي، ترامپ اواسط ماه نوامبر از مشاوران ارشد خود گزينه هايي را براي ضربه زدن به مرکز تحقيقات هسته اي ايران در نطنز خواستار شده بود. سخنگوي دولت ايران در آن زمان درباره «واکنشي دندان شکن» در صورت حمله به ايران هشدار داد.

ميلر به الجزيره گفت: «از حالا تا شروع دولت بايدن، به دليل نگراني ايران درباره حمله يک جانبه توسط ترامپ به نطنز، آنها واقعا گزينه هاي اندکي براي اقدام تلافي جويانه دارند. اسرائيلي ها احتمالا اينطور برآورد کرده اند که اکنون بهترين زمان براي انجام کارهايي از اين دست است. احتمالا شاهد کنار هم چيده شدن مجموعه اي از عوامل خواهيم بود که مي توانند تنش ها را در چند ماه آينده به شدت افزايش دهند.»

در حالي که ترور دکتر فخري زاده از نظر بسياري شوکه کننده بود، نادر هاشمي، رئيس مرکز مطالعات خاورميانه در دانشکده مطالعات بين الملل دانشگاه دنور، معتقد است که اين اتفاق در «يک الگوي از پيش تعيين شده» مي نشيند: «اين، الگوي تلاش دولت ترامپ براي به زانو درآوردن ايران، احتمالا براندازي جمهوري اسلامي و فلج کردن آن از طريق اعمال مجازات حداکثري است.» او ترور دکتر فخري زاده را مشابه ترور سردار قاسم سليماني توسط آمريکا دانست و گفت: «آن زمان تقريبا شاهد شروع جنگ بين ايران و آمريکا بوديم. اين مساله مذاکرات آتي ايالات متحده و ايران را بسيار دشوارتر خواهد کرد و موضوع دقيقا همين است.»

---

بازار

---

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar