ریشه تحریم ترکیه و ایران یکی است
جهان/متن پيش رو در جهان منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
جريان غربگرا در سالهاي اخير تلاش کرده، ريشه تحريمها را در مباحث هستهاي و حقوق بشري تقليل بدهد و بر اساس همين فرضيه غلط نيز ميگويند اگر کل هستهاي را بدهيم برود و اصول حقوق بشري غربي را بپذيرييم؛ بخش زيادي از تحريمها برداشته ميشود!
مهدي جهان تيغي/ آمريکا، کشور همراه و همسو ترکيه و عضو فعال ناتو را در بخش لجستيک و پشتيباني تسليحاتي صنايع دفاعي خيلي راحت تحريم کرد. همچنانکه وزارت خارجه آمريکا اعلام کرده که خريد سيستم دفاع موشکي اس-۴۰۰ روسيه توسط ترکيه، با موازين ناتو که هم واشنگتن و هم آنکارا عضو آنند منافات دارد و تهديد امنيتي براي اعضاي اين پيمان محسوب ميشود.
آمريکا پيش از اين نيز ترکيه را از دايره چندين کشور توليدکننده قطعات جنگنده فوق پيشرفته اف-۳۵ حذف کرده بود.
در همين حال بيانيه پمپئو، وزير دولت خارجه آمريکا درباره تحريم ترکيه نکات قابل توجه ديگري هم دارد. در بخشي از اين بيانيه قابل تامل آمده است: «آمريکا چندين بار در بالاترين سطح ديپلماتيک براي ترکيه تصريح کرده بود که خريد سيستم اس-۴۰۰ از سوي اين کشور امنيت فناوريهاي نظامي و پرسنل آمريکا را به خطر مياندازد و همزمان منابع مالي هنگفتي در اختيار روسيه قرار مي دهد. اين کار همچنين، پاي روسيه و دسترسي آن به صنعت دفاعي و ارتش ترکيه را باز ميکند».
معناي اين جملات اين است که ترکيه به اين دليل تنبيه ميشود که اسلحه از غير آمريکا خريده و خريد تسليحاتي وي نيز ممکن است فناوري نظامي آمريکا را دچار خلل کند. به بيان ديگر، اساسا ترکيه حق ندارد تسليحاتي داشته باشد که کوچکترين خطر احتمالي براي آمريکا ايجاد کند.
اين در حاليست که همچنانکه خود مقامات آمريکايي نيز تاکيد دارند، ارتش ترکيه جزيي از ناتو و سالهاست زير مجموعه فرماندهي ژنرال هاي آمريکايي عمل ميکند و حال تنها براي يک خريد مستقل نظامي دچار تحريم شده است. در بيانيه پمپئو همچنين به صراحت آمده : «ترکيه متحد ارزشمند ما و شريک امنيتي مهم ما در منطقه است. من از ترکيه ميخواهم که مشکل اس-۴۰۰ را در يک همکاري و هماهنگي با ايالات متحده فورا حل کند تا ما بتوانيم دههها همکاري سازنده در زمينه دفاعي را ادامه دهيم و اين تنها از طريق برداشتن هر چه زودتر مانع ايجاد شده ممکن است؛ يعني سيستم اس-۴۰۰.»
نکته ماجرا در اين است که ريشه تحريم ترکيه فراتر از تهديدي است که صنايع دفاعي آمريکا را تهديد ميکند و اگر با دقت بيشتري به قضيه نگاه کنيم، مساله اين است که ارتش ترک سرتاپا تحت هدايت و راهبري آمريکا در ناتو؛ تنها جرمش فقط يک خريد مستقل نظامي است. يعني آمريکا کوچکترين استقلال ترکيه را هم تحمل نکرده است.
سالهاست در ايران، رهبر معظم انقلاب ريشه اصلي تحريمها عليه ايران را استقلالخواهي ملت و نظام ايران عنوان ميکنند و تاکيد کردند که مباحث هستهاي و حقوق بشري تنها يک بهانه براي تحريم است.
اين در حاليست که جريان غربگرا در سالهاي اخير تلاش کرده، ريشه تحريمها را در مباحث هستهاي و حقوق بشري تقليل بدهد و بر اساس همين فرضيه غلط نيز ميگويند اگر کل هستهاي را بدهيم برود و اصول حقوق بشري غربي را بپذيرييم؛ بخش زيادي از تحريمها برداشته ميشود!
حال آنکه بخش قابل توجهي از دستاوردهاي هستهاي را در برجام داديم رفت و نه تنها تحريم رفع نشد، بلکه افزوده نيز شد. يا برخي کشورهاي عربي که با موازين انساني و حقوق بشري سالها فاصله دارند، هيچگاه نه تنها دچار تحريم نشدهاند بلکه هر نوع تسليحات نظامي را هم به آنها ميفروشند.
جريان غربگرا روي لج بازي و رقابت ها و منافع سياسي حاضر نيست استدلالهاي جريان انقلابي را درباره تحريمها و برجام قبول کند، ولي توصيه ميشود حداقل به اين روزهاي ترکيه -که يکي از کشورهاي آمال آنها محسوب ميشود- با ديده عبرت نگاهي بياندازند.