سرمقاله شرق/ اهمیت آرایش مناسب جامعه، دولت و اقتصاد
شرق/« اهميت آرايش مناسب جامعه، دولت و اقتصاد » عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم حمزه نوذري است که ميتوانيد آن را در ادامه بخوانيد:
مسئله امروز کشور فقط کارگران، معلمان و بازنشستگان نيستند. بخش زيادي از جمعيت براي قرارگرفتن در موقعيت کارگران و کارمندان، با مشکلاتي مواجه هستند. به نظر ميرسد محتواي اقتصادي و فرهنگي کشور دستخوش منطقي شده که با خود بيکاري، طبيعتکشي و تضاد اجتماعي به همراه آورده است. شرايط، انواع مختلف سرمايهداري را در ايران همعصر کرده است؛ از سرمايهداري تجاري و بازرگاني تا اشکال پيش از سرمايهداري و پدرسالار، سرمايهداري رانتخوار و احتکاري، سرمايهداري مالي و... . اين رويکرد درکي از تغيير و تحولات کيفي جامعه ندارد. درحالحاضر از هيچ پروژهاي براي جامعه خبري نيست. پروژه منسجمي که خواهان استقرار جامعه نويني بر اساس عدالت و رفاه باشد وجود ندارد. امروز سياستمداران سخن از نگاه به شرق به ميان ميآورند. بهويژه نگاه خاصي به پروژه چيني وجود دارد. اما آيا درکي از نگاه به شرق وجود دارد؟ پروژه چيني قبل از اينکه در تضاد با غرب باشد، يک پروژه ملي اجتماعي است. سمير امين معتقد است که مليگرايي در چين از بار معنايي مثبتي برخوردار است؛ نهفقط به معناي ضدامپرياليست بلکه متضمن داشتن مسئوليت اجتماعي است. پروژه چيني قبل از هرچيز متضمن همبستگي اجتماعي برپايه اشتغال، خدمات اجتماعي و بازتوليد درآمدهاست. در چين خبري از خصوصيکردن مبالغهآميز و آزادي بيقيدوشرط بازار نيست. خصوصيکردن به سبک چيني که در واقع نوعي عدم تمرکز اموال عمومي است، بيشتر به نفع مالکيت مجتمعها مانند سنديکاها و تعاونيهاست. چين سعي کرده است آرايش مناسب ميان دولت بهعنوان هدايتگر، جامعه مدني و اقتصاد (بازار) ايجاد کند که بر پايه ثبات اقتصادي (کنترل تورم)، رشد اقتصادي و خدمات اجتماعي به جامعه استوار است. پس چين پروژه ملي اجتماعي دارد که بر اساس آرايش مناسب بين سه عرصه است؛ هرچند در اين آرايش، دموکراسي و حقوق بشر به معناي مصطلح آن کمرنگ است. شايد به اين مسئله برگردد که چينيها پيش از دموکراسي، خواهان حقوق و مزاياي اجتماعي و رفاهي باشند. اما اين آرايش ثابت و هميشگي نيست و چين نيز بايد آرايش خود را مبتني بر نابرابريهاي شکلگرفته در اين جامعه و مطالبات دموکراسيخواهي بازبيني کند. درک درست از نگاه به شرق به معني آن است که کشورهاي شرقي مانند سنگاپور، کره جنوبي، چين، ژاپن و... به آرايش مناسب سه عرصه دست يافتهاند؛ هرچند مدام بايد اين آرايش را بازنگري کنند. منظور اين نيست که ما پروژه چيني در کشور پياده کنيم بلکه غرض اين است که وقتي از نگاه به شرق يا نگاه به غرب سخن ميگوييم، لازم است بدانيم که آنها پروژهاي ملي اجتماعي دارند که آن را آرايش مناسب بين جامعه مدني، دولت و اقتصاد (بازار و صنعت) نام گذاشتهام. رنج ما نداشتن پروژه اجتماعي يا همان آرايش مناسب بين جامعه مدني، دولت و اقتصاد (بازار) است.
داشتن آرايش مناسب وضعيت ما را در عرصه بينالمللي بهبود ميبخشد. وقت آن است که به جامعه بينديشيم. وقت آن است که به آرايش مناسب بين سه عرصه بينديشيم و اميد بنشانيم، وقت آن است که خلاقانه ارزشهاي جمعي را نجات دهيم و شهروندي را تحکيم کنيم. اکنون زمان عمل به مسئوليتهاي اجتماعي است.