اشپیگل: راه بایدن چندان هموار نیست
ديپلماسي ايراني/متن پيش رو در ديپلماسي ايراني منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
جوليان شويبله-اشپيگل/ در آستانه مراسم تحليف جو بايدن، رئيس جمهوري جديد دموکرات ايالات متحده امريکا که مي رود ظرف روزهاي آينده به جاي دونالد ترامپ، رئيس جمهوري جريان تندروي حزب جمهوري خواه امريکا به کاخ سفيد وارد شود، بخش هاي زيادي از مرکز شهر واشنگتن به يک منطقه نظامي شبيه شده است. پس از حمله به کنگره، ترس از ناآرامي در آستانه تغيير قدرت بسيار زياد است و انتظار مي رود طرفداران دونالد ترامپ تقريبا هر کاري انجام دهند. جو بايدن به هيچ وجه نخستين رئيس جمهوري منتخب نيست که زندگي او در حين مراسم تحليف شديدا در معرض خطر است، اما اين بار تنش ها به خصوص زياد هستند. خود بايدن گفته است که با توجه به تدابير امنيتي روز چهارشنبه، احساس امنيت مي کند.
اکنون رئيس جمهوري منتخب به همراه کامالا هريس، معاون خود در حال تنظيم و آماده سازي برنامه خود براي 100 روز اول و چهار سال آينده است. فوري ترين هدف وي، از بين بردن هر چه سريع تر بدترين پيامدهاي چهار سال دونالد ترامپ است. چالش هاي مختلف آغاز کار آنها را دشوار کرده است: ترامپ روند انتقال را تا حدي مسدود کرده و همچنين بخش اعظم حزب جمهوريخواه را عليه جانشين خود شورانده است. همچنين روند استيضاح عليه ترامپ به زودي در مجلس سنا آغاز مي شود که بسياري نگرانند نتيجه اي تفرقه انگيز داشته باشد و برنامه هاي بلند پروازانه بايدن را کُند کند.
در آخر هفته، بايدن يک برنامه ده روزه ارائه داد که به وسيله آن مي خواهد با "چهار بحران همزمان" مبارزه کند: پاندمي کرونا که جان هزاران امريکايي را گرفته، بحران اقتصادي که با آغاز پاندمي کرونا به اوج رسيده، تغييرات اقليمي که ترامپ بدون هيچ دليل موجهي از معاهده مربوط به آن موسوم به پاريس خارج شد و تبعيض نژادي و قومي که در همين راستا قرار است قانون منع ورود شهروندان برخي کشورهاي مسلمان از را لغو کند.
بايدن مبارزه با پاندمي را اولويت اصلي خود مي داند. او بلافاصله پس از آغاز به کار، ماسک را در مکان هايي که تحت صلاحيت دولت فدرال قرار دارند، اجباري کرده است و روند واکسيناسيون کرونا را به طور قابل توجهي سرعت بخشيده است. دونالد ترامپ اعتقادي به استفاده به ماسک براي مبارزه با کرونا نداشت و بارها آن را به تمسخر گرفته بود.
رسيدگي به تغييرات اقليمي، اصلاح قانون کيفري، گسترش مراقبت هاي بهداشتي و اصلاح قوانين مهاجرت در اولويت هاي بعدي قرار دارند: از جمله، قرار است خانواده هاي از هم جدا شده در مرز جنوبي آمريکا متحد شوند. بايدن همچنين مي خواهد به يازده ميليون مهاجر که سال هاست بدون اجازه اقامت در آمريکا زندگي مي کنند، تابعيت اين کشور را اعطا کند. وي همچنين ساخت ديوار ترامپ را ادامه نخواهد داد. مساله اي که احتمالا به ترميم روابط امريکا با همسايگان جنوبي اش کمک خواهد کرد.
هدف دولت بايدن تقويت اقتصاد رنج ديده آمريکا در طولاني مدت پس از پايان پاندمي است. او مي خواهد در صورت لزوم اقدامات حمايتي از صنايع مختلف را در پيش بگيرد، از جمله سرمايه گذاري هاي گسترده اي در توليدات صنعتي داخلي، تحقيق و توسعه و زيرساخت ها را برنامه ريزي کرده است.
پس از چهار سال "آمريکا اول"، متحدان اين کشور در اتحاديه اروپا و ناتو به ويژه به لحن جديد و تمايلات چند جانبه گرايانه بايدن اميدوارند. او قول داده اعتماد از دست رفته را از نو بسازد و دوباره به همکاري بين المللي بيشتر رو آورد.
در عين حال، همچنين انتظار مي رود که دولت جديد در راستاي چالش هاي فزاينده ناشي از دولت هاي رقيب، به عنوان مثال در چين يا روسيه، فشار بر شرکاي غربي خود را براي دنبال کردن يک خط مشي مشترک افزايش دهد. در معامله با ايران، بايدن خواستار بازگشت به توافق هسته اي بين المللي است، اما تنها در صورت دريافت امتيازات جديد از سوي تهران حاضر است به اين توافق بازگردد.
با همه اينها راه بايدن چندان هموار نيست. موانعي که از دوران ترامپ به جا مانده اند، به سادگي قابل رفع و رجوع نيستند. همچنين چانه زني و مذاکرات در سايه متغيرهاي جديد جهاني کار بدين را سخت مي کند. اين همه در حالي است که از يک سو هم با رقابت سنگين حزب جهوريخواه دست به گريبان است و هم با فشارهاي جريان سومي که احتمالا ترامپ پيشتاز آن خواهد بود. ترامپ زخم خورده از شکست در انتخابات اجازه نمي دهد به راحتي بايدن مسير خود را پيش بگيرد.