سرمقاله تعادل/ حکایت پول و سیلی!
تعادل/ « حکايت پول و سيلي! » عنوان سرمقاله روزنامه تعادل به قلم حسين حقگو است که ميتوانيد آن را در ادامه بخوانيد:
وزير صمت اخيرا از اختصاص 52 هزار ميليارد تومان تسهيلات براي سرمايه در گردش واحدهاي توليدي خبر داد و همچنين از «روانسازي، تسهيل فرآيندها و کاهش بوروکراسي اداري» نيز به عنوان اولويتها و سياستهاي وزارتخانه نيز سخن گفت. ايشان البته از جايگاه و نقش بخش خصوصي هم مانند تمام دولتمردان تاکيد کرد و اينکه سياست دولت حمايت از بخش خصوصي است.
در فيلم «خانه دوست کجاست؟» زندهياد عباس کيارستمي، پيرمرد قصه که پدربزرگ قهرمان داستان است و در جمع هم سن و سالان خود نشسته است به نوهاش ميگويد:
«پيرمرد: برو سيگار مرا بيار. / احمد (احمد احمدپور): ميخوام برم نونوايي. / پيرمرد: بهت ميگم که برو سيگار مرا بيار. / احمد: نون تموم ميشه دير برم. / پيرمرد: به تو دستور ميدم برو سيگار مرا بيار. / پيرمرد دوم: سيگار اينجا هست. / پيرمرد: قربان سيگار من دارم. براي سيگار مقصد نبود. ما ميخوايم بچه تحويل اجتماع درست در بياد. موقعي که من بچه بودم، پدر من هر هفتهاي دهشاهي به من ميداد. هر پونزده روزي هم يه کتکي به من ميزد. اگر چنانچه در هفته اون ده شاهي قطع ميشد، اما در پونزده اون کتک قطع نميشد. براي اينکه من تحويل اجتماع بيام. شما شاهد بوديد که نوه من اينجا آمد، من سه دفعه بهش تکرار کردم حرف مرا گوش نداد...من نميخوام اينطور بچه بار بياد. / پيرمرد دوم: عرض کنم که بچه آمد بيانضباطي نکرد يا کارهاي زشتي نکرد. چه بايد بکنيم؟! / پيرمرد: بهانه ميگيرم هر پونزدهاي، اون کتک رو ميزنم!»
بهنظر ميرسد اين ديالوگ از جهاتي بسيار شبيه سخن وزير صمت و البته وزراي سابق اين وزارتخانه و ساير مقامات دولتي و حکومتي است. بدين معنا که اگرچه هر از چندگاهي دولتهاي محترم اقدام به توزيع پول ارزان و امتيازات و رانتهاي ديگر ميکنند (صرفنظر از اينکه چقدر از آنها نصيب بنگاههاي صنعتي نيازمند و موجه ميشود) اما از کاهش مداخلات و تعزيرات و بگير و ببند يا آنچنانکه وزير صمت عنوان ميکند «روانسازي، تسهيل فرآيندها و کاهش بوروکراسي اداري» خبري نيست. در واقع کشورمان سالهاست که در قعر جدول شاخصهاي فضاي کسب و کار و فساد اداري و آزادي اقتصادي و.... (به ترتيب در رتبههاي 127، 146، 162 جهان طبق آخرين گزارشها) در جا ميزند که نشانگر شدتگيري فشار و تنبيه توليد و فعاليت سالم اقتصادي است . خروجي چنين رفتار و سياستهايي، صنعتي گلخانهاي و دستآموز و متکي به بازار انحصاري و نيمهانحصاري داخلي و غيررقابتي است. اين رفتار غلط سبب شده است که بعضي از فعالان اقتصادي و صاحبان بنگاهها به غلط و شايد به واسطه شدت تنگناها و مشکلات، دولت را محل توزيع امتياز و رانت تصور کنند و در ازاي دريافت چنين امتيازاتي، پذيراي قيمتهاي کنترلي و تعزيراتي نيز باشند و دولتها نيز از خداخواسته بهجاي حل ريشهاي مشکلات و عوامل اصلي کاهش سود و افزايش فعاليت مولد اقتصادي که ناشي از سياستگذاريهاي نامناسب و غلط خود آنهاست، از يکسو اقدام به توزيع پول ارزان کنند و از سوي ديگر بساط مجازات و تنبيه و تهديد را راه بيندازند. رويه و رفتاري که فعالان اقتصادي اصيل بهشدت با آن مخالفند . چنانکه نايبرييس کميسيون اقتصاد سلامت اتاق بازرگاني تهران در جلسه اخير هيات نمايندگان اين نهاد به صراحت خواستار حذف ارز 4200 توماني شد و عنوان داشت: «همانطور که ميدانيد به واردات دارو ارز 4200 توماني اختصاص يافته و دولت همچنان اصرار دارد که در سال آينده هم تخصيص اين ارز و در واقع سياست ارز دونرخي در حوزه سلامت و دارو را حفظ کند. تاکيد دارم که مشکل ما به عنوان فعالان اين حوزه، نرخ ارز تعيين شده نيست که 4200 تومان يا هر رقم ديگري باشد، مشکل دو نرخي بودن ارز و يارانه و فساد ناشي از آن است.» اين نوع رابطه ديگر جواب نميدهد و بايد آن را اصلاح کرد و رابطه مدرن حکومتمداري را جانشين آن ساخت. همانطوري که تعليم و تربيت سنتي جواب نداد و رابطه پدران و فرزندان تغيير کرد و تا حدي به اجبار زمانه اصلاح شد!