اعتراضات در لبنان ریشه عربستانی ـ فرانسوی دارد

آفتاب يزد/متن پيش رو در آفتاب يزد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست.
   
روزهايي که از شمال تا جنوب عراق در ناآرامي و اعتراضات مردمي به سر مي‌برد، پيش‌بيني شده بود که اين اعتراضات به لبنان نيز سرايت کند و حتي به فلسطين و اردن. کارشناس مسائل خاورميانه مي‌گويد همه ي رخدادهاي اخير در طرابلس به خلا ايجاد شده در انتقال قدرت از ترامپ به بايدن خلاصه مي‌شود با اين توضيح که عربستان از طريق فرانسه مي‌کوشد لبنان صحنه ي ناآرامي‌هايي شود که رد پاي حريري‌ها در ميانه ي آن مويد اين حقيقت است که اسرائيل و عربستان حداقل در مخالفت با ادامه ي حضور ايران در لبنان و سوريه هم قسم و هماهنگ‌تر از هميشه شده اند. صدقيان مي‌گويد با رونمايي از سياست خارجه بايدن، لبنان آرام خواهد شد
آفتاب يزد ـ رضا بردستاني: يک کارشناس خاورميانه و جهان عرب به آفتاب يزد مي‌گويد:«پيشتر، کشيده شدن دامنه ي اعتراضات در عراق به لبنان و برخي ديگر از کشورهاي منطقه را پيش‌بيني کرده بوديم اما بالاگرفتن اعتراضات در طرابلس به دليل خلا ايجاد شده در انتقال قدرت از ترامپ به بايدن است و ممکن است ادامه دار و عميق‌تر نيز بشود.»
محمد صالح صدقيان معتقد است:« اگر به اظهار نظرات امانوئل مکرون در چند هفته ي اخير توجه کنيد خواهيد ديد ريشه ي خشونت‌ها و درگيري‌ها در لبنان به خصوص که حالا اين اعتراضات به جنوب اين کشور کشيده شده به رياض و پاريس منتهي مي‌شود جايي که مقامات کاخ اليزه مجري فرامين بن سلمان شده اند!»
> 15 ماه اعتراضات مردمي در لبنان... از مهر98 تا بهمن 99

---

بازار

---

اگرچه اين روزها، خبرها بيشتر به طرابلس مربوط است اماريشه‌ي اين اعتراضات را بايد از 15 ماه قبل بررسي کرد از اواخر مهرماه 1398.
«بيروت» پايتخت لبنان از روز پنجشبه ۲۵ مهرماه ۱۳۹۸ شاهد تظاهرات مردمي در اعتراض به وضعيت معيشت و ناکارآمدي دولت آن کشور در حل اين مسائل بود، مشکلات اقتصادي روزافزون کشور کوچک و کم جمعيت لبنان از جمله بدهي‌هاي خارجي آن که بالغ بر ۸۰ ميليارد دلار اعلام شده بود، افت قيمت ليره در برابر دلار و کمبود دلار در بازار و مشکل کمبود سوخت و بنزين، نارضايتي لبناني‌ها را تشديد کرد و به بحران داخلي دامن زد به طوري که تظاهرات سراسري با هدف کناره‌گيري دولت به راه افتاد و بيش‌از سه ماه ادامه يافت. در روزهاي نخست شکل‌گيري اعتراضات، پس از چندين فراخوان و تجمع اعتراضي، تظاهرات اعتراض‌آميز مردم بيروت پايتخت لبنان به «طرابلس» در شمال و «صيدا» در جنوب امتداد يافت و ده‌ها نفر از اهالي شهر صيدا با تجمع در ميدان الشهدا به سمت ميدان القدس حرکت کردند و از آنجا راهي ميدان النجمه شدند. در طرابلس واقع در شمال لبنان تعدادي موتورسوار با حضور در خيابان‌ها و محله‌هاي مختلف از جمله الزاهريه، التل، کرم القله و ميدان عبدالحميد کرامي با در دست داشتن پارچه نوشته‌هايي نسبت به اوضاع اقتصادي اعتراض کردند. هيئت دولت لبنان در جلسه ۲۹ مهر خود طرح اصلاحات اقتصادي «سعد حريري» نخست وزير اين کشور را براي برون رفت از بحران تصويب کرد. حريري براي برون رفت از بحران لبنان طرح اصلاحات اقتصادي با ۲۴ بند را ارائه کرد که همان روز در هيئت دولت مورد بررسي قرار گرفت؛ يکي از بندهاي اين طرح ۲۴ ماده‌اي کاهش پنجاه درصدي حقوق نمايندگان پارلمان و وزيران کابينه و بند ديگر تعيين ۲۵ درصد ماليات بر بانک‌ها و شرکت‌هاي بيمه‌اي بود. «حزب الله لبنان» اصلاحات اقتصادي را که دولت اين کشور به تصويب رساند، مهم و بي‌سابقه برشمرد. «ابراهيم الموسوي» عضو «فراکسيون وفاداري به مقاومت» در پارلمان لبنان، اصلاحات اقتصادي تصويب شده در جلسه هيئت دولت اين کشور را گامي مهمي در مسير صحيح برشمرد و گفت: با توجه به وضعيت کنوني و ماهيت نظام طائفه‌اي در لبنان و پيچيدگي‌هاي حاصل از آن، تصويب طرح اصلاحات اقتصادي، اقدامي قابل قبول و معقول است و برخي مفاد آن در تاريخ کشور بي‌سابقه است. با اين حال، معترضان لبناني طرح اصلاحات دولت را ناکافي خواندند و تداوم اعتراضات موضوع استعفاي حريري را مطرح ساخت به طوري که «نجيب ميقاتي» نخست وزير پيشين لبنان در چارچوب مجموعه پيشنهادهاي خود براي حل بحران، استعفاي دولت سعد حريري را مطرح کرد. استعفاي حريري از سوي برخي محافل داخلي از جمله «سمير جعجع» رهبر حزب «نيروهاي لبناني» و «وليد جنبلاط» رهبر حزب سوسيال ترقي‌خواه که هر دو به عربستان سعودي نزديک هستند، نيز مطرح شد. حريري نخست وزير لبنان اوايل آبان ماه 1398 استعفاي خود را به طور کتبي به «ميشل عون» رئيس‌جمهوري اين کشور تحويل اما در عين حال يک روز بعد از آمادگي مشروط خود براي رياست دولت جديد خبر داد. در همان زمان منابع خبري لبناني از جمله پايگاه خبري الميادين و روزنامه الجمهوريه اعلام کردند حريري اعلام کرده آماده رياست بر دولت جديد است به اين شرط که دولت شامل وزيران تکنوکرات (فن سالار) باشد که توان انجام سريع اصلاحات مورد نظر وي را داشته باشند. در نهايت با روي کار آمدن «حسان دياب» نخست وزير جديد که نتوانست کاري از پيش ببرد، اميدها به خروج از بحران افزايش يافت.
> ناآرامي طرابلس و رد پاي حريري و جريان «ريفي»!
اوضاع طرابلس در شمال لبنان چند روزي است که آشفته است و اين در اعتراض به تصميم دولت اين کشور مبني بر تمديد تعطيلي عمومي تا هشتم فوريه آينده است. آنگونه که شبکه الميادين گزارش داد، آنچه در اعتراضات رخ داده و خطرناک است استفاده از بمب‌هاي دست ساز از سوي معترضان است. استفاده از سلاح جنگي از سوي معترضان در اين شهر نگراني امنيتي را ايجاد کرده است. اين در حالي است که دامنه اعتراضات آنگونه که روزنامه الاخبار لبنان اعلام کرده است به بيروت و بقاع لبنان هم رسيده است.
به گزارش مهر، هر چند که اوضاع اقتصادي سخت، بيکاري، فقر و عدم تامين نيازهاي اساسي طرابلسي‌ها و ناتواني دولت اين کشور در برداشتن گام جدي و ثروتمند شدن ثروتمندان با بهره کشي از قشر ضعيف، در تحولات کنوني طرابلس تاثير دارد و محدوديت‌هاي اعمال شده سبب بحراني‌تر شدن اوضاع اين ساکنان فقير شده است؛ اما تحرکات روزهاي گذشته به وضوح دخالت برنامه‌ريزي و منظم برخي طرف‌هاي سياسي در اين ناآرامي‌ها را نشان مي‌دهد. اين اوضاع يعني دست‌هاي پشت پرده براي به آشوب کشيدن شهر و روي آوردن آنها به حملات به نيروهاي امنيتي با بمب‌هاي دست ساز، سبب شده است که معترضان واقعي از عمليات بهره‌برداري سياسي مطلع شوند و خود را کنار بکشند.
> کشمکش برادران حريري و جريان ريفي
در اين اعترضات مي‌توان ردپاي برخي جريانات سياسي از جمله اشرف ريفي از سياستمداران غربگرا را مشاهده کرد به ويژه که در اظهار نظري گفت: اين انتفاضه وطن و حقوق و کرامت است و ناشي از اوضاع فاجعه باري است که مردم در سايه منظومه فاسد و فشلي که کشور را به اين فروپاشي رسانده است، به آن گرفتار شده‌اند. لبناني‌ها در شرايط سخت قرار دارند. بر همين اساس الاخبار گزارش مي‌دهد: گروه‌هاي مورد حمايت بهاء الحريري و اشرف ريفي تلاش کردند که وارد ساختمان استانداري شوند و تا اتاق نگهباني و بازرسي هم وارد شدند. جريان المستقبل هم با دستور احمد الحريري دبير کل اين جريان در ماجرا دخالت دارد و اين پس از آن رخ مي‌دهد که احساس مي‌کند که پايگاه خود را به نفع ديگران از دست مي‌دهد. افرادي از سوي حزب سبعه از بيروت به طرابلس برده شده‌اند و اين در راستاي تسويه حساب‌هاي سياسي ميان يک بيت سياسي است.
ناظران امور نقش جريان المستقبل يا بهاء الحريري در اين اعتراضات را به دو دليل مي‌دانند؛ نخست فشار به ميشل عون براي موافقت با آنچه سعد حريري نخست وزير مامور تشکيل کابينه ارائه کرده است و ديگري استفاده بهاء الحريري از اين شرايط براي تقويت حضور خود در عرصه سني در چارچوب رقابت با برادرش سعد، است. العهد در گزارشي با اشاره به اعتراضات در طرابلس در شمال اين کشور در مطلبي با عنوان «هرج و مرج در شمال؛ تحريک شهروندان و بهره‌برداري از خشم عمومي» آورده است: «ساکنان طرابلس به تقابل با نيروهاي امنيتي براي چندمين روز متوالي پرداختند. منابع آگاه آنچه در طرابلس رخ مي‌دهد را در نتيجه شرايط اقتصادي سختي که ساکنان مي‌گذرانند دانسته‌اند و اينکه ديگر از تحمل و طاقت آنها خارج شده است.
> اعتراضات لبنان شبيه نا آرامي‌ها در شمال تا جنوب عراق!
محمدصالح صدقيان کارشناس مسائل خاورميانه و جهان عرب معتقد است: اعتراضات لبنان که شبيه به اعتراضات عراق بود الان شاهد مسير ديگري در لبنان هستيم. تظاهرات اخير که از يک هفته پيش در شهر طرابلس لبنان شروع شده( طرابلس يک ويژگي خاص براي لبناني‌ها است خصوصا سني‌هاي لبنان چون اولا پايتخت شمال لبنان توصيف مي‌شود و دوم اينکه پايگاه سني‌هاي سياسي لبنان در اين شهر است) که اين تظاهرات معناي خاصي دارد و به نظر مي‌رسد الان جنگي در داخل سني‌هاي لبنان است و رقابتي سنگين در لبنان
به وجود آمده و انقسام داخل سني‌هاي لبنان است و اين انقسام چند سناريو براي آن محتمل است:
> عربستان همواره يک پاي بحران در لبنان

ـ يک سناريو اين است که اکنون رقابت شديدي بين آقاي سعد حريري و برادرش بقا حريري است و بقا حريري اکنون در فرانسه است و هر دو بهره گرفته از يک مشرب هم از عربستان هم از فرانسه اما کساني که مي‌گويند رقابت بين اين دو برادر است با نظر عربستان سعودي ارتباط دارد. عربستان مي‌گويد سعد حريري يک مهره ي سوخته است و نمي‌تواند در لبنان دولت تشکيل دهد و ما هم بايد در نظر بگيريم آقاي محمد بن سلمان ابتدا که وليعهد شد سعد حريري را در لبنان زندان کرد. بنابراين بيشتر تمايل به بقاء حريري دارد.
> اختلافات قديمي بين ريفي و حريري
ـ سناريوي ديگر اين است که آقاي اشرف ريفي که مدير کل امنيت ملي لبنان بود و بعدا وزير کشور لبنان شد و پايگاه سياسي او در طرابلس لبنان است در راس اين اتفاقات قرار دارد و برخي معتقدند که اشرف ريفي يک سال پيش با سعد حريري اختلاف نظر پيدا کرده البته اشرف ريفي از طرفداران سعد حريري بود اما مي‌گويند الان به سمت بقاء حريري رفته و خود اشرف ريفي اين مسائل را در طرابلس مديريت مي‌کند و اين فشاري بر سعد حريري است تا او اعلام کند که ديگر قادر به ادامه حکومت نيست و از نخست وزيري استعفا دهد.
> با رفتن ترامپ چراغ فرانسه در لبنان خاموش شد
صدقيان ادامه مي‌دهد: معتقدم بعد از رفتن ترامپ نقش فرانسه هم کمتر شد چون ما مي‌دانيم در زمان آقاي ترامپ آقاي مکرون دو بار به لبنان آمد و بسيار محکم گفت که دولت بايد تشکيل شود اما بعداز انتخابات آمريکا نقش فرانسه بسيار کم رنگ شد. قبلا هم معاون وزير امورخارجه آمريکا به لبنان آمد آن زمان هم مذاکرات بين لبنان و اسرائيل روي ميز بود. الان اما جريان به سمت ديگري دارد مي‌رود. الان رقابت سختي هم بين سني‌هاي لبنان است و اين مسئله ادامه دارد تا برنامه آقاي بايدن روشن شود که چه تصميمي براي خاورميانه دارد و چه آينده‌اي در انتظار برجام، يمن، سوريه و عربستان است.
> بازگشت به برجام به شرط خروج ايران و حزب الله از سوريه
اين کارشناس خاورميانه اظهار مي‌دارد: رئيس امنيت اسرائيل مي‌خواهد به آمريکا رفته و با بايدن ملاقات کند و شرط و شروط را روي ميز بايدن گذارد که ما بازگشت آمريکا به برجام را توصيه نمي‌کنيم و اگر مي‌خواهيد برگرديد بايد ايران و حزب الله از سوريه خارج شوند.
> آمريکا و سعودي مي‌خواهند ايران از خاورميانه عربي خارج شود!
محمدصالح صدقيان در پايان و در يک جمع‌بندي کلي به آفتاب يزد مي‌گويد: ارتباط دو کشور ـ لبنان و عراق ـ و اتفاقاتي که در اين دو کشور رخ داد برگرفته از تحرکات و تصميم گيري‌هاي دولت آقاي ترامپ بود و آن زمان هم پمپئو گفت که مي‌خواهيم دست‌هاي ايران را از لبنان و عراق کوتاه کنيم و اين مقوله‌اي است که به مقامات پيشين و فعلي عراق گفته شده است.

وي مي‌افزايد: اکنون فکر مي‌کنم اين معادله و ارتباط اين دو بعداز پيروزي آقاي بايدن عوض شده است. تظاهرات در طرابلس نشان‌دهنده اختلاف وضعيت در عراق و لبنان است. در عراق انتخابات قرار بود انتخابات در برج چهارم2021 انجام شود اما الان به 10/10/2021 به تعويق افتاده است. آقاي کاظمي گزينه آقاي پمپئو بود اما ديگر اين گونه نيست. الان آمريکايي‌ها هم دوست دارند انتخابات اکتبر برگزار شود و قبول نمي‌کنند به تعويق افتد. اتفاقي که در طرابلس لبنان رخ داده به دليل خلا ايجاد شده در انتقال قدرت بين ترامپ و بايدن است. با تصميم فرانسه و آمريکا مسائل در طرابلس تمام مي‌شود.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar