روایت «فار‌ن پالیسی» از چرایی مقاومت دولت آمریکا در برابر ضرب‌الاجل ایران

دنياي اقتصاد

بروزرسانی 1399/12/05 - 14:20

روایت «فار‌ن پالیسی» از چرایی مقاومت دولت آمریکا در برابر ضرب‌الاجل ایران

دنياي اقتصاد/متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

با وجود وخيم‌تر شدن اختلافات بين واشنگتن و تهران در مورد مساله هسته‌اي در هفته‌هاي اخير، منابع ديپلماتيک روز پنج‌شنبه گفتند که تيم بايدن علنا رويکرد خود را تغيير و به ايران علامت داده که حاضر است در مذاکرات به منظور يافتن راه‌حلي جهت بازگشت به برجام شرکت کند. به گزارش فار‌ن پاليسي در ادامه اين مطلب آمده است: بايدن پس از تعهد به پذيرفتن مجدد توافق سال ۲۰۱۵ در طول مبارزات انتخاباتي رياست جمهوري‌اش و آغاز تلاش‌هاي ديپلماتيک گسترده‌تر با متحدان براي رسيدن به اين هدف، آنتوني بلينکن، وزير خارجه و راب مالي، فرستاده ويژه در حوزه ايران را به گفت‌وگو با متحدان آمريکايي واشنگتن جهت يافتن راه‌حلي تشويق کرد. بايدن همچنين به چيني‌ها و روس‌ها که ديگر طرف قرارداد بودند پيام داد. روز پنج‌شنبه، بلينکن با کنفرانس ويدئويي با سه طرف اصلي اروپايي پيمان يعني فرانسه، آلمان و انگليس در مورد اين موضوع بحث کرد.
ند پرايس، سخنگوي وزارت امور خارجه بيانيه‌اي صادر و اعلام کرد دولت آمريکا دعوت نماينده عالي اروپا براي شرکت در جلسه ۵+۱ و ايران براي گفت‌وگو در مورد راه ديپلماتيک پيش‌رو را مي‌پذيرد.

ديپلمات‌هاي اروپايي نيز گفتند، به‌رغم جو ناخوشايند هفته‌هاي اخير ناشي از تصميم تهران براي افزايش غني‌سازي اورانيوم و توليد فلز اورانيوم که قابليت استفاده تسليحاتي دارد، از ابراز تمايل تازه دولت بايدن براي گفت‌وگو با تهران استقبال مي‌کنند.

يکي از مقامات رسمي اروپايي در مذاکرات که فقط به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد، گفت: اين نشانه ديگري است از اينکه آمريکايي‌ها مايل به بازگشت به مذاکرات هستند. عصر روز پنج‌شنبه، در يک جلسه از قبل برنامه‌ريزي شده، يک مقام ارشد دولت بايدن اين ابتکار عمل را «تغيير حرکت به سوي عقل سليم» توصيف کرد، زيرا بدون مذاکرات جديد، نه واشنگتن و نه تهران قدم اول را براي دستيابي به يک راه‌حل بر نمي‌دارند. يکي ديگر از مقامات ارشد آمريکا نيز گفت: همه چيز را مي‌توان در ميز مذاکره مطرح کرد.

اين تغيير موضع در حالي صورت مي‌گيرد که زمان براي تلاش‌هاي بايدن جهت نجات توافق هسته‌اي در حال سپري شدن است. پارلمان ايران مهلت ۲۳ فوريه را براي کنار گذاشتن پروتکل الحاقي، تعيين کرده است.مقامات آشنا با تفکر دولت بايدن مي‌گويند که بايدن و بلينکن نگران اين هستند که اگر در ابتدا امتيازاتي بدهند ضعيف تلقي شوند. آنها نگران خشمگين کردن جمهوري‌خواهان در کنگره هستند چراکه به راي آنها براي اولويت‌هاي فوري‌تر مثل بسته اقتصادي کرونايي بايدن و مهار تغييرات اقليمي نياز دارند.

پيش از اين، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان روز چهارشنبه با رئيس‌جمهور ايران يک تماس تلفني بي‌سابقه داشت و به وي گفت که قبل از هرگونه پيشرفت، سيگنال‌هاي مثبت از ايران لازم است. روحاني پاسخ داد که تنها راه پيش‌رو اين است که واشنگتن ابتدا تحريم‌هاي غيرانساني و غيرقانوني خود عليه ايران را لغو کند. روحاني همچنين به مرکل گفت که تغيير توافق هسته‌اي با افزودن مذاکرات درباره برنامه موشکي ايران و نفوذ منطقه‌اي آن غيرممکن است.

در حال حاضر، هيچ راه‌حل ديپلماتيک روي ميز وجود ندارد. پيش از موعد مقرر در ۲۳ فوريه، رافائل گروسي، مديرکل آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي‌، براي مذاکرات بيشتر در ۲۰ فوريه به تهران سفر کرده است. در همين حال، به نظر مي‌رسد ايران مي‌خواهد جوزپ بورل، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا و رئيس کميسيون مشترک برجام‌، هماهنگ‌سازي بازگشت همزمان به توافق توسط تهران و واشنگتن را بر عهده بگيرد.

اما يک مقام ارشد دولت بايدن که در مذاکرات شرکت داشت پنج‌شنبه شب به فارن پاليسي گفت که هنوز هيچ بحثي درباره اينکه همزمان با کاهش غني‌سازي يا معکوس کردن ساير موارد نقض‌ توافق هسته‌اي، واشنگتن کاهش تدريجي تحريم‌ها را نيز بررسي مي‌کند، آغاز نشده است.

همزمان بايدن مي‌خواهد شرکاي منطقه‌اي از جمله اسرائيل را با برجام موافق سازد. اجتناب بايدن از تماس با نتانياهو احتمالا به تلاش نخست‌وزير اسرائيل در دسامبر براي مجبور ساختن رئيس‌جمهور آمريکا به عدم بازگشت به برجام برمي‌گردد.

آرون ديويد ميلر، مذاکره‌کننده قديمي خاورميانه که اکنون با بنياد کارنگي کار مي‌کند، گفت: اينکه بايدن مدت زيادي صبر کرد، وجود يک فاصله واقعي درباره سياست‌هاي دو طرف در قبال ايران را ثابت مي‌کند.

اما مهم‌ترين پرسش در روزهاي آينده اين خواهد بود که آيا واشنگتن و تهران مي‌توانند راه‌حل ديپلماتيک موقت پيدا کنند؟ همچنين روز پنج‌شنبه‌، در تلاش بيشتر براي جلب رضايت تهران‌، ايالات متحده اعلام کرد که در حال لغو درخواست دولت ترامپ در مورد بازگشت سريع تحريم‌ها‌ است. دولت همچنين گفت که محدوديت‌هاي سفر ديپلمات‌هاي ايراني در سازمان ملل متحد را که توسط ترامپ اعمال شده بود، از بين مي‌برد.

يک مقام ارشد دولت اضافه کرد که آمريکا به دنبال راه‌حل‌هاي مختلف خلاقانه براي کمک به اقتصاد شديدا تحت تحريم ايران است، از جمله احتمالا وام از صندوق بين‌المللي پول يا انواع ديگر تزريق پول نقد. اگرچه همه اين اقدامات براي بايدن در داخل کشور خطر سياسي دارد.