شانس بالای برگزاری مذاکرات برجامی
دنياي اقتصاد/متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
ميخائيل اوليانوف، نماينده روسيه در سازمان ملل از شانس بالاي برگزاري مذاکرات براي بازگشت همه طرفها به برجام خبر داد. پيش از اين محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران در پيامي توييتري نوشت که بهزودي طرح اقدام سازنده ايران براي احياي توافق هستهاي از طريق کانالهاي ديپلماتيک ارائه ميشود. اين در حالي است که تلاشهاي قطر براي احياي برجام ادامه دارد.
با عقبنشيني انگليس، فرانسه و آلمان از طرح تحت حمايت آمريکا براي تصويب قطعنامه در انتقاد از ايران در شوراي حکام، نماينده روسيه در سازمانهاي بينالمللي با انتقاد از تاکيد تهران و واشنگتن بر اينکه طرف ديگر ابتدا بايد قدم نخست در بازگشت به برجام را بردارد، گفت شانس برگزاري مذاکرات بسيار بالاست. همزمان با اين تحولات، وزير خارجه ايرلند با توجه به نقش کشورش بهعنوان تسهيلکننده اجراي برجام امروز يکشنبه به تهران سفر ميکند. موضوعي که ميتواند تلاشها براي احياي توافق هستهاي را تشديد کند.
در همين ارتباط، ميخائيل اوليانوف نماينده دائم روسيه نزد سازمانهاي بينالمللي در وين گفت که تمايل آمريکا براي بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) يک رويکرد درست و واقعبينانه است. به گزارش «ايسنا» به نقل از خبرگزاري تاس، اوليانوف که با شبکه تلويزيوني روسيه۲۴ گفتوگو ميکرد در ادامه مدعي شد: آمريکاييها در اين زمينه رويکرد بسيار مسوولانهاي اتخاذ کردهاند. آنها اکنون آماده رايزني درباره بازگشت به برجام به همان شکلي که بود، هستند. اين، تصميمي صحيح، عاقلانه و واقعبينانه است.
وي با بيان اينکه «جاهطلبيهاي ايران و ايالاتمتحده نگرانکننده است» افزود: در اين وضعيت هم آمريکا و هم ايران شروع به گفتن اين کردهاند که طرف ديگر بايد قدم اول را بردارد اما اين مسير به هيچ جا نميرسد. تنها راه پيشرفت در اين زمينه، همزمان کردن گامهاي عملي به گونهاي است که هيچکس فکر نکند وجهه خود را از دست داده است. اين ديپلمات روس خاطرنشان کرد که همگامسازي و يک نقشه راه مشخص با دستورالعملهاي گام به گام، تنها راه موفقيت (براي حفظ برجام) است. اوليانوف همچنين گفت که طرفهاي فعلي توافق هستهاي با ايران و ايالاتمتحده احتمالا يک نشست غيررسمي برگزار ميکنند اما برخي از مسائل بايد روشن شود. او در پاسخ به سوالي مبني بر اينکه چه زماني مذاکرات درباره بازگشت آمريکا به برجام آغاز خواهد شد، خاطرنشان کرد: واضح است که آنها بايد هرچه زودتر اين کار را انجام دهند. شايد لازم باشد که طرفهاي کنوني برجام و آمريکا يک نشست غيررسمي برگزار کنند. اين احتمال وجود دارد اما برخي جزئيات بايد مشخص شود، چراکه اين مسالهاي بسيار حساس، بهويژه براي ايران است.
اين مقام روس با تاکيد بر اينکه «شانس برگزاري مذاکرات بسيار بالاست» گفت که اکنون امکان تمرکز روي مسير ديپلماتيک فراهم شده است. وي همچنين اظهار کرد: ما شاهد يک موقعيت کاملا خاص هستيم که وحدت، در آن هدف است زيرا ايران و ايالاتمتحده خواهان بازگشت به اجراي کامل برجام هستند. اکنون، توالي مراحل و محتواي آنها بايد مورد مذاکره قرار گيرد. اين يک کار قابل حل بوده و داراي يک هدف استراتژيک مشترک است.
روز پنجشنبه ۱۴ اسفند ماه خبرگزاري انگليسي رويترز به نقل از منابع ديپلماتيک گزارش داد انگليس، فرانسه و آلمان از طرح خود تحت حمايت آمريکا براي تصويب قطعنامه در انتقاد از ايران در شوراي حکام آژانس عقب نشستهاند.
سه کشور اروپايي عضو برجام بعد از عقبنشيني از صدور قطعنامه انتقادي از ايران در شوراي حکام آژانس اتمي بيانيهاي صادر و ايران را به «نقض» برجام متهم کرده و گفتند که از اين بابت نگران هستند. آنها نوشتند: «همچنان از نقض ادامهدار تعهدات هستهاي ايران در ماههاي اخير بهخصوص گامهاي تنشآميز برداشتهشده از سوي اين کشور از تاريخ نوامبر ۲۰۲۰ نگران هستيم.»
آنها درباره دليل عقبنشيني از تصميم خود براي صدور اين قطعنامه نيز خاطرنشان کردند: «با وجود حمايت آشکار از اين قطعنامه در شوراي حکام آژانس اتمي ما فعلا تصميم گرفتهايم اين اقدام را متوقف کنيم تا به مديرکل آژانس براي اجراي تلاشهاي جديد ايشان با هدف شکستن اين بنبست و حل و فصل بدون تاخير اختلافات مذکور - اقداماتي که مديرکل در هفته جاري آنها را به شورا اعلام کرد - فرصت بدهيم.»
سه کشور در بيانيه مذکور عنوان کردند: «ما تحولات را از نزديک رصد خواهيم کرد و چنانچه پيشرفتي درخصوص هر يک از تحولات مطرحشده در اين جلسه حاصل نشود حق فراخوان براي برگزاري نشست فوقالعاده شورا را براي خود محفوظ ميدانيم.»
دولت «دونالد ترامپ» رئيسجمهور سابق آمريکا ارديبهشت سال ۱۳۹۷ بهصورت يکجانبه و برخلاف قوانين بينالمللي از توافق هستهاي که مورد تاييد سازمان ملل بود خارج شد. ترامپ درصدد بود با در پيش گرفتن سياست فشار حداکثري، ايران را مجبور کند که به ميز مذاکره آمده و توافقي که مورد نظر تيم دولت او بود حاصل شود. اما وي در حالي روز ۲۰ ژانويه (اول بهمن) به کار خود پايان داد که به هدف خود در قبال ايران دست نيافت و با وجود بدعهدي تروئيکاي اروپا، ايران با در پيش گرفتن صبر راهبردي، همچنان توافق برجام را حفظ کرد.
دولت «جو بايدن» رئيسجمهور جديد آمريکا پس از ورود به کاخ سفيد اعلام کرد که تنها زماني به توافق هستهاي با ايران بازخواهد گشت که نخست ايران کاهش تعهدات خود را متوقف کرده و کاملا به تعهداتش پايبند شود. مقامهاي جمهوري اسلامي در واکنش به اين درخواست واشنگتن تاکيد کردهاند که آمريکا نخست از برجام خارج شده و تنها پس از پايبندي کامل به برجام و راستيآزمايي آن از سوي ايران، کاهش تعهدات برجامي خود را بازخواهد گرداند.