برگزیده

پیشروهای واکسیناسیون در جهان

دنياي اقتصاد

بروزرسانی 1399/12/23 - 19:06

دنياي اقتصاد/متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

با گذشت بيش از ۳ ماه از آغاز واکسيناسيون کرونا، پيشتازان تهيه و تزريق واکسن کرونا مشخص شدند. پيشروها اولين کشورهايي هستند که اقتصادشان را بازگشايي خواهند کرد. اما در اين ميان کشورهايي به چشم مي‌خورند که تا به حال موفق به تزريق يک واکسن هم نشده‌اند. به نظر مي‌رسد توسعه‌يافتگي کشورها نقش کليدي در پيشرو بودن واکسيناسيون دارد.

با گذشت بيش از ۳ ماه از آغاز اولين واکسيناسيون کرونا در جهان هنوز کمتر از ۵درصد جمعيت جهان موفق به تزريق واکسن شده‌اند. در اين ميان برخي کشورها با سرعت درحال پيشرفت در تزريق واکسن به شهروندان خود هستند و برخي ديگر هنوز برنامه‌اي براي واکسيناسيون خود تدارک نديده‌اند. به همين علت با اين شرايط به‌نظر نمي‌رسد به زودي از ويروس کرونا خلاص شويم؛ اما از سوي ديگر با گذشت زمان شرکت‌هاي دارو‌سازي از واکسن‌هاي جديد رونمايي مي‌کنند و به‌نظر مي‌رسد با گذشت زمان شاهد افزايش تعداد و انواع واکسن‌هاي کرونا باشيم که پيش‌بيني‌ها درباره عبور از بحران کرونا را تحت‌تاثير قرار خواهد داد. آمارهاي متفاوتي از واکسيناسيون در کشور‌هاي مختلف منتشر شده است. «دنياي‌اقتصاد» در اين گزارش به بررسي جزئيات اين آمارها مي‌پردازد.

چند دز واکسن در جهان استفاده شده است؟
بيش از ۳۲۵ميليون دز واکسن در سراسر جهان تزريق شده است. اين عدد معادل ۲/ ۴درصد جمعيت جهان را شامل مي‌شود و به نظر راه درازي براي ايمن‌سازي مردم جهان در برابر ويروس کرونا پيش رو است. بايد توجه داشت آمار اعلام‌شده شامل واکسن‌هاي دو مرحله‌اي هم مي‌شود، براي مثال هر واکسن فايزربايون‌تک که دو مرحله‌اي است، در آمار دو دز به حساب آمده است و اين يعني تعداد افرادي که در برابر کرونا ايمن شده‌اند، کمتر از تعداد واکسن‌هاي تزريق‌شده در جهان است. بر اثر همين کمبود تعداد واکسن‌هاي دردسترس، دولت‌ها اقدام به اولويت‌بندي در تزريق واکسن ‌کردند و افراد بالاي ۶۰ و ۷۰ سال و کادر درماني و پزشکان در اولويت تزريق واکسن قرار گرفتند.

پيشتازان واکسيناسيون
در سرزمين‌هاي مختلفي از سه ماه قبل فرآيند واکسيناسيون آغاز شده است و سرعت پيشرفت آنها به زيرساخت‌هاي بهداشتي و توانايي در تهيه واکسن بستگي داشته است. در اين ميان رژيم صهيونيستي توانسته به ميزان ۱۰۵درصد جمعيتش واکسن تهيه کند و در اين زمينه رتبه اول جهان را به خود اختصاص دهد و به ‌نظر مي‌رسد به‌زودي بتواند اقتصاد خود را بازگشايي کند. امارات‌متحده‌عربي دومين کشور از اين نظر است و توانسته به ميزان ۶۴درصد جمعيتش واکسن تهيه کند. امارات که واکسيناسيون را با واکسن چيني آغاز کرده بود، با افزودن واکسن‌هاي مختلف يکي از متنوع‌ترين سبدهاي واکسن کرونا را استفاده مي‌کند. انگستان در رتبه سوم قرارگرفته و با تهيه واکسن به اندازه ۳۵درصد جمعيتش يکي از سريع‌ترين واکسيناسيون‌ها در جهان را اجرا کرده است. اما در جايگاه بعدي يک کشور آمريکاي لاتين به چشم مي‌خورد؛ شيلي توانسته با استفاده از واکسن چيني سينوواک و فايزربايون‌تک براي۳۰درصد جمعيت کشور واکسن تهيه کند و در اين زمينه در رتبه چهارم جهان بايستد. آمريکا نيز در رتبه پنجم قرار گرفته و موفق شده است به ميزان ۲۹درصد از جمعيتش واکسن تهيه کند. اما نکته‌اي در اين آمار پنهان است؛ برخي از واکسن‌ها در دو دز تزريق مي‌شوند و در شمارش دزها دوبار شمرده مي‌شوند که از دقت آمار اشاره‌شده کم مي‌کند.

روي ديگر آمارها
آمارها را مي‌توان به شکل ديگري نيز بررسي کرد و به‌جاي نسبت واکسن‌ها به جمعيت، آنها را از نظر تعداد مطلق مورد بررسي قرار داد. در اين صورت آمريکا با تزريق بيش از ۹۵ ميليون واکسن در رتبه اول در دنيا ايستاده است. به‌نظر مي‌رسد با اضافه شدن شرکت‌هاي دارويي جديد در آمريکا به ليست توليد‌کنندگان واکسن، انتظار مي‌رود اين جايگاه از سوي آمريکا حفظ شود. جايگاه دوم اين رده‌بندي را چين به خود اختصاص داده است و توانسته بيش از ۵۲ميليون واکسن براي جمعيت ۴/ ۱ ميليارد نفري‌اش تهيه کند و به‌رغم اين حجم زياد واکسن تهيه‌شده، به دليل جمعيت بسيار زياد در آمارهاي قبلي به چشم نمي‌آيد. سومين جايگاه در رتبه‌بندي براساس تعداد واکسن‌هاي تهيه‌شده به ديگر کشور پرجمعيت آسيايي، يعني هند تعلق دارد. دولت هند توانسته است ۲۴ميليون واکسن کرونا تهيه کند؛ اما همانند چين به‌دليل جمعيت بسيار زياد در آمارهاي قبلي به چشم نمي‌آيد. با فاصله اندکي از هند، انگستان قرار دارد و با تهيه ۲۴ميليون واکسن کرونا در رتبه چهارم در اين زمينه ايستاده است. انگلستان يکي از سريع‌ترين برنامه‌هاي واکسيناسيون جهان را در دستور کار دارد. آمريکاي لاتين در تقسيم‌بندي جديد نيز حضور دارد و برزيل با تهيه بيش از ۱۱ميليون دز واکسن کرونا توانسته است رتبه پنجم از نظر تعداد واکسن را به خود اختصاص دهد. بزريل در برنامه واکسيناسيون خود از واکسن چيني سينوواک و واکسن آسترازنکا استفاده مي‌کند.

چند انسان واکسن دريافت کرده‌اند؟
آمارهاي مربوط به واکسيناسيون را مي‌توان به شکل ديگري نيز مورد بررسي قرار داد و اين معيار جديد تعداد افرادي است که واکسن کرونا دريافت کرده‌اند. اين شاخص را مي‌توان به‌صورت درصد از جمعيت و به‌صورت مطلق نيز بررسي کرد. در اين رده‌بندي جديد بيش از ۵۸درصد ساکنان اراضي اشغالي حداقل يک دز واکسن کرونا را دريافت کرده‌اند و در رتبه دوم امارات قرار دارد. ۳۵درصد از شهروندان اماراتي موفق شده‌اند حداقل يک دز واکسن کرونا را دريافت کنند. جايگاه بعدي از نگاه آمار به شهروندان انگليسي تعلق دارد که تا به امروز ۳۳درصدشان حداقل يک دز واکسن کرونا دريافت کرده‌اند. شيلي در آمريکاي لاتين پيشتاز است و ۲۳درصد جمعيت ۱۹ ميليون نفري‌اش حداقل يک دز واکسن دريافت کرده‌اند. براساس آمار منتشرشده ۱۸درصد آمريکايي‌ها حداقل يک دز واکسن دريافت کرده‌اند. اما براساس آمار مطلق جايگاه کشور‌ها تغيير پيدا مي‌کند. در آمريکا ۶۲ ميليون نفر، انگلستان ۲۲ ميليون نفر و در برزيل نزديک به ۹ميليون نفر حداقل يک دز واکسن دريافت کرده‌اند. درجايگاه‌هاي بعدي تقريبا به ۸ ميليون شهروند ترکيه واکسن کرونا تزريق شده و نزديک به ۶ ميليون آلماني حداقل يک دز واکسن کرونا دريافت کرده‌اند.

نابرابري در واکسيناسيون
واضح است که در فرآيند واکسيناسيون يک کشور توسعه‌يافته با زيرساخت‌هاي مناسب از يک کشور توسعه‌نيافته بدون زيرساخت‌هاي بهداشتي لازم بهتر عمل مي‌کند؛ اما نکته قابل‌توجه اين است که اختلاف ميان کشورها در تهيه واکسن در ميان قاره‌ها بيشتر به چشم مي‌خورد و از سطح بين‌المللي به سطح بين‌قاره‌اي رسيده است. به‌رغم اينکه برنامه کواکس متعهد شده تا پايان سال‌جاري ميلادي بين کشورهاي فقيرتر ۲ميليارد واکسن تقسيم کند. با اين حال هنوز بسياري از کشور‌هاي فقير هنوز واکسني دريافت نکرده‌اند و اکثر اين کشور‌ها در قاره آفريقا و مرکز و غرب آسيا تمرکز دارند. به نظر مي‌رسد توسعه اقتصادي، زيرساخت‌هاي مناسب و سرانه درآمد يک کشور در انجام فرآيند واکسيناسيون تاثير مستقيم دارد و زمان و ترتيب خروج از بحران کرونا را تعيين مي‌کند.