برگزیده

پراجکت سندیکیت: از بزرگترین حباب دنیا فاصله بگیرید

فرارو

بروزرسانی 1400/01/14 - 23:21

پراجکت سندیکیت: از بزرگترین حباب دنیا فاصله بگیرید

فرارو/متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

پايگاه خبري "پراجکت سينديکيت" در گزارشي با توجه به رشد قابل توجهِ رمز ارزِ بيت کوين، به بررسي اين سوال پرداخته که آيا استفاده از اين رمز ارز در زمينه کسب و کار و تجارت، صحيح است يا خير؟

"دامبيسا مويو" اقتصاددان و تحليلگر مسائل اقتصادي به تازگي در جريان يک تحليل که در "فايننشيال تايمز" به چاپ رسيده، اينگونه استدلال کرده که رهبران تجاري جهان بايد رويِ رمز ارز بيت کوين، سرمايه گذاري قابل توجهي را انجام دهند. استدلالِ سه گانه او به اين مساله اشاره دارد که: ۱) بيت کوين مي‌تواند ريسک فعاليت‌هاي تجاريِ شرکت‌ها را کاهش دهد، ۲) اين رمز ارز مي‌تواند راه حل‌هايي را براي انجام تجارت در اقتصاد‌هاي نوظهور ارائه نمايد، و ۳) ارز‌هاي ديجيتال، نويد دهنده يک آينده درخشانِ اقتصادي هستند که در قالب آن ها، رمزارز‌ها و به طور کلي چهارچوبِ اقتصادي آن ها، از ارزش و اهميت قابل توجهي برخوردار هستند.

در اين نقطه بايد اين سوال را پرسيد: آيا استدلال‌هاي "مويو" صحيح هستند؟ اجازه بدهيد نکاتي که او مورد اشاره قرار داده را بررسي کنيم.

اولا مشخص نيست که خريد بيت کوين، چگونه ريسک‌ها و تهديدات تجاري عليه شرکت‌ها را کاهش مي‌دهد؟ مويو به اين نکته اشاره ندارد که در حالِ بحث در موردِ رمزارز بيت کوين است که به زعم بسياري از تحليلگران اقتصادي جهان، يکي از بزرگترين حباب‌هاي اقتصادي دنيا را نمايندگي مي‌کند. بايد پذيرفت که سرمايه گذاري در امر خريد بيت کوين را به سختي مي‌توان يک سرمايه گذاريِ منطقي و درست دانست. اين مساله مخصوصا وقتي به اين نکته توجه کنيم که سرمايه گذاري در بيت کوين جهت کسب سود از آن، با ريسک‌هاي قابل توجهي مبني بر تخليه ناگهاني حباب بيت کوين رو به رو است، بيش از پيش تشديد مي‌شود.

از سويي اين گزاره که رمز ارز‌ها مي‌توانند راه حل‌هاي قابل توجهي براي مصائب و مشکلاتي که اقتصاد‌هاي نوظهور با آن‌ها رو به رو هستند، ارائه کنند نيز چندان درست به نظر نمي‌رسد. کاملا صحيح است که بر خلاف بسياري از ارز‌ها و پول‌هايي که توسط بانک‌هاي مرکزي در کشور‌هاي مختلف چاپ مي‌شوند، رمز ارزِ بيت کوين که مرجع صدور آن بخش خصوصي است، با خطر و تهديدِ صدور و عرضه بيش از حد رو به رو نيست (اقدامي که دولت‌هاي بي بند و بار اغلب انجام مي‌دهند). اين نکته نيز درست است که خطرِ صدور و عرضه بيش از حد يک پول يا ارز، در بازار‌هاي نوظهور، به مراتب بيشتر از اقتصاد‌هاي پيشرفته است.

با اين حال، بايد اين نکته را مد نظر داشت که عرضه و صدور بيش از حد يک پول يا ارز، تنها يک تهديدِ ممکن عليه ثباتِ مالي بازار‌هاي نوظهور است و رفع اين تهديد به صورت ناگهاني و فوق العاده نيز، بيت کوين را به يک منبعِ ارزشِ قابل تکيه تبديل نخواهد کرد. درست برعکس: نوسانِ قيمت بيت کوين از زمانِ ايجاد و ابداع آن، حقيقتا سرسام آور بوده است. در ۲۹ مارس سال ۲۰۲۱، ارزش هر بيت کوين به رقمِ تاريخيِ ۵۷.۸۵۶ دلار رسيد که مقدار کمي از رکورد تاريخي ارزش آن که در ۱۳ مارس به ثبت رسيد يعني رقمِ ۶۱.۲۸۴ دلار کمتر بود. ارزش کل بازار بيت کوين نيز رقمي بالغ بر يک تريليون دلار است. بر اساس ارزيابي‌هاي نهاد‌هاي اقتصادي، نوسانِ سه ماهه بيت کوين حدودا ۸۷ درصد بوده که اين ميزان براي طلا، تنها ۱۶ درصد بوده است. به نحو مشابهي، يافته‌هاي يک پژوهش که به تازگي انجام شده نشان مي‌دهند که نوسان ارزش بيت کوين در مقايسه با ارز‌هاي رايج دولتي نظير دلار، يورو و غيره، تقريبا ده برابر بيشتر است.

مويو در گزارش خود براي فايننشيال تايمز همچنين پيشنهاد مي‌کند که بيت کوين مي‌توان جريان حواله‌ها به کشور‌هاي با درآمدِ کم و متوسط را نيز تا حد زيادي تسهيل کند. با اين حال، اين گزاره به اين مساله بي توجهي مي‌کند که تراکنش‌هاي بيت کويني تا حد زيادي ناکارآمد هستند. نبايد فراموش کرد که در قالب بيت کوين، معاملات محدودي مي‌توان انجام داد و همچون ارز‌هاي رايج نمي‌توان در آنِ واحد، شاهد معاملات فراوان بود. از اين منظر، بيت کوين در مقايسه با بسياري از شيوه‌هاي پرداخت، با محدوديت‌هاي به مراتب بيشتري رو به رو است و نمي‌توان آن را ابزاري قابل توجه در تراکنش‌هاي مالي دانست. اين مساله نيز تا حد زيادي ريشه در محدوديت‌هاي بيت کوين به عنوان يک رمزارزِ جديد دارد که بعيد به نظر مي‌رسد به اين زودي‌ها اين نواقص رفع شوند.

به نحو مشابهي، اين گزاره که تعداد کل بيت کوين‌هاي جهان تنها ۲۱ ميليون عدد است، بيش از آنکه يک نکته مثبت براي آن باشد، خود يک نکته ضعف است. يک ارزِ خوب و کارآمد بايد در زمان‌هايي که تقاضا براي آن بالاست، از قابليت عرضه شدنِ بيشتر برخوردار باشد. در اين زمينه به طور خاص مي‌توان به شرايط بحران‌هاي مالي و يا شوک‌هاي اقتصادي اشاره کرد. اين مساله تا حد زيادي توانمندي‌هاي بيت کوين به عنوان يک ارزِ قابل تکيه در مواقع بحراني و يا شوکِ اقتصادي را از بين برده است.

در نهايت بايد به اين سوال پرداخت که آيا بيت کوين به معناي واقعي کلمه پيشتازِ زيرساختِ ارز جديد ديجيتال است که سرمايه گذاران عاقل و مدبر نمي‌توانند به آن بي توجهي کنند؟ در پاسخ به اين پرسش بايد گفت نَه، زيرا ارز‌هاي ديجيتالي صادر شده توسط بانک‌هاي مرکزي جهان در کشور‌هايي نظير چين و همچنين ديگر کشورها، هيچ ويژگي مشترکي با بيت کوين و ديگر رمز ارز‌هاي خصوصي و غيرمتمرکز ندارند. در اين زمينه به طور خاص شاهد چالش‌هاي فراواني جهت تاييد اعتبار معامله‌ها هستيم و هنوز سازوکار و زيرساخت مناسبي در اين رابطه ايجاد نشده است.

در عوض، ارز‌هاي ديجيتالِ صادر شده از سوي بانک‌هاي مرکزي، به عنوان نسخه‌هاي ساده ديجيتاليِ حساب‌هاي بانکي مرسوم عمل مي‌کنند. در اصل، آن‌ها مي‌توانند به مثابه حساب‌هاي فردي از سوي بانک‌هاي مرکزي، براي هر مصرف کننده و کسب و کاري که در حوزه کاري آن‌ها قرار دارند، تلقي شوند. از سوي ديگر، اين حساب‌ها مي‌توانند توسط بانک‌هاي مرکزي، تضمين شوند، اما طيف گسترد‌هاي از نهاد‌هاي مالي نيز آن‌ها را محترم شمرده و تحت پوشش قرار دهند.

ارز‌هاي ديجيتالِ بانک‌هاي مرکزي در جهان، چيزِ تازه‌اي را ارائه نمي‌کنند. آن‌ها را حتي نمي‌توان يک پيشرفتِ انقلابي نيز تصور کرد. بايد پذيرفت که رمز ارز‌هايي نظير بيت کوين، از مدت‌ها پيش شکست خورده اند، زيرا بيت‌کوين و ديگر رمزارز‌ها به نحو قابل توجهي جهتِ تلقي شدن به عنوان يک منبعِ ارزش، از عدم جذابيت برخوردار هستند. هيچ سرمايه گذارِ با فکري، حتي نبايد به آن‌ها نزديک شود (مگر اينکه جيب‌هاي پر از پول داشته باشد و فقط بخواهد ريسک کند).

اضافه بر اين، انرژي قابل توجهي که جهت استخراج بيت کوين بايد هزينه شود، ميخ ديگري بر تابوتِ بي ارزش شدنِ اين رمزارز است. بر اساس برخي ارزيابي ها، ميزان مصرف سالانه برق براي استخراج کلي رمز ارز بيت کوين، از ميزان مصرف برق در کشوري نظير آرژانتين هم بيشتر است.

در اين راستا مي‌توان گفت که بيت کوين و رمز ارز‌هاي مشابه با آن، تهديداتي جدي عليه محيط زيست نيز هستند. مجموع انرژي که بيت کوين و بيش از ۴۴۹۰ نوع رمز ارز ديگري که در جهان وجود دارند، مصرف مي‌کنند، همه و همه بيانگر آسيب جدي هستند که آن‌ها به محيط زيستِ بشر وارد مي‌کنند.

در پايان بايد گفت که سرمايه گذاري در بيت کوين، هم ريسکي است و هم حامل تهديدات زيست محيطي است. اين رمز ارز براي مشکلات رايج در بازر‌هاي نوظهور نيز راه حل مناسبي نيست و بدون ترديد نمي‌توان به يک منبع ذخيره کردنِ ارزش نيز تبديل شود. طولي نخواهد کشيد که بيت کوين و ديگر رمز ارز‌هاي موجود در جهان، به مسائلي کم اهميت در تاريخ اقتصادي جهان تبديل خواهند شد».