گاندو 3؟؛ حمله "وطن امروز" به مذاکرات وین

وطن امروز/متن پيش رو در وطن امروز منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

 دولت روحاني با قرار گرفتن در مسير يک خطاي راهبردي ديپلماتيک ديگر، دوباره در تکاپوي تحميل هزينه‌اي گزاف به منافع ملي افتاده است؛ خطايي که مي‌تواند تمام تلاش‌هاي ماه‌هاي اخير کشور جهت رفع موثر تحريم‌هاي ضدايراني را بر باد داده و خنثي کند. 

---

بازار

---

به گزارش «وطن‌امروز»، سه‌شنبه هفته جاري قرار است نشست کميسيون مشترک برجام تحت عنوان گفت‌وگوهاي کارشناسي و فني در وين برگزار شود. اتفاق ويژه اين رويداد ديپلماتيک اما حضور هيات آمريکايي در اين مذاکرات است. رسانه‌هاي غربي طي روزهاي گذشته صحبت‌هايي مبني بر مذاکرات غيرمستقيم تهران- واشنگتن در اين نشست به ميان آورده‌اند اما در مقابل محمدجواد ظريف و معاون سياسي‌اش عباس عراقچي، گفت‌وگوي ايران و آمريکا را رد کرده و غيرضروري دانستند تا اينکه علي‌اکبر صالحي جمعه‌شب در جريان حضور در شبکه اجتماعي «کلاب هاوس» خبر داد بن‌بست در حال شکسته شدن است. 
رئيس سازمان انرژي اتمي با بيان اينکه فعلا چند قدمي جلو رفتيم، عنوان کرد: بحث غيرقابل توجيه که آنها اول شروع کنند يا ما اول شروع کنيم و اينکه از آن عبور کرديم، نويدبخش است. صالحي افزود: ظاهرا بن‌بست اوليه شکسته شده و اين همان‌طور که عرض کردم نويدبخش است. اين عضو دخيل در مذاکرات پيش رو در ادامه اضافه کرد: به نظر مي‌رسد اين بن‌بست شکسته شده؛ ما داريم در يک مسير هموار قرار مي‌گيريم؛ اميدواريم! 
صالحي تاييد کرد: وقتي وارد مرحله فني مي‌شويم، يعني مساله دارد به گونه‌اي مديريت مي‌شود که آن بحث اول تو، اول تو، دارد دور‌ زده مي‌شود. رئيس سازمان انرژي اتمي در ادامه مجددا تاکيد کرد: در مسير گفت‌وگو براي احياي برجام هستيم؛ رو به جلو داريم حرکت مي‌کنيم؛ قبل از اين با بن‌بست مواجه بوديم اما الان دارند متوجه مي‌شوند که حفظ اين بن‌بست هيچ عايدي‌اي براي هيچ‌کس ندارد. 

جمعه 13 فروردين جلسه رسمي کميسيون مشترک برجام با حضور ايران و 1+4 و نماينده جوزپ بورل، مسؤول سياست خارجي اتحاديه اروپايي درباره بازگشت آمريکا به برجام به صورت مجازي برگزار شد. اين نشست در شرايطي برگزار شد که روزنامه وال‌استريت‌ژورنال قبل از آن در گزارشي از حضور آمريکا در نشست آتي يعني روز سه‌شنبه هفته جاري خبر داد. اين روزنامه آمريکايي به نقل از ديپلمات‌هاي غربي افزود: «مقامات ارشد از همه کشورهاي شرکت‌کننده در توافق؛ ايران، فرانسه، آلمان، انگليس، روسيه، چين و مقامات ارشد آمريکايي در پايتخت اتريش جمع خواهند شد اما مذاکرات مستقيمي در حال حاضر بين مقامات ايراني و طرف آمريکايي برگزار نخواهد شد». اما عباس عراقچي درباره انتشار خبري مبني بر حضور هيات آمريکا در نشست آتي وين به سياق روش هميشگي‌اش در اينگونه موارد اعلام کرد: آمريکا در هيچ نشستي که ايران در آن حضور داشته باشد، از جمله نشست کميسيون مشترک برجام حضور نخواهد داشت و اين قطعي است. عراقچي گفت: اينکه ساير طرف‌هاي برجام بخواهند در ارتباط با اقداماتي که آمريکا بايد انجام دهد، به صورت دوجانبه يا چندجانبه با آمريکا رايزني‌هايي داشته باشند، چه در وين و چه در هر جاي ديگر، به خودشان مربوط است و البته مسبوق به سابقه است. البته رمزگشايي دقيق‌تر اين اظهارنظر عراقچي را رسانه آمريکايي اکسيوس آمريکا انجام داد، جايي که نوشت مقامات ايران و آمريکا از اتاق‌هاي جداگانه در وين براي «نزديک شدن» مذاکره مي‌کنند! و طرف ايراني در چرخه مذاکرات جديدي با عنوان «گروه‌هاي کارشناسي» فرو خواهد رفت که از قضا آمريکا نيز در آن حضور دارد. با اين تفاوت که طبق گفته عراقچي، آمريکا در اتاق مذاکرات ايران حضور ندارد و جوزپ بورل وظيفه هماهنگي اتاق‌هاي مختلف مذاکرات را برعهده دارد. 
اين نکته به وضوح در بيانيه انتهايي نشست کميسيون برجام ذکر شده است: «طر‌ف‌ها توافق کردند اين جلسه کميسيون مشترک را هفته آينده در وين از سر بگيرند تا اقدامات اجرايي مربوط به برداشتن تحريم‌ها و [اقدامات] هسته‌اي [ايران] را از جمله با تشکيل جلسات گروه‌هاي کارشناسي مربوط به وضوح مشخص کنند. در اين چارچوب، هماهنگ‌کننده (بورل) همچنين تماس‌هاي جداگانه‌اي را با طرف‌هاي برجام و ايالات‌متحده در وين افزايش مي‌دهد».
در اين باره نکات قابل تأملي وجود دارد که دولت روحاني دوباره در تلاش براي دور زدن آنهاست؛ اول اينکه سياست قطعي نظام که تاکنون ۳ مرتبه از سوي رهبر انقلاب بيان شده، بازگشت بدون پيش‌شرط آمريکا به برجام با لغو همه تحريم‌ها و راستي‌آزمايي آن توسط جمهوري اسلامي است. اين در حالي است که هم نشست جمعه و هم نشست سه‌شنبه هفته جاري بر آغاز مذاکراتي درباره برداشته شدن تحريم‌ها   و بازگشت «گام به گام» دو طرف به برجام اشاره دارد که به وضوح برخلاف سياست قطعي نظام است. بنابراين اصل پذيرش گفت‌وگو درباره مقدمات مربوط به برداشتن تحريم‌ها و اقدامات هسته‌اي ايران، معنايي جز عدول از سياست قطعي نظام درباره بازگشت بدون پيش‌شرط آمريکا با لغو همه تحريم‌ها و راستي‌آزمايي آن ندارد. 
 
* ماجرا از کجا شروع شد؟
حسن روحاني 11 فروردين با زمينه‌سازي براي اتفاقات پيش رو اظهار داشت: اخيرا نگراني‌اي پيدا کردم. وزارت امور خارجه، صداوسيما و ديگران همه دست به دست هم دهند، شايد هم نگراني‌ام خيلي جا نداشته باشد، به هر حال يک جوري آن را حل کنيم. دولت جديد آمده است. دولت جديد که آمده، شيوه‌اش را عوض کرده است. اگر حواس‌مان جمع نباشد، ممکن است اينها با تبليغات بيايند و بتدريج به مردم ما بگويند که ما آماده هستيم و اين ايران است که امروز و فردا مي‌کند. بياييم بنشينيم مذاکره کنيم. ما آمديم پشت در 1+5 و ايران يک قفل پشت در انداخته و ما را راه نمي‌دهد. هي در مي‌زنيم اما ايران راه‌مان نمي‌دهد. نبايد بگذاريم اين بهانه دست مردم و افکار عمومي بيفتد. 

رئيس‌جمهور در ادامه اضافه کرد: مي‌ترسم دستگاه تبليغات غرب و خود آمريکايي‌ها بيايند بدمند در بوق‌ها و بلندگوها و بگويند ما گفتيم آن راه غلط بوده، ما گفتيم ديپلماسي، ما که کفش و کلاه کرديم آمديم پشت در، ايران راه‌مان نمي‌دهد. نبايد بگذاريم اين جا بيفتد؛ اين حرف غلط و دروغ را نبايد بگذاريم جا بيفتد. راهش فعال شدن ما است. بايد بيش از اين فعال شويم. روزانه بايد دنبال مذاکره و رفع تحريم باشيم. همان‌طور که رهبري فرمودند ما عجله نداريم. 2 ماه هم گذشته است ولي الان کسي ما را متهم به عجله نمي‌کند. روز اول اسفند اگر مي‌رفتيم ممکن بود بگويند چرا عجله؟ روز دهم اسفند مي‌رفتيم ممکن بود بگويند عجله؟ ديگر در فروردين عجله تمام شد. هيچ‌کس نمي‌تواند بگويد بعد از يک ماه عجله، ديگر مي‌شود فرصت‌سوزي. از اول فروردين به بعد ديگر فرصت‌سوزي است. همه بايد به صحنه بياييم و تلاش کنيم. زمينه‌سازي‌هاي حسن روحاني براي گفت‌وگو با طرف آمريکايي در شرايطي رخ مي‌دهد که طي ۷ سال گذشته آن هم پس از کسب بالاترين مجوزهاي حاکميتي و ناديده گرفتن خطوط قرمز نظام، با اعتماد و اطمينان به دولت دموکرات سابق آمريکا نه‌تنها نتوانست تحريم‌ها را رفع کرده که باعث بيشتر شدن و گستردگي آنها شد؛ چيزي که شخص حسن روحاني خود با عنوان جنگ اقتصادي به آن اذعان کرده است. 

در چنين شرايطي از قضا باز هم رئيس‌جمهور با فرستادن آدرس غلط مشابه سال 92 - نظير اينکه خزانه خالي است- هم تلاش‌هاي موثر اخير کشور در اهرم‌سازي در برابر فشار طرف مقابل را خنثي کرده و هم برآورد طرف بدعهد آمريکايي را در اجماع داخلي در ايران بر سر رفع تحريم‌ها تغيير مي‌دهد. ضمن اينکه روحاني و ظريف دوباره همان مسير خطا و تکراري را مي‌پيمايند که اتفاقا تنها نتيجه‌اي که به همراه ندارد همان رفع تحريم‌ها خواهد بود. اين روزها اين محمدجواد ظريف است که فرياد مي‌زند دولت بايدن سياست‌هاي ترامپ را ادامه مي‌دهد.
 
* همان مسير شکست خورده
در اين راستا «وطن‌امروز» 17 اسفندماه 99 با پيش‌بيني راهي که دولت بايدن در پيش خواهد گرفت، طي گزارشي با عنوان «حقه قديمي دموکرات‌ها» نوشت: آنچه مشخص است کشورهاي غربي همچنان برگزاري نشست غيررسمي 1+5 را به عنوان يک راهبرد اصلي دنبال مي‌کنند؛ راهبردي که مي‌توانند از طريق آن وعده نقد لغو تحريم‌ها را تبديل به نسيه‌اي کنند که در نهايت محقق شدن آن نيز مشخص نباشد. بنابراين کشورهاي غربي علاوه بر اينکه از کاهش بيشتر تعهدات نظارتي ايران در آينده نزديک هراس دارند، از افزايش ذخاير اورانيوم 20 درصد و 5 درصد يا گسترش تاسيسات هسته‌اي ايران نيز بيمناکند و به دنبال يافتن راهي هستند که هر چه زودتر شرايط را به زمان برجام بازگردانند، البته به‌ گونه‌اي که تحريم‌ها همچنان عليه ايران باقي بماند! 

در گزارش «وطن‌امروز» همچنين آمده بود: در چنين شرايطي احتمال دارد کشورهاي غربي از برگه تکراري خود استفاده کنند؛ پيشنهاد آبنبات به ايران و ستاندن دُر غلتان. برگه‌اي که غربي‌ها بارها در مواجهه با ايران از آن بهره بردند و در سال‌هاي اخير نيز نتايج حداکثري از اين سياست به نفع خود به دست آوردند. وعده‌ها و امتيازات کوچک در قبال تعطيلي صنعت هسته‌اي ايران در نتيجه توافق برجام نمونه بارز و مشهود به ‌کارگيري اين سياست توسط کشورهاي غربي است. 

تحولات ماه‌هاي اخير به روشني ثابت کرده است راه درست وادار کردن طرف مقابل به برداشتن تحريم‌ها اقداماتي نظير قانون هسته‌اي مجلس- اقدام راهبردي براي لغو تحريم‌ها و صيانت از منافع ملت ايران- است که علاوه بر آنکه روند منفي زمان عليه ايران را معکوس کرده و دست کشور را در هر مذاکره‌اي پر مي‌کند، موجب عقب‌نشيني طرف مقابل از صدور قطعنامه ضدايراني در شوراي حکام شد. اين مساله‌اي است که رابرت مالي، نماينده ويژه دولت آمريکا در امور ايران به آن اعتراف کرد. اين مقام آمريکايي در گفت‌وگو با شبکه پي‌بي‌اس اذعان کرد: آنها (ايران) امروز ۱۰ برابر بيشتر از زمان مشابه در سال ۲۰۱۷ اورانيوم را غني‌سازي مي‌کنند. بنابراين، با آزمايش‌هاي ساده مي‌توان دريافت که امروز وضعيت ما بهتر از آنچه بوده‌ايم، نيست و شرايط ما بدتر است. 

در چنين فضايي خطاي فاحش ديپلماتيک تيم روحاني، ظريف و عراقچي مي‌تواند اين معادله را به ضرر کشورمان کند و به جاي گشودن گره از تحريم‌ها، آن را کورتر کند. در اين ميان عجله دولت براي يک توافق احتمالي و دادن امتيازهاي بزرگ در مقابل آبنبات چوبي‌هاي پيشنهادي آمريکا که مسلما بي‌ربط به انتخابات پيش رو نيست، توپ ديپلماسي را در زمين ايران قرار مي‌دهد و فشار را از روي طرف ناقض برجام برمي‌دارد. آنتوني بلينکن، وزير خارجه دولت بايدن با توجه به همين گزاره است که 4 فروردين اظهار کرد: «همان‌طور که گفته‌ايم اکنون توپ در زمين آنها (ايراني‌ها) است. بايد ببينيم آيا آنها مي‌خواهند راه ديپلماسي را در پيش گيرند و به پايبندي به توافق بازگردند».اين روندي است که رهبر انقلاب اسلامي نسبت به آن هشدار داده‌اند. ايشان با تأکيد بر عجله نداشتن ايران درباره راه‌حل ارائه‌شده براي برجام، گفتند: برخي مي‌گويند نبايد فرصت‌سوزي کرد. اين حرف درست است اما عجله هم نبايد کرد. به عنوان نمونه، در قضيه برجام عجله شد و در حالي که ما همه تعهدات خود را انجام داديم، طرف‌هاي مقابل، تعهدات روي کاغذ خود را انجام ندادند.  
ظريف و روحاني به عنوان رکوردداران فرصت‌سوزي ديپلماتيک پيش از اعلام نگراني بايد پاسخگوي مسير شکست‌خورده خود باشند. ديگر فرصتي براي قمار مؤلفه‌هاي قدرت ملي بر سر ميز مذاکرات توسط دولت دوازدهم باقي نمانده است. 
 
* آيا منافع ملي قرباني رقابت‌هاي انتخاباتي مي‌شود؟
تجربه سياسي دولت يازدهم و دوازدهم نشان‌دهنده تلاش حداکثري براي بهره‌برداري از فضاي مذاکرات خارجي جهت کاميابي در ميدان رقابت‌هاي داخلي است؛ چه از زماني که روحاني با شعار مذاکره وارد ميدان انتخابات سال 92 شد و چه پس از آن که ظريف در جريان مذاکراتش با طرف‌هاي خارجي با اشاره به نقش تعيين‌کننده مذاکرات در سرنوشت جريان غربگرا، از آنها درخواست کمک و ياري کرده بود. با چنين پيشينه‌اي بيم سوءاستفاده از مذاکرات خارجي براي پيگيري اهداف داخلي بيش از هر زمان ديگر احساس مي‌شود. اصلاح‌طلبان در ماه‌هاي گذشته بارها اعلام کرده بودند آينده سياسي‌شان پيوند جدايي‌ناپذيري با سرنوشت مذاکرات و توافق با غرب دارد، از همين رو چندان دور از نظر نيست که براي به دست آوردن اين امتياز انتخاباتي، اندوخته‌هاي کشورمان در ماه‌هاي گذشته براي کسب موقعيت برتر در مقابل آمريکا - که بر اساس قانون مجلس به دست آمده است- با بهايي اندک به طرف مقابل ارزاني شود.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar