
سلام نظامی برای آخرین وداع

اعتماد/متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
سلام نظامي بدرقه آخرين سفرشان شد. ظهر روز چهارشنبه، 17 فروردين. طبيعت دوباره نو شدن را آغاز کرده بود که غروبشان رقم خورد؛ غروبي در ميان سبزههاي تازه دميده «فيله خاصه» در دشت سهرين زنجان. زادگاهشان هم زنجان بود و آرامگاه ابديشان آرامستان جديد زنجان. شايد آن دو نخستين شهيدان محيط زيست در سال جديد باشند اما به نظر ميآيد آخرين اين راه نخواهند بود، زيرا در اين راه کمتر حامياي براي آنها وجود دارد. کاري که «مهدي مجلل» و «ميکاييل هاشمي» عهدهدارش بودند کمترين حمايت قانوني و دولتي را شامل ميشود. مرحوم مهدي مجلل پيش از شهادت از شرايط نامساعد شغلي خود به ديوان عدالت اداري شکايت برده بود و پيش از آنکه نتيجه دادرسي مربوط به اين شکايت مشخص شود، تيرهاي خلاص خلافکاران در حق طبيعت امانش را بريد. ماجراي تعقيب و گريز شکارچيان توسط دو محيطبان در روز دوشنبه، 16 فروردين سال 1400 به شهادت دو محيطبان منجر شد، جزييات اين حادثه را سرهنگ جمشيد محبخاني، فرمانده يگان حفاظت محيطزيست کشور در پايگاه اطلاعرساني سازمان حفاظت محيطزيست چنين شرح داده است: محيطبانان به دنبال نيسان به سمت جاده اصلي ميروند و با يگان حفاظت محيط زيست استان تماس ميگيرند، ميگويند که در جاده اصلي، ۱۵ کيلومتر بعد جاده را ببندند. در پي اين تماس، نيروي کمکي در همان جايي که صحبت شده بود، مستقر ميشود اما حدود ۱۰ کيلومتر قبل از آن محل، نيسان به جاده فرعي ميپيچد و وقتي محيطبانان به جاده فرعي ميپيچند، ارتباط قطع ميشود. نيروي کمکي نگران ميشود و دنبال محيطبانان ميرود اما اين ۱۰ کيلومتر مانده به محل راه مسدود شده، حدود 3۰۰-200 راه فرعي دارد، نميدانستند محيطبانان به کدام راه فرعي پيچيدند. محيطبانان نيز جواب تلفن خود را نميدادند. همکاران يگان محيط زيست از طريق موبايل و با کمک نيروهاي امنيتي بنا به درخواست محيط زيست، حدود محلي که محيطبانان بودند را مشخص کردند و بر اساس آن، تا صبح گشتند اما محيطبانان را پيدا نکردند. ۱۲ اکيپ دنبال محيطبانان بودند و نميدانستند شهيد شدند، گمان ميکردند شايد محيطبانان زنده و به کمک نياز داشته باشند. همه در حال جستوجو بودند تا حدود ساعت شش و نيم صبح که يکي از تيمها به من گفت پيدايشان کردند. يکي از حاضران که در مراسم تشييع اين دو محيطبان شهيد حضور داشت، به «اعتماد» گفت: تيم جستوجوگري که براي نخستينبار جنازه اين دو محيطبان را پيدا کردند، تيم جستوجوي پدر ميکاييل هاشمي بودند. آقاي هاشمي پدر، خود نيز روزگاري محيطبان بوده و حالا بازنشسته سازمان است. از زماني که ارتباط با دو محيطبان قطع شده بود، ايشان به همراه دوستان خود مطلع شده و با همراهي چند محيطبان ديگر، نخستين گروهي ميشوند که بر بالين پرخون پسر ميرسند. ايشان تعريف کردهاند که شواهد حاکي از آن بود که بدن پسر و همکارش چند ده متر روي زمين کشيده شده بود و بعد آن تير خلاص به جان دردمند اين دو محيطبان وارد شده است. به گفته اين مقام آگاه، در زمان حادثه، تمام منطقه توسط اين دو نفر پوشش حفاظتي داده شده بود. در واقع حدود 110 هزار هکتار بخش دشت منطقه «فيله خاصه» در زنجان در روز واقعه فقط با حضور يک خودرو و دو نفر کنترل ميشد، همان دو نفري که در غياب نيروهاي کمکي شهيد شدند. اين منبع آگاه ميافزايد که کل اين دشت که قرار است به زودي منطقه حفاظت شده اعلام شود، به صورت سازماني جز 6 يا 7 نيروي محيطبان ندارد. البته اين آمار رسمي تعداد محيطبانهاي اين منطقه است و در عمل، مانند فاجعه دردآور روز دوشنبه، بيش از دو يا سه نفر سر پست حضور ندارند. اين منبع آگاه علت تعداد بسيار اندک محيطبان در منطقه را چنين ميداند که از محيطبانها در بخش اداري سازمان استفاده ميشود و همين امر تعداد نيروهاي حراست فيزيکي را بسيار اندکتر از حتي آمار ميکند. اين منبع آگاه از مراسم تشييع اين دو شهيد نيز اطلاع ميدهد و ميگويد که برگزاري اين مراسم به دليل رعايت پروتکلهاي شيوع کرونا اعلام رسمي نشد و جز دوستداران، خانواده، نيروهاي دولتي و انتظامي افراد ديگري حاضر نبودند. اين منبع وضعيت روحي خانواده را بسيار نگرانکننده ارزيابي ميکند و ميگويد که ممکن است با چنين شرايط روحي و برخي حاشيههاي ديگر، پيگيري مساله با موانعي مواجه شود. از طرفي ديگر، به گفته دوستان آقاي مجلل، ايشان پيش از شرايط به دليل وضعيت نامناسب شغلي، از سازمان به ديوان عدالت اداري شکايت کرده بود. به گفته دوستان آقاي مجلل، علت اصلي شکايت او از سازمان، مبني بر شرايط غيرقانوني خدمت، تعداد ناکافي نيرو، شرايط شغلي فوقالعاده دشوار و شيفتهاي غيرقانوني 15 روز کار و 15 روز استراحت بود. دوستان آقاي مجلل به دليل اين شکايت ابراز نگراني کردهاند که مبادا خون اين شهيد پايمال شود و پيگيري بعدي مناسبي نشود.محيطبانان طبق قانون بايد 10 شبانهروز کار کنند و 20 شبانهروز استراحت داشته باشند، اما در عمل وضعيت کاري آنها به شيفتهاي پانزده روز کار و پانزده روز استراحت تقسيم ميشود اما اين تغيير قانون، نه با مزايا همراه است، نه معوقات آنها را پرداخت ميکند و نه براي آنها اضافهکاري ميشود. به گفته اين منبع آگاه، يکي از دلايل دشواري يافتن جنازههاي اين دو محيطبان، يک دليل ساده بود، اينکه خودروي محيطبانان به ردياب متصل نيست، اين در حالي است که تنها با يک هزينه ساده ميتوان خودروهاي محيطبانان را به سيستم رديابي متصل کرد تا در هنگام بروز فاجعه رديابي و جستوجوي آنها با چنين وضعيتي مواجه نشود، شايد اگر خودروي اين دو محيطبان نيز ردياب داشت، شرايط به گونه ديگري رقم ميخورد. اما اين تنها معضل افرادي نيست که در دفاع از طبيعت و محيطزيست فداکاري ميکنند، گاهي اوقات حتي گرفتن لباس فرم نيز براي محيطبانان معادل ماهها انتظار است، آنها نه حقوق خود را سر موقع دريافت ميکنند و نه بابت سختي کار فوقالعاده مزاياي مناسبي دريافت ميکنند. تمام اين دلايل مذکور در شکايت محيطبان شهيد مجلل از سازمان بيتاثير نبوده است، اما متاسفانه اين محيطبان، بدون اينکه به نتيجه شکايت خود رسيده باشد، چشم از دنيا بسته است.