نمایش دیپلماتیک بایدن برای اعراب

شرق/متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

در شرايطي که مذاکرات غيرمستقيم ايالات متحده و ايران براي احياي برجام و لغو برخي تحريم‌ها در وين به مراحل تعيين‌کننده رسيده است، جو بايدن، رئيس‌جمهوري ايالات متحده، هيئتي عالي‌رتبه را براي گفت‌وگو درباره مسائل منطقه‌اي به خاورميانه اعزام مي‌کند و رياست اين هيئت را «برت مک‌گورک»، هماهنگ‌کننده مشترک امور خاورميانه در شوراي امنيت ملي آمريکا بر عهده دارد. عربستان‌ سعودي، امارات، مصر و اردن کشورهاي ميزبان اين هيئت آمريکايي هستند و بدون ترديد موضوع ايران و شکل جديد روابط واشنگتن و تهران پس از احياي احتمالي برجام از مهم‌ترين موضوعات مورد گفت‌وگو ميان مقام‌هاي آمريکايي و متحدان عرب خواهد بود. در روزهاي گذشته هم «رابرت مالي»، فرستاده ويژه ايالات متحده در امور ايران، وزراي خارجه کشورهاي عضو شوراي همکاري خليج فارس را در جريان جزئيات مذاکرات وين قرار داده بود. از طرف ديگر، تمايل امارات براي خريد جنگنده‌هاي مدرن F-35 و همچنين تلاش براي برقراري آرامش در منطقه از ‌جمله يافتن راه‌حلي عملي براي پايان جنگ يمن از ديگر موضوعاتي است که مرکز توجه قرار دارد.

---

بازار

---

علاوه بر برت مک‌گورک، «درک چولت»، مشاور وزارت خارجه، «جوي هود»، دستيار وزير خارجه در امور خاورميانه و «دانا استرول»، معاون دستيار وزير دفاع در امور خاورميانه، در اين هيئت حضور خواهند داشت. سفر اين هيئت در حالي صورت مي‌گيرد که نگراني فزاينده‌اي در ميان متحدان منطقه‌اي واشنگتن نسبت به تمايل بايدن براي بازگرداندن ايالات متحده به توافق هسته‌اي سال 2015 با ايران ايجاد شده است.

از طرف ديگر، اين روزها تحول مهم ديگري هم در خاورميانه در جريان است و عراق ميانجيگري مذاکرات ايران و عربستان براي عادي‌سازي روابط اين دو کشور را بر عهده دارد و گفته مي‌شود اين مذاکرات هم سازنده بوده و دور بعدي گفت‌وگو‌ها ميان سفراي ايران و عربستان در عراق انجام خواهد شد؛ بنابراين روند مثبت مذاکرات هم‌زمان ايران با ايالات متحده و عربستان، مهم‌ترين دليل اعزام هيئت بلندپايه ديپلماتيک آمريکا به منطقه محسوب مي‌شود.

اطمينان  به  شرکاي  موازي
بايدن قصد دارد به متحدان خود در خاورميانه اطمينان دهد هر نوع تغيير رويکرد در رابطه ايران و ايالات متحده، حتي اگر بدون حضور شرکاي منطقه‌اي واشنگتن در مذاکرات وين باشد، منافع اين کشورها را تهديد نخواهد کرد. در واقع واشنگتن مي‌خواهد متحدانش مطمئن باشند آنها همچنان «شريک موازي» ايالات متحده باقي مي‌مانند و حمايت آمريکا از آنها ادامه خواهد داشت. به نظر مي‌رسد بايدن رويکرد دومرحله‌اي را در قبال ايران در پيش گرفته است؛ در گام اول مقابله با برنامه جنجالي هسته‌اي ايران و سپس مقابله با برنامه موشک‌هاي بالستيک و رفتار منطقه‌اي تهران است که در اين مورد ايالات متحده نياز به مشورت با متحدان خود در خاورميانه دارد.
با‌اين‌حال، هنوز مشخص نيست مک‌گورک در اين سفر چه تضمين‌هايي را به کشورهاي عربي ارائه مي‌دهد و سؤال مهم ديگر هم اين است که چه ارتباطي ميان سفر او و سفر اخير «تيم لندرکينگ»، نماينده ويژه ايالات متحده در يمن، به عربستان سعودي و عمان وجود دارد. براي درک احتمال هر‌گونه ارتباط ميان اين دو سفر، ارزيابي مذاکرات دوجانبه عربستان و ايران بسيار مهم است. بدون ترديد برقراري ثبات در يمن در صدر خواسته‌هاي عربستان از ايران قرار دارد و تداوم جنگ فرسايشي و پرهزينه در يمن امنيت ملي عربستان را تحت تأثير قرار مي‌دهد؛ اما در اين ميان بايد ديد ايران در مقابل اين خواسته عربستان، چه امتيازاتي را مي‌خواهد. سوريه و عراق ديگر حوزه‌هايي محسوب مي‌شوند که دو طرف در آن رو‌در‌روي يکديگر قرار دارند.

نقشه  راه  براي  کشورهاي  عربي
«راغده درغام»، مدير مؤسسه بيروت، در تحليل خود در «نشنال» مي‌نويسد: «سفر مک‌کورگ به خاورميانه را مي‌توان نشانه مهمي از رويکرد متفاوت بايدن با باراک اوباما، رئيس‌جمهوري اسبق آمريکا، در قبال خاورميانه دانست. دولت بايدن با اعزام اين هيئت مي‌خواهد به متحدان عرب خود علامت دهد خلاف اشتباه اوباما که متحدان عرب واشنگتن را در جريان توافق هسته‌اي سال 2015 با ايران ناديده گرفته بود، قصد ندارد توافق و سپس تجارت احتمالي با ايران را فداي اتحاد خود با اين کشورها کند. با‌اين‌حال، اين رويکرد دولت بايدن ممکن است کافي نباشد».
درغام تأکيد مي‌کند که از سوي ديگر، متحدان منطقه‌اي واشنگتن نگران برنامه‌هاي موشکي تهران هستند و نمي‌خواهند مانند توافق 2015، ايران با استفاده از فضاي مانور گسترده‌اي که دولت باراک اوباما در اختيارش قرار داد، منافع اعراب را تهديد کند؛ اما به نظر مي‌رسد بايدن در عمل نتواند کار خاصي انجام دهد. رويکرد دو‌مرحله‌اي مد‌نظر بايدن و خبرهايي که از احتمال لغو تعداد زيادي از تحريم‌هاي ايران از سوي آمريکا منتشر شده، با هم در تضاد است و لغو تحريم‌هاي عمده باز هم مي‌تواند يک پيروزي تبليغاتي مهم براي ايران باشد و پس از چهار سال که دولت دونالد ترامپ سخت‌گيرانه‌ترين رويکرد را در قبال اين کشور در پيش گرفت، باز هم دست اين کشور را در خاورميانه باز کند.
به باور تحليلگران، از‌بين‌بردن نگراني‌هاي اعراب از سوي دولت بايدن با اعزام هيئت ديپلماتيک يک موضوع است و انجام اقدام عملي براي رفع اين نگراني‌ها موضوعي ديگر. کشورهايي که در روزهاي پيش‌رو از هيئت نمايندگي ايالات متحده ميزباني مي‌کنند، بايد اصرار داشته باشند که واشنگتن نقشه راهي دقيق به آنها ارائه دهد که شامل جدول زماني و ابزارهايي براي مقابله با سياست خارجي چندجانبه ايران باشد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar