این صحنه اصلا پیچیده نیست
نامه نيوز/متن پيش رو در نامه نيوز منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
مصطفي صادقي/ نامنويسي تمام شد و حالا تحليلگران با نامهاي متعددي مواجه شدهاند که خود را داوطلب نامزدي در انتخابات رياستجمهوري کردهاند. برخي نامها تکرارياند و برخي ديگر اگرچه جديدند اما حدس زده ميشد در انتخابات 1400 حضور يابند. ساده بگوييم، از ديروز که زمان ثبت نام تمام شده، بحث بر سر اين است که آرايش و چينش نهايي نامزدهاي انتخاباتي به چه شکل خواهد بود. اين بحث البته فقط به اينجا ختم نميشود که شوراي نگهبان کدام يک از نامزدها را تأييدصلاحيت خواهد کرد، بلکه پس از آن را نيز در بر خواهد گرفت؛ آنجا که سوال ميشود کدام نامزد به نفع کدام نامزد کنار خواهد رفت؟
اجازه دهيد از همين ابتدا بحث را روي گزاره اول ببريم. کدام نامزدها قطعا از فيلتر شوراي نگهبان رد خواهند شد؟ البته که ما شوراي نگهبان نيستيم اما بر اساس رويه موجود ميتوان نام چندنفر را که قطعا در صحنه ميمانند ذکر کرد؛ ابراهيم رئيسي، علي لاريجاني، سعيد جليلي، محسن رضايي و حسين دهقان. در اين ميان نام چندنفر ديگر هم در زمره «احتمالا تأييد ميشودها» قرار ميگيرد مانند عزتالله ضرغامي، اسحاق جهانگيري و احتمالا يک نام ديگر از ميان کمرأي و کمتر شناختهشده ها که معمولا در ادوار انتخابات حضور داشتهاند. اگر صحنه را چنين تصور کنيم، آنگاه به مرحله دوم پرسش تحليلگران خواهيم رسيد و آن اينکه کدام نامزد به نفع کدام نامزد ديگر کنار خواهد رفت و آيا اصلا چنين خواهد شد؟ پرس بسيار مهمي است که البته درباره دو جناح پاسخ کاملا متفاوتي دارد.
درباره اصولگرايان تصوير و تصور اوليه اين بود که اگر آقاي ابراهيم رئيسي نامزد انتخابات شود، چهرههاي ارشد اصولگرا از نامزدي در انتخابات دوري خواهند کرد، لکن آنچه در نهايت رخ داد چيزي غير از اين بود؛ بنابراين بر اساس شناختي که وجود دارد، ميتوان گفت محسن رضايي احتمالا تا روز آخر در انتخابات خواهد ماند و به نفع کسي کنار نميرود. از بيانيه شوراي ائتلاف و شوراي وحدت هم اينگونه بر ميآيد که سيد ابراهيم رئيسي نامزد نهايي اين دو شوراست و او نيز قطعا تا پايان در انتخابات باقي ميماند. سعيد جليلي اما روايت و حالتي متفاوت دارد. او در سال92 تا روز آخر در انتخابات باقي ماند و در سال96 اما براي وحدت جناح از نامزدي در انتخابات منصرف شد. اينکه او در نهايت رفتار سال92 را در پيش ميگيرد يا 96 از حالا مشخص نيست اما منصفانه اگر بگوييم او ميتواند مانند سال92 يکي از قطبهاي اصلي مورد بحث در انتخابات باشد؛ به يک معنا اصلاحطلبان نيز تمايل فراوان دارند که قطب اصلي خود را با او بسازند تا سيد ابراهيم رئيسي را از قطب اول بودن به قطب سوم تبديل کنند. درست همان کاري که با محمدباقر قاليباف در سال92 کردند.
درباره حسين دهقان هم مي توان گفت که اگرچه بسيار خوب حرف مي زند و ميتواند صحنه انتخابات را هيجاني کند، اما سخت است که او را قطب انتخابات بدانيم. اينکه او در نهايت به نفع کسي کنار برود يا نه شايد به جهت اينکه فعلا در نظرسنجيها سبد رأي او چندان پر نيست، چندان هم اين مسئله حايز اهميت نباشد، لکن اين حرف براي امروز است فلذا ممکن است او به دليل فعاليتهاي انتخاباتياش بتواند سبد رأي خوبي هم در نهايت پيدا کند .هرچه هست کنار رفتن يا ماندن او بر اساس نظرسنجيهاي موجود چندان قابل محاسبه موثر نيست.
اين علي لاريجاني که ديديم بسيار پر قدرت در انتخابات ظاهر شده است؛ تاکتيکهاي انتخاباتي پر سروصدا انتخاب کرده تا ديگر نتوان او را دستِکم در فضاي انتخاباتي يک شخصيت آرام قلمداد کرد. وقتي او گفت دادگاه و پادگان يعني آمده است که خود را قطب انتخابات کند و حرفهايي زد که جنسش مطلوب اصلاحطلبان بود. او ميخواهد در بازار اصلاحطلبان خريدار داشته باشد. به نظر با همين حرفها او خيلي خوب خواهد فروخت. به محض اينکه او حرف زد نامزدهاي بعدي که اتفاقا نامزدهاي اصلي هم بودند، موضع گرفتند و عليه او حرف زدند. فارغ از درستي يا نادرستي گزارهاي که علي لاريجاني مطرح کرده منصفانه اگر بگوييم او تا اينجاي کار موثر بوده است.
اجازه بدهيد به سمت اصلاح طلبان هم برويم. وقتي سيد حسن خميني توصيه را پذيرفت و در انتخابات حاضر نشد، وقتي محمد جواد ظريف افشاي نوار صوتياش کارگر افتاد و او هم دست بيعت اصلاحطلبان را پس زد، نگاهها به اين خيره شد که نامزد اصلاحات چه کسي خواهد بود؟ در ميان نامهاي موجود اين اسحاق جهانگيري بود که براي ثبت نام به عنوان مرد اول اصلاحات به ستاد انتخابات کشور رفت. جهانگيري معاون اول دولت روحاني است. ما شوراي نگهبان نيستيم اما براي تحليلگران کمي سخت است پيشگويي اينکه او حتما تأييد صلاحيت ميشود و براي اصلاحطلبان هم سختتر است که او را نامزد اصلي انتخابات براي اصلاحات بدانند زيرا اسحاق جهانگيري آينه تمامنماي دولت حسن روحاني است. او هرچه ميخواهد بگويد اما اسحاق جهانگيري براي خيلي از ايرانيها همان حسن روحاني است.
اما به قول کلاب هاوسيها اجازه بدهيد درباره تاپيک مطلب به ادامه بحث بپردازيم؛ چه کسي رئيسجمهور خواهد شد؟ مينويسم که ثبت شود:اصلاح طلبان در نهايت به علي لاريجاني خواهند رسيد و آن سوي ميدان بسيار مهم است که در نهايت صحنه بازي چگونه چيده شود. نسخهاي که اصلاحطلبان آماده کردهاند اين است؛ حملات چندسويه توسط نيروهاي اصولگراي موجود در صحنه انتخابات به ابراهيم رئيسي، قطبسازي خودشان با سعيد جليلي.
به نظر ميرسد اين انتخابات اصلا پيچيده نيست؛ اين رقابت دقيقا شبيه انتخابات سال92 است. اصلاحطلبان سخت مشغول کارند!