اشغال سیونیک محکوم و مردود است
شرق/متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
ميرمهرداد ميرسنجري/ در کمتر از پنج ماه پس از پايان جنگ 44 روزه قرهباغ، در روزهاي اخير، شاهد نقض مرزهاي رسمي شناختهشده بينالمللي ارمنستان بهدست نيروهاي نظامي باکو در عمق 3.5 کيلومتري مرزهاي استان سيونيک بودهايم که اين حرکت، برخلاف قوانين شناختهشده و حقوق بينالملل، نهتنها اقدامي است تجاوزکارانه عليه يک کشور عضو سازمان ملل، بلکه زنگ خطري است جدي براي ايران که بهطور مستقيم امنيت ملي و تماميت سرزميني ايران را هم در معرض تهديد قرار داده است.
1- ايران با داشتن مرز مشترک با ۱۵ کشور، در مقام سوم جهان پس از کشورهاي پهناور روسيه و چين قرار دارد که در اين ميان مرز ايران و ارمنستان به طول ۴۵ کيلومتر، کوتاهترين و در عين حال، امنترين مرز ايران است که به مرز صلح و دوستي مشهور شده است. مرز ايران با استان سيونيک ارمنستان، بهعنوان تنها مرز اتصال ارمنستان به خليجفارس و قاره آسيا، به عنوان بديل راهگذر ايران به اروپا از طريق ترکيه که همواره تحت تأثير روابط پرنوسان و ناپايدار دو کشور قرار دارد، تنها راهگذر اتصال امن و بيدردسر ايران به گرجستان و درياي سياه و اروپا محسوب ميشود.
که قطع اين اتصال بهطور مستقيم سبب بالارفتن وزن و جايگاه ژئوپليتيک ترکيه در قفقاز و همزمان، کنارگذاشتن هميشگي ايران از معادلات قفقاز خواهد شد که پيامد مستقيم آن، ميتواند وابستهشدن يکسويه ايران به ترکيه و تندادن به هر خواسته نامعقول اين همسايه توسعهطلب در آينده پيشبينينشدني باشد.
2- شعرخواني اردوغان درباره رود ارس در مراسم رژه نيروهاي مسلح باکو در پنج ماه قبل، از نگاه بسياري از تحليلگران، خط و نشان کشيدن ترکيه عليه تماميت سرزميني ايران تلقي شده است که گرچه با واکنش مقامهاي سياسي ايران همراه بود، ولي با استقبال جريانهاي واگراي ايرانستيز پانترکيست مواجه شد و اشغال سيونيک يعني تکميل محاصره آذربايجان راستين تاريخي ايرانزمين از سوي نيروهاي تحت امر ترکيه را از تريبونهاي مختلف توجيه ميکنند.
3- الهام علياف، رئيس حکومت باکو، در سخنراني خود در مراسم رژه 10 دسامبر، بهصراحت گفت که زنگزور (منظور استان سيونيک کشور ارمنستان)، گويچه (منظور درياچه سوان در قلب ارمنستان) و ايروان (پايتخت ارمنستان) همه، سرزمينهاي تاريخي آذربايجان بودهاند! اين در حالي است که کشوري با نام آذربايجان تا پيش از 103 سال پيش وجود نداشته که دولت باکو اکنون بخواهد بر مبناي آن ادعاهاي ارضي نسبت به همسايگان داشته باشد؛ کشوري که با دستيازيدن به نام آذربايجان تاريخي ايران، در سال 1918 ميلادي و در دوره فطرت حکومت نالايق قاجاري ايران، در سرزمينهاي اران و شروان تاريخي اعلام موجوديت کرد و البته در همان ايام، اين نامگذاري مورد اعتراض ايرانيان و بهويژه انديشمنداني همچون ملکالشعراي بهار و علامه دهخدا قرار گرفت. البته نکته بسيار بسيار قابل تأملي که شوربختانه کمتر مورد توجه و واکنش مسئولان، نخبگان و رسانههاي ايراني قرار گرفته اين است که در کتابهاي درسي باکو بهطوررسمي آموزش داده ميشود که کشوري خيالي و بزرگ با نام امپراتوري صفوي آذربايجان! در تاريخ وجود داشته که ايران کنوني، افغانستان کنوني، بخشي از عراق کنوني و تا سواحل خليج فارس را دربر ميگرفته است! و پرچم شيروخورشيد شاه اسماعيل صفوي را هم در موزهها و کتابهاي درسي باکو، متعلق به امپراتوري خيالي صفوي آذربايجان تبليغ ميکنند. همه بزرگان ايراني همچون بابک خرمدين، شاه اسماعيل صفوي، نادرشاه افشار و... را نه ايراني، بلکه باکويي معرفي ميکنند و اصلا وجود کشوري به نام ايران را در تاريخ قبول ندارند و جداشدن باکو و 17 شهر قفقاز از ايران در قراردادهاي ننگين گلستان و ترکمانچاي را در تاريخ منکر ميشوند و مدعياند فارسها و روسها کشور خيالي آذربايجان را در اين قراردادها، بين خود تقسيم کردهاند! پس توهم تعلق ايروان به باکو شايد به اين تحريف علني تاريخ توسط مقامهاي باکو مربوط باشد.
4- همگام با ماجراي بيترديد برنامهريزيشده شعر ارس اردوغان در رژه نظامي باکو، با توجه به تحريکات و تبليغات روزافزون قومي- نژادي ترکيه و دولت باکو بايد انتظار داشت و هوشيار بود که گام بعدي پس از تصرف قرهباغ و سيونيک، ادعاي ارضي عليه تماميت سرزميني ايران و آذربايجان و تبريز باشد که ترکيه بهطور علني با فضاسازيهاي رسانهاي و حتي با زبان شخصيتهاي تاريخي سريالهاي ترکيهاي را آرزوي ترکيه اعلام کرده است و حضور علياف با لباس نظامي در کنار پل مرزي خداآفرين در جنگ اخير قرهباغ هم ميتواند مؤيد اين تهديد بالقوه عليه تماميت سرزميني ايران باشد.
5- ايجاد اختلال در خطوط انتقال انرژي گاز صادراتي ايران و تحميل ضرر و زيان هنگفت از بابت قطع صادرات گاز و برق از ايران، همچنين دورزدن ايران از طريق اتصال مستقيم خطوط انتقال گاز و نفت ترکمنستان و کاسپين از باکو و نخجوان به ترکيه از پيامدهاي اشغال سيونک و قطع ارتباط زميني ايران با ارمنستان خواهد بود.
6- مسئولان دستگاه ديپلماسي جمهوري اسلامي بايد به سخنان رهبري در اصل تغييرناپذيري مرزها و مخالفت با هرگونه تهديد و تغيير مرزهاي بينالمللي، به ويژه در کشورهاي قفقاز توجه کنند که به طريق اولي، اشغال سيونيک ارمنستان که به معني تغيير و حذف مرز زميني ايران با ارمنستان است، مردود و محکوم است.
7- با توجه به سخنان بسيار خطرناک روزهاي اخير الهام علياف که بهطور علني آغاز پروسه اشغال سيونيک را اعلام کرده و گفته جداي از اينکه اين طرح براي برخي همسايگان ما (منظور ايران!) خوشايند نيست، اما ما آن را گامبهگام اجرا ميکنيم، ايران بر پايه منافع ملي خود و با توجه به اين سخنان رهبري درباره منازعات قفقاز که تأکيد کردهاند «به مرزهاي بينالمللي نبايد تجاوز شود و متجاوزان حق ندارند به مرزهاي ما نزديک شوند و اگر نزديک شوند قطعا برخورد خواهد شد»، ضروري است با ارمنستان، هرچه زودتر موافقتنامه نظامي امضا کند تا نيروهاي نظامي ايران با استقرار در سيونيک، در کنار نيروهاي نظامي ارمنستان، امنيت اين تنها شاهراه اتصال ايران به قفقاز، درياي سياه و اروپا را از خطر اشغال نظامي و تغيير مرزها توسط دولت باکو دور نگاه دارند.