برگزیده

واشنگتن پست: اکنون زمان تغییر سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه است

انتخاب

بروزرسانی 1400/03/12 - 23:06

واشنگتن پست: اکنون زمان تغییر سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه است

انتخاب/متن پيش رو در انتخاب منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

واشنگتن پست نوشت: مقامات آمريکايي و ايراني در آخرين دور مذاکرات غيرمستقيم درباره برنامه هسته‌اي تهران در وين تشکيل جلسه دادند. به عنوان بخشي از ديپلماسي شاتل، وزير امور خارجه ايالات متحده به کمک رئيس جمهور مصر متکي شد. کشوري که در همسايگي نوار غزه قرار دارد، منطقه‌اي که محاصره شده و مورد خشونت قرار گرفته است. گفتني است، سازمان‌هاي بين المللي هزينه‌هاي بازسازي را پس از جنگ اخير بين اسرائيل و گروه شبه نظامي حماس برآورد کردند. در همين حال، بنيامين نتانياهو، نخست وزير اسرائيل از اين فرصت استفاده کرده است تا درباره ايران ابراز نگراني کند و نسبت به تلاش‌هاي آمريکا براي دستيابي به روابط نزديک با تهران هشدار دهد.

اين‌ها همه تحولات هفته گذشته است، اما احتمالاً اين جريانات براي ناظران سياست خارجي ايالات متحده در طول دو دوره رياست جمهوري باراک اوباما بسيار آشنا است.

پس از آشوب‌هاي بهار عربي، دولت اوباما که به دنبال خنثي کردن جنگ‌هاي ويرانگر و درک دوران جورج دبليو بوش بود، به شدت درگير بحران‌هاي خاورميانه شد. دولت وي بيداري دموکراتيک را که جوامع عربي را در سال ۲۰۱۱ لرزاند، تشويق کرد، اما بعداً با موضع گيري در برابر عبدالفتاح السيسي، رئيس جمهور مصر که در کودتاي ۲۰۱۳ به قدرت رسيد، جايگاه خود را يافت. اوباما تلاش کرد، اما نتوانست اسرائيلي‌ها و فلسطيني‌ها را آشتي دهد و اسرائيل بيش از ۵۰ روز در سال ۲۰۱۴ در نوار غزه مشکل آفريني کرد. در سال ۲۰۱۵، توافق هسته‌اي با ايران پس از ماه‌ها مذاکره گسترده و عليرغم لابي شديد نتانياهو و جمهوري خواهان کنگره منعقد شد.

بايدن در همه‌ي اين سال‌ها معاون اوباما بود و بسياري از مقامات مهم در دولت بايدن نيز از جمله افرادي هستند که در دولت اوباما خدمت کرده اند. هنگامي که آن‌ها در ژانويه کار خود را آغاز کردند، اميدوار بودند که بتوانند سياست‌هاي ايالات متحده در خاورميانه را تغيير دهند و برخي از تأثيرات سياست‌هاي چهار ساله دوران رياست جمهوري دونالد ترامپ را معکوس کنند. همچنين آن‌ها تلاش داشتند مسائل محوري استراتژيک طولاني مدتي را که در آسيا وجود دارد، به سرانجام برسانند. جايي که بسياري در واشنگتن تصور مي‌کنند که مرکز بزرگترين چالش‌ها در دهه‌هاي آينده است.

شعله ور شدن خشونت بين اسرائيل و فلسطين براي دولت اوباما که قصد نداشت در اين درگيري طولاني مدت نقش گسترده‌اي ايفا کند، يک چالش به شمار مي‌رفت. آنتوني بلينکن، وزير امور خارجه آمريکا نيز که از اعقاب اوباما به شمار مي‌رود، اين هفته را طي يک سفر در خاورميانه گذراند و با نتانياهو در بيت المقدس، محمود عباس، رئيس تشکيلات خودگردان فلسطين در کرانه باختري، السيسي در قاهره و عبدالله دوم، پادشاه اردن در امان ديدار کرد.

بلينکن پس از نزديک به دو هفته بمباران نوار غزه توسط اسرائيل و تجهيز مجدد پدافند اسرائيلي، قول مساعدت ايالات متحده در بازسازي غزه را داد. وي ضمن ابراز اميدواري در مورد اينکه آتش بس هفته گذشته کارساز باشد، از تعامل همسايگان عرب اسرائيل استقبال کرد. وي همچنين با جامعه مدني فلسطين ديدار کرد و حمايت دولت بايدن را از اسرائيلي‌ها و فلسطيني‌ها به صورت برابر به منظور ايجاد آزادي و رفاه براي آنان ابراز کرد. اين موضع گيري جديدي از سوي کاخ سفيد است که با حمايت گسترده‌ي ترامپ از تل آويو تفاوت دارد.

اما منتقدان ادعا مي‌کنند که محافظت از اسرائيل توسط دولت بايدن در سازمان ملل منعکس کننده نقش مداوم ايالات متحده در درگيري اسرائيل-فلسطين است که طي دهه‌ها از زمان اشغال اسرائيل در سرزمين‌هاي فلسطين به اجرا گذاشته شده و مبتني بر حمايت از تل آويو است. عمر رحمان، يکي از اعضاي بازديد کننده از مرکز بروکينگز دوحه به Vox گفت: از خارج اين طور به نظر مي‌رسيد که دولت علاقه کمتري به مداخله در درگيري و حل و فصل آن دارد و بيشتر علاقه‌مند به مداخله در روند اجراي عمليات اسرائيل در غزه است. مقامات دولت بايدن به ادعاي خود براي هدايت جهان در زمينه حقوق بشر آسيب زدند، حتي اگر در پشت صحنه براي جلوگيري از جنگ سخت کار کرده باشند.

اکنون تعداد کمي از متخصصان به پيشرفت قابل توجهي در درگيري فلسطين و اسرائيل اميد دارند، زيرا شواهد در گذشته اين طور نشان مي‌دهد که آمريکا در اين زمينه اقدام اساسي‌اي انجام نخواهد داد. آرون ديويد ميلر، ديپلمات سابق آمريکا که با مشاوران دولت‌هاي جمهوري خواه و دموکرات در امور خاورميانه همکاري کرده است، تصريح کرد: اقدامات و اظهاراتي که واشنگتن درباره‌ي درگيري اسرائيل و فلسطين دارد، فقط يک چرخه‌ي تکراري است که نتيجه‌اي در بر ندارد. اقداماتي که الان در غزه به اجرا گذاشته شده فقط به منظور بازسازي آن است و در مورد درگيري‌هاي آتي اقدامي انجام نشده است.

در داخل آمريکا نيز شاهد اعتراضاتي عليه اقدامات دولت در حمايت از فلسطين هستيم. مثلاً، در سايه نبرد‌هاي بين حماس و اسرائيل، ۴۴ جمهوري خواه سنا با ارسال نامه‌اي به دولت خواستار توقف تلاش هايش براي احياي توافق هسته‌اي ايران که توسط ترامپ از بين رفت، شدند. استدلال آن‌ها که همان سخنان نتانياهو را تکرار مي‌کرد، اين بود که لغو تحريم‌ها عليه ايران فقط منجر به تأمين بودجه بيشتر تهران براي نمايندگان مبارز خود، از جمله حزب الله لبنان و حماس مي‌شود.

سناتور‌ها نوشتند: ايالات متحده نبايد کاري انجام دهد که در راستاي غني سازي دشمنان اسرائيل باشد. از جمله بايدن نبايد از تحريم‌ها عليه ايران که مي‌خواهد اسرائيل را نابود کند، بکاهد.

گفتني است، مقامات آمريکايي اين هفته پنجمين دور مذاکرات غيرمستقيم خود را با ايرانيان در وين آغاز کردند. فراتر از مخالفت جمهوري خواهان در واشنگتن، مذاکرات همچنين تحت تأثير شرايط انتخاباتي در ايران قرار گرفت. گفتني است، هفته گذشته، شوراي نگهبان ليستي از نامزد‌هاي تاييد شده براي انتخابات رياست جمهوري ماه آينده را منتشر کرد.

به طور کلي، بايدن طي مبارزات انتخاتي اش وعده‌هاي زيادي داد که بسياري از آن‌ها هنوز محقق نشده است. مثلاً، او قول داد که با عربستان سعودي به خاطر قتل جمال خاشقچي برخورد کند که اين کار را نکرد. همچنين بايدن ادعا کرد که با السيسي به عنوان حاکم اقتدارگراي مصر برخورد خواهد کرد که اين کار را هم انجام نداد. آمريکا بايد به موضوع مداخله‌ي عربستان در جنگ يمن نيز بپردازد و مسائلي همچون درگيري مصر و اتيوپي در مورد رودخانه‌ي نيل را حل و فصل کند. اما بايدن سياست آرامي را در خاورميانه به اجرا گذاشته است، به طوري که حل و فصل مسائل و درگيري‌هاي مختلف در هاله‌اي از ابهام قرار گرفته است.

شواهد نشان مي‌دهد که دولت بايدن در جبهه‌هاي مختلف از خاورميانه گرفته تا شمال آفريقا درگير است و مسائل مختلفي را بايد تعيين تکليف کند. دولت بايدن به موضوعات مختلف ورود کرد و براي آن‌ها برنامه هم داشت، اما آنچه در ادامه اتفاق افتاد در راستاي برنامه ريزي‌ها نبود.