فرهيختگان/متن پيش رو در فرهيختگان منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

واقعيت نخستين مناظرات نشان داد اصلاح‌طلبان به‌صورت ويژه در صحنه حضور دارند و همين حضور نيز باعث شده کانديداهايشان هر نقشي را که حزب براي آنها تعريف مي‌کند، بدون توجه به باورپذيري آن، اجرا کنند.

تقريبا تمامي تحليلگران و فعالان سياسي مطمئن بودند اگر يکي از مناظرات انتخابات رياست‌جمهوري به مسائل اقتصادي اختصاص پيدا کند، برنده مناظره هيچ‌کس به‌جز «عبدالناصر همتي» نخواهد بود. اگر عمر ماموريت ديپلماتيک يک‌ماهه او و چندروزي که از رياست بانک مرکزي ظاهرا کنار گذاشته شده را درنظر نگيريم، همتي از سال 1373 که از معاونت سياسي صداوسيما به بيمه مرکزي رفت و رياست آن را برعهده گرفت، تمامي عمر خود را در اقتصاد سپري کرده است. 27 سال حضور در رأس بانک و بيمه و اقتصاد ايران، طبيعتا او را در جايگاه به‌مراتب بالاتري از ساير رقبا مي‌نشاند و او مي‌توانست از اين پتانسيل براي به چالش کشيدن ساير کانديداها نهايت بهره‌برداري را ببرد. برخي حتي معتقد بودند اگر مناظرات به‌سمت مسائل اجتماعي يا سياسي هم حرکت کند، همتي از آن گريزي به اقتصاد مي‌زند تا در افکار عمومي اين گزاره را تثبيت کند که کشور امروز به يک اقتصاددان تراز نياز دارد نه کساني که حداقل به اندازه او دانشي از اقتصاد ندارند.

باتوجه به اينکه اقتصاد مهم‌ترين مساله در انتخابات پيش‌رو است و بيشترين تاثير را مي‌تواند در انتخاب مردم داشته باشد، اما برخلاف تصور، شکل فرمي برنامه مناظره به‌گونه‌اي نبود تا نامزدها بتوانند درباره ايده‌هاي اقتصادي خود با استدلال و منطق صحبت کنند. جدا از اين، در نخستين مناظره، اقتصادي‌ترين چهره حاضر در استوديو يعني عبدالناصر همتي تلاش کرد به‌جاي مسائل اقتصادي به موضوعاتي بپردازد که براي او از قبل روي کاغذ نوشته بودند.

همتي به‌جاي پاسخ به نخستين سوالش که درباره «ابربدهکاران بانکي» بود، ترجيح داد کاغذش را قرائت کند و از عدم حضور نمايندگان بخش بزرگي از مردم و تهديد جمهوريت نظام سخن بگويد و از روي همان متن به محسن رضايي کنايه بزند که منتظر اين هستيم که با گرفتن گروگان‌هاي آمريکايي براي کشور درآمد ارزي ايجاد کند. يا اينکه در بخش دوم سخنانش مدعي شد که در برابر پنج کانديدا به رياست رئيسي قرار دارد. او حتي به شکل ناشيانه‌اي تلاش کرد سعيد جليلي را که تلاش دارد بابرنامه با افکار عمومي سخن بگويد، مقصر وضع موجود معرفي کند. خطاب او به جليلي که «شما در زمين ترامپ بازي کرديد و پدر کشور را درآورده‌ايد»، نشانه تلاش‌هايي است که همتي کرد تا برخلاف تصور، فضاي اقتصادي مناظرات را به يک ميتينگ سياسي تبديل کند و از اين طريق وضع خود را بهبود ببخشد.

همتي تلاش کرد بيشترين شباهت را با روحاني سال 92 و 96 داشته باشد، اما براي اين نقش‌آفريني همتي با 3 مشکل اساسي مواجه است: اول اينکه او فاقد فن بيان و سياست‌ورزي روحاني – صرف‌نظر از درست يا غلط بودنش- است و تلاشش براي اين شباهت‌سازي حتي از روي کاغذ نيز براي مردم مصنوعي است. دوم اينکه او نمي‌تواند به مردم اين گزاره را القا کند که دوره قبل از ما بدتر بوده است. در شرايط فعلي تقريبا جز طبقه‌اي که در دولت روحاني با دلار 4200 و رانت سرمايه‌دار شدند، تمام مردم ايران آرزو دارند به سال 91 يا 92 يعني پيش از دولتي که همتي در آن رياست بانک مرکزي را برعهده داشت، بازگردند. سوم اينکه در بهترين حالت نسخه همتي، همان نسخه‌اي است که حسن روحاني در اداره امور کشور درپيش گرفته است. اقدامات نمايشي همچون برکناري پس از تائيد صلاحيت نمي‌تواند اين فاصله‌گذاري را براي افکار عمومي بسازد.

علاوه‌بر همتي، محسن مهرعليزاده نيز وضعي مشابه او داشت. هردوي اين افراد، ناتوان‌تر از متن‌هايي بودند که برايشان آماده کرده بودند. اين ناتواني در زماني که کانديداها ناچار بودند به سوالات پاسخ دهند، خود را نمايان مي‌کرد و کاملا دو فرد متفاوت را دربرابر افکار عمومي قرار مي‌داد. بدون بررسي اظهارات محسن مهرعليزاده که اهانت‌هاي نوشته‌شده روي کاغذ او در نخستين مناظره، او را به مسلخ برد و ذبح کرد، اين پرسش حائز اهميت است که چه کساني و چرا مانع از آن شدند تا همتي و مهرعليزاده از پتانسيل خودشان بهره ببرند و آنها را ناچار کردند يک بازي تصنعي درمقابل دوربين به نمايش بگذارند.

روز گذشته توئيتي در فضاي مجازي منتشر شد که در آن ادعا شده بود: «آقاي رئيسي در وقت استراحت بين دو قسمت مناظره به آقاي مهرعليزاده مراجعه و مي‌گويد: اگر همين الان اجل شما برسد چگونه مي‌خواهي پاسخگوي دروغ آشکار درمورد مدرک تحصيلي من باشي؟ پاسخ آقاي مهرعليزاده: دوستان ستادم نوشتند من هم خواندم!» اگر اين نقل‌قول مطرح‌شده صحت داشته باشد، يافتن اينکه ستاد مهرعليزاده دست کدام حزب اصلاح‌طلب است، چندان دشوار نيست. جنس ادبيات توهين‌آميز مهرعليزاده که در کاغذ برايش نوشته شده بود، حکايت از ميانداري حزب اتحاد ملت و شخصيت‌هايي همچون مصطفي تاج‌زاده دارد.

اگر به‌جاي مهرعليزاده، تاج‌زاده يا شکوري‌راد نيز در مناظرات روز شنبه حضور داشتند، سخنان چندان متفاوتي شنيده نمي‌شد. متن همتي هم نسخه پلاس متني است که در سال 92 و 96 براي حسن روحاني آماده شد، اما حسن روحاني توانست حق آن را به‌خوبي ادا کند، همتي نه. اگر اين متن‌ها که براي مهرعليزاده توسط طيف تندرو اصلاحات (مشارکتي‌هاي سابق) و براي همتي توسط اتاق فکر دولت روحاني- جهانگيري نوشته شده، بتواند اين بازيگران تصنعي ميدان انتخابات را رشد بدهد، پس از مناظره سوم، آنها به ميدان خواهند آمد و از يکي از دو کانديدايي که شانس پيروزي بيشتري دارد، حمايت خواهند کرد، در غير اين‌صورت وارد ميدان نمي‌شوند تا هزينه بالاي ناکارآمدي‌اي را که آنها بر ملت تحميل کردند، نپردازند و شکست بر سرشان آوار نشود.

واقعيت نخستين مناظرات نشان داد اصلاح‌طلبان به‌صورت ويژه در صحنه حضور دارند و همين حضور نيز باعث شده کانديداهايشان هر نقشي را که حزب براي آنها تعريف مي‌کند، بدون توجه به باورپذيري آن، اجرا کنند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar