برگزیده

سیاه و سفید مناظره اول

دنياي اقتصاد

بروزرسانی 1400/03/17 - 19:10

دنياي اقتصاد/متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

اولين مناظره هفت کانديداي انتخابات رياست‌جمهوري روز شنبه ۱۵خردادماه برگزار و به‌صورت زنده از شبکه يک سيما پخش شد . مناظره‌اي که اگرچه قرار بود با طرح سوال‌هاي اقتصادي بيشتر ايده نامزدها را براي حل ابرچالش‌هاي اقتصادي کشورنشان دهد، اما در نهايت مواضع و برنامه‌هاي اقتصادي هيچ کدام از هفت کانديداي انتخابات ۱۴۰۰ براي مخاطبان مشخص نشد و در اين برنامه سعيد جليلي، محسن رضايي، سيدابراهيم رئيسي، عليرضا زاکاني، سيداميرحسين قاضي‌زاده‌هاشمي، محسن مهرعليزاده و عبدالناصر همتي به جاي طرح ديدگاه‌هاي خود درباره موضوعات اقتصادي که محور اصلي مناظره بود، بيشترين وقت خود را به اتهام‌زني به يکديگر و پاسخ به اين اتهام‌ها اختصاص دادند. در اين ميان به باور منتقدان پرسش‌هاي بسيار کلي اقتصادي و زمان اندک براي پاسخ دادن به آنها يکي از دلايل عدم ارائه راهکار مشخص از سوي نامزدها و انداختن آنها به وادي کلي‌گويي، ابهام و تکرار شعارها در اولين مناظره بود.

همچنين در اين مناظره اثري از طرح ابربحران‌هايي که کشور گرفتار آن شده است نبود و هر هفت نامزد انتخابات رياست‌جمهوري به‌راحتي از کنار تحريم و کرونا به‌عنوان دو متغير مهم تاثيرگذار بر اقتصاد حاکم بر زندگي مردم کشور در چند سال اخير گذشتند و در مقابل نامزدهاي مخالف دولت بيشترين زمان از وقت سه ساعته خود را صرف حمله به دولت کردند.

مخاطب اصلي پنج نامزد مخالف دولت نيز در اين مناظره عبدالناصر همتي، رئيس کل سابق بانک مرکزي بود که او را يکي از عاملان وضع موجود در اقتصاد کشور در دولت حسن روحاني معرفي مي‌کردند. با اين حال همتي در اين مناظره و در پاسخ به حمله مخالفان دولت ضمن تاکيد بر برکنار شدن از سمتش تلاش کرد خود را نامزد مستقل از دولت معرفي کند و حتي در مواردي خود را نيز منتقد عملکرد اقتصادي حسن روحاني- به‌دليل آنچه عدم داشتن بينش اقتصادي رئيس‌جمهور توصيف کرد - دانست. همتي پيش از اين هم گفته بود که در سال‌هاي گذشته سياستمداران براي اقتصاد کشور تصميم گرفته‌اند و بنابراين بايد به آنها مرخصي بدهيم و به سمت انتخاب رئيس‌جمهوري اقتصاددان برويم. اين همان موضوعي بود که او طي مناظره اولش بارها برآن تاکيد کرد و خود را اقتصادداني معرفي کرد که مي‌تواند وضعيت اقتصادي موجود کشور را با برنامه‌هايش بهبود ببخشد.

ازسوي ديگر دوقطبي‌هاي ايجاد شده در اولين مناظره به‌ويژه در نيمه نخست آن يکي ديگر از حواشي اولين مناظره انتخاباتي نامزدها بود. به اين ترتيب گرچه با توجه به حضور ۵نامزد اصولگرا و دو نامزد اصلاح‌طلب و اعتدالي، پيش‌بيني‌ها از ايجاد دوقطبي‌هاي۵ به يک يا ۵ به۲ بود اما بيشترين کشمکش لفظي ميان زاکاني-همتي و مهرعليزاده-رضايي- رئيسي بود. در اين ميان به‌نظر مي‌رسيد که محسن رضايي بانوع ادبيات انتخاباتي‌اش سعي دارد خود را رقيب اصلي ابراهيم رئيسي در دور دوم انتخابات معرفي کند.

موضوع FATF نيز يکي از محورهاي اين مناظره بود، به‌طوري‌که در بخشي از اين مناظره به سوژه مجادله رضايي و همتي تبديل شد تا جايي که رضايي، همتي را تهديد به ممنوع‌الخروجي و زندان در صورت رسيدن به رياست‌جمهوري کرد و همتي از رئيسي در مقام رئيس قوه قضائيه خواست که امان‌نامه‌اي به وي دهد تا پس از انتخابات مجازات نشود. همتي همچنين عدم تصويب FATF از سوي مجمع تشخيص مصلحت نظام به دبيري رضايي را عامل اصلي مشکلات کشور دانست. موضوع نامزد پوششي بودن هم دقايق زيادي از بحث‌هاي کانديداها را به خود اختصاص داد. همتي تاکيد داشت که قاضي‌زاده‌هاشمي، جليلي، رضايي و به‌ويژه زاکاني، چهار نامزدي هستند که در مقام ياري‌دهنده به رئيسي يا به اصطلاح نامزد پوششي وي در انتخابات حاضر شده‌اند و حتي در بخشي از سخنانش اعلام کرد در صورتي به اتهامات اين کانديداها پاسخ مي‌دهد که آنها قول بدهند تا آخر انتخابات حضور خواهند داشت.

اين همان موضوعي بود که با واکنش زاکاني مواجه شد و بارها تاکيد کرد که پوششي نيست و تا آخر در انتخابات حضور خواهد داشت. در همين حال قاضي‌زاده‌هاشمي ديگر نامزد انتخابات رياست‌جمهوري 1400 در جريان اين مناظره برخلاف ديگر نامزدها به جاي وارد شدن به جدال‌هاي سياسي تلاش مي‌کرد خود را از اين جدال‌ها دور نگه دارد و بيشتر بر داشتن برنامه‌اي مکتوب براي حل مشکلات اقتصادي با کمک جوانان انقلابي تاکيد مي‌کرد و بر نمايش چهره‌اش به‌عنوان چهره‌اي که مي‌خواهد از جدال‌ها دور بماند، تاکيد کرد. هرچند که او هم هر از گاهي به دولت حمله مي‌کرد.

ازسوي ديگر عليرضا زاکاني، يکي از چهره‌هاي مناظره شنبه بود که نوع ادبياتش در جريان اين مناظره و حمله به دولت و همتي موجب شد تا بسياري در فضاي مجازي از او به‌عنوان کسي که يادآور محمود احمدي‌نژاد در مناظرات سال ۸۸ است نام ببرند. در واقع آنچه موجب انتقاد از او در فضاي مجازي شده است ادبيات تهديد‌آميز و تند او بود.

سعيد جليلي هم درمناظره اول کمتر از ساير نامزدها وارد دعوا و حاشيه شد و تمرکز خود را به ارائه برنامه و معرفي ديدگاه‌هاي خود گذاشته بود . ابراهيم رئيسي نيز در جريان مناظره تمرکزش را بيشتر روي عملکردش در قوه‌قضائيه گذاشته بود و البته در بخشي از سخنانش به انتقادهايي که از او در مورد انتخاباتي عمل کردنش طي دوران رياستش در قوه‌قضائيه مي‌شد پاسخ مي‌داد. محسن مهرعليزاده، نيز در جريان مناظره سعي کرد تا با هدف قراردادن رئيسي يک دو قطبي بين خود و رئيس قوه‌قضائيه ايجاد کند و البته تاحدودي موفق بود.

همچنين اظهارات نامزدها مبني‌بر «سندروم پست بي‌قرار»، «قد و قواره نامزدي»، «امان‌نامه»، «بازجويي»، «اسکوتر» و «پوششي» و «سوپر پوششي» از جمله کلماتي بود که پس از مطرح شدنشان از سوي نامزدها در فضاي مجازي ازسوي کاربران بارها بازنشر شد.

همزمان با برگزاري اولين مناظره برخي تحليل‌ها و گمانه‌زني‌ها از احتمال تکرار انتخابات سال 84 که در نهايت به رغم پيش‌بيني‌ها محمود احمدي‌نژاد برنده انتخابات شد حکايت مي‌کنند. براساس اين تحليل‌ها هرچند در اين دور از رقابت‌هاي انتخاباتي همه نگاه‌ها به ابراهيم رئيسي به‌عنوان نامزد اصلي دوخته شده و ديگران را نامزد پوششي او مي‌خوانند، احتمال برگشتن برگ به نفع نامزدي همچون قاضي‌زاده‌هاشمي که در دور اول مناظره خودرا چندان درگير جدال‌ها نکرد وجود دارد.

به هر حال قرار است در دو مناظره بعدي که سه‌شنبه ۱۸ خرداد و شنبه ۲۲ خرداد برگزار خواهد شد به مباحث فرهنگي، اجتماعي و سياسي پرداخته شود، سه موضوعي که نامزدها شايد بتوانند بهتر از اقتصاد به آنها بپردازند. سيزدهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري روز ۲۸ خرداد سال‌جاري برگزار مي‌شود.