چرا درباره کرونا سوال پرسیده نشد؟

صبح نو/علي جواهري / سه ساعت حاشيه‌پردازي به جاي پرداختن به موضوع اقتصادي دستاورد نخستين مناظره سيزدهمين دوره رياست جمهوري بود. هفت نامزد تاييد صلاحيت شده انتخابات رياست جمهوري دور هم نشستند تا درباره حل مسائل اقتصادي مردم و کشور برنامه‌هاي‌شان را ارائه دهند، اما تعدادي از کانديداها با اتهام‌زني‌ها و مطرح کردن مسائل سياسي و غير‌منطقي محور مناظره را منحرف کردند. به اين ترتيب برنامه‌هاي اقتصادي نامزدها با ابهامات بسياري باقي ماند. اين در حالي است که در شرايط فعلي کشور که بيش از 16‌ماه است کشور درگير ويروس منحوس کرونا شده و بيش از 81هزار هموطن جان خود را از دست داده و بسياري از مشاغل خسارت‌هاي اقتصادي ديده‌اند، انتظار مي‌رفت نامزدهاي رياست جمهوري درباره برنامه‌هاي خود براي مقابله با کرونا و نحوه مديريت آن نيز صحبت کنند، اما جالب اينجاست که نه از سوي طراحان سوال و نه از سوي نامزدها هيچ توجهي به معضل بزرگ زندگي اين روزها نشد. البته برخي فعالان سياسي و رسانه‌اي کنار هم نشستن نامزدها و پاسخگويي به پرسش‌هاي مشخص را از آن رو که امکان به چالش کشيدن هريک از آن‌ها فراهم نبود، مورد انتقاد قرار دادند. برخي ديگر هم تفاوت در پرسش‌هاي هريک از هفت داوطلب رياست جمهوري و پاسخ‌هاي متفاوت آن‌ها به اين سوالات را مانع مقايسه ديدگاه‌هاي نامزدها دانستند. مطرح نشدن موضوعاتي بسيار مهم چون کرونا و تحريم درحالي که هر دوي اين ويروس‌ها ريشه بسياري از مشکلات اقتصادي امروز کشور است؛ امکان ارزيابي جامعه از ديدگاه‌ها نامزدها در اين دو حوزه مهم را گرفت. برنامه آن‌ها براي واکسيناسيون در کشور و نيز نحوه رفع تحريم‌هاي فلج‌کننده آمريکا مي‌توانست تا حدودي مردم را از منظر رواني به حضور در پاي صندوق‌هاي راي و اميد به آينده اقناع کند. «صبح‌نو» در گفت‌و‌گو با دکتر «ميثم مهرپور» اقتصاددان و تحليلگر مسائل اقتصادي به بي‌توجهي نامزدها به تبعات اقتصادي شيوع کرونا در کشور پرداخته است.
نخستين مناظره انتخابات رياست جمهوري با حواشي متعددي عصر روز شنبه 15خرداد‌1400 برگزار شد. اين مناظره با محوريت مسائل اقتصادي که دغدغه اصلي مردم است، بسيار اهميت داشت اما نتيجه خوبي به دست نيامد. برگزاري مناظره‌هايي به سبک فعلي تنها به برهم زدن افکارعمومي دامن مي‌زند. مهرپور با بيان اينکه در مناظره روز شنبه نه تنها درباره آسيب‌هاي اقتصادي کرونا بلکه درباره بسياري از مسائل اقتصادي کشور صحبت نشد، مي‌گويد: «محوريت اين مناظره اقتصادي بود ولي جنبه غير اقتصادي در مناظره حاکم شد. به عبارتي فضاي مناظره روز شنبه به سمت صحبت‌هاي غيرعقلاني، احساسي و سياسي کشيده شد. جالب است که افراد مشخصي در منحرف شدن مسير مناظره نقش داشتند. يکي از افراد مهم آقاي همتي بود. حتي آقاي مهر عليزاده هم نقش داشتند. اين افراد بايد درباره شرايط کنوني اقتصادي پاسخگو باشند. دولت فعلي و مستقر در هشت سال گذشته حامي جريان فکري اين دو نفر بوده است. آقاي همتي مسووليت اقتصادي و مهمي داشته است. او در اين دوره رييس بانک ملي بوده که بزرگ‌ترين بانک ايران است که بخش قابل توجه نقدينگي کشور در اين بانک است. همتي، رييس بيمه مرکزي بوده، سفير ايران در چين و رييس بانک مرکزي بوده است. همچنين آخرين سمت او سياستگذار پولي بوده و بايد پاسخگوي نوسانات نرخ ارز، کاهش ارزش پول ملي، افزايش نقدينگي و... باشد.»
اين تحليلگر مسائل اقتصادي عنوان کرد: «تعدادي از نامزدها از اقتصادي شدن فضاي مناظره نگران بودند و سعي مي‌کردند فضاي مناظره از موضوع اقتصادي بودن آن خارج شود. اين افراد خودشان و دوستان‌شان مقصران اصلي نابساماني‌هاي اقتصادي هشت سال اخير بوده‌اند يا مثل همتي خودشان مستقيما يکي از عوامل مشکلات اقتصادي هستند. طبيعي است آقاي همتي از حرکت مناظره به سمت مسائل حاشيه‌اي و سياسي استقبال مي‌کرد و احتمال مي‌رود اين روند خارج شدن مناظره از روند اقتصادي از قبل برنامه‌ريزي شده است.»

سوالات از قلم افتاده در مناظره
دکتر مهرپور درباره مطرح نشدن مسائل اقتصادي ناشي از کرونا در نخستين مناظره انتخابات رياست جمهوري گفت: «عوامل بسياري درباره مطرح نشدن مسائل اقتصادي ناشي از کرونا در مناظره وجود دارد. البته بنده درباره مطرح نشدن آن انتقاد دارم.

---

بازار

---

 اما بايد جوانب مختلف را بررسي کرد و درباره‌اش سخن گفت تا به نتيجه نهايي رسيد. اولين نکته به طراحي سوالات برمي گردد. درباره چند مورد از موضوعات مهم اقتصادي اصلا سوالي مطرح نشد تا مورد بحث قرار بگيريد. يکي از مسائل مشکلات اقتصادي کرونا بود که هم به لحاظ مرگ‌و‌مير بالايي که داشتيم و هم از لحاظ هزينه‌هايي که براي خانواده‌ها و بخش‌هاي متعدد اقتصادي ايجاد کرده است حائز اهميت است. اينکه مشخص شود رييس‌جمهوري چه مسيري را براي بهبود شرايط کنوني‌شان طي خواهد کرد بسيار مهم است.
وي افزود: «موضوع ديگر، بورس است که درباره مسائل موجود در آن سوال مطرح نشد. بورس يک جمعيت 10ميليون نفري را در خود جا داده و موضوع بسيار مهمي است. 
شايد دليل نپرداختن به اين موضوعات براي اين بود که افراد فرصتي براي بيان برنامه‌هاي اقتصادي خود داشته باشند و به سوالاتي که تلويزيون مشخص کرده پاسخ دهند. البته خود نامزدها هم در برنامه اقتصادي‌شان به مسأله کرونا نپرداختند و هر نامزد براي صحبت کردن 4-5‌دقيقه فرصت داشت و ترجيح مي‌داد درباره مسائل کلان اقتصادي صحبت کنند.»

مسأله کرونا در ساختار اقتصادي نيست
اين تحليلگر مسائل اقتصادي درباره جنبه اقتصادي مطرح نشدن جوانب مسائل اقتصادي کرونا تصريح کرد: «اگر بخواهيم موضوع مطرح نشدن مسائل اقتصادي را در دوران کرونا از منظر تحليل اقتصادي بپردازيم بايد بگويم مسأله کرونا مشکل ساختار در اقتصاد نيست بلکه يک اتفاق بيروني است. البته اين عامل بيروني روي کاغذ تبعات بسياري براي اقتصاد داشته و جريان نامطلوبي را در جامعه و بخش‌هاي مختلف توليد ايجاد کرده است. براساس تحليل‌هاي انجام شده چندين سال طول مي‌کشد از بحران اقتصادي کرونا خارج شويم. بدون شک نقطه آغاز تحول اقتصادي و اقدام براي برطرف کردن تبعات اقتصادي کرونا از واکسيناسيون آغاز مي‌شود. البته براي بهبود شرايط اقتصادي در دوران پسا کرونا نيازمند اصلاح ساختاري اقتصادي هستيم که آقايان رئيسي و جليلي به آن اشاره کردند. اينکه به گفته اين دو نفر افزايش ميزان توليد و افزايش قدرت خريد جامعه مي‌تواند در بهبود شرايط اقتصادي تأثير داشته باشد بخشي از همين اصلاح ساختاري محسوب مي‌شود. اين نگاه در آينده کوتاه مدت و بلند مدت تأثير بسيار مطلوبي براي اقتصاد 
به همراه خواهد داشت. حتي مي‌توان مسائل اقتصادي ناشي از کرونا را به صفر و حداقل برساند.» مهرپور محور نخستين مناظره انتخابات رياست جمهوري را فرصتي طلايي براي همتي عنوان کرد و توضيح داد: «همه نامزدها سوابق و عملکردي دارند که مي‌تواند با بيان آن نمونه از عملکرد خود در رياست جمهوري را نشان دهند. در بين اين افراد آقاي همتي سابقه فعاليت‌هاي اقتصادي داشت که مي‌توانست با بيان عملکرد خود و ارائه يک برنامه کارآمد توجه مردم و افکارعمومي را به جلب کند. اما متاسفانه عملکرد درخشاني نبود که درباره‌اش صحبتي کند. او حتي بعد از زمان تأييد صلاحيتش در نامزدي رياست جمهوري در پست خودش بود. اين لطف حسن روحاني به آقاي همتي اين بود که با استعفاي او موافقت کند و نشان دهد که همتي از دولت مانيست. طبيعتا اين مناظره مهم‌ترين روز براي همتي بود که مي‌توانست براي عملکرد خودش استعدلال داشته باشد. وقتي از او درباره مسائل مطالبات و مسائل بانکي سوال مي‌شود کلا فضا را عوض مي‌کند و پاسخ سياسي مي‌دهد. اين نشان مي‌دهد او در مشکلات اخير اقتصادي کشور نقش دارد.»
خسارت‌هاي کرونا به اقتصاد ايران صدها ميليارد تومان برآورد مي‌شود. اگرچه آمار دقيقي در اين زمينه نيز وجود ندارد اما پيش از اين خبرگزاري دولتي ايرنا پيش‌بيني کرده بود که خسارت واحدهاي صنفي تا پايان سال‌99 دست‌کم 202‌هزار ميليارد تومان خواهد بود. اين در حالي است که بيش از 200‌شهيد مدافع سلامت نيز به نظام درماني کشور تحميل شده که در شرايط فعلي خسارت بالايي محسوب مي‌شود. 

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar