برگزیده

احیای برجام و زنگ خطر قیمت نفت

دنياي اقتصاد

بروزرسانی 1400/03/17 - 22:21

دنياي اقتصاد/متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

سايمون واتکينز-اويل پرايس/ به گفته منابع اقتصادي و سياسي که با دولت ايران همکاري دارند و با اويل پرايس گفت‌وگو کرده‌اند، ايالات‌متحده با لغو تحريم‌هاي اعمال‌شده عليه بخش‌هاي نفت، گاز، پتروشيمي و خودروسازي ايران و نيز تحريم‌هايي که بر بخش بانکي اين کشور اعمال شده، موافقت کرده است؛ اما مقامات ارشد ايران همچنين خواستار لغو تحريم‌هايي هستند که بر برخي اشخاص و کسب‌وکارهاي اين کشور اعمال شده است. اگرچه ايران بارها اعلام کرده که اين کشور درباره هيچ‌يک از بخش‌هاي توافق هسته‌اي سال ۲۰۱۵ بار ديگر مذاکره نخواهد کرد، برخي معتقدند ايران از اين موضع خود کوتاه خواهد آمد. يکي از منابع ايراني چندي پيش گفت با توجه به فشارهاي اقتصادي کنوني از جمله رشد نرخ تورم و کاهش ارزش پول ملي، ايران تا اندازه‌اي امتياز خواهد داد.

با آنکه عده‌اي معتقدند ورود نفت ايران به بازار جهاني تاثيري بزرگ بر قيمت‌ها نخواهد داشت، احتمال آنکه اين پيش‌بيني درست باشد بسيار کم است. درباره رقم مناسب قيمت نفت از ديد آمريکا ديدگاه‌هاي گوناگون مطرح است؛ اما واقعيت اين است که تمام روساي جمهوري اين کشور از جمله دونالد ترامپ تمايلي به ارقام بالا براي قيمت اين ماده خام نداشتند. علت اين است که رشد قيمت نفت به افزايش قيمت بنزين منجر مي‌شود و رشد قيمت بنزين از قدرت خريد مصرف‌کنندگان و رونق اقتصاد مي‌کاهد. به عنوان يک قاعده تاريخي، هر ۱۰دلار تغيير در قيمت نفت خام، قيمت هر گالن بنزين را ۲۵/ ۰دلار تغيير مي‌دهد. اگر قيمت نفت به ۹۰ تا ۹۵ دلار افزايش يابد، قيمت هر گالن بنزين به ۳ دلار مي‌رسد و در قيمت ۱۲۵دلار تا ۱۳۰دلار، قيمت بنزين به حدود ۴دلار افزايش خواهد يافت.

منطقه خطر براي روساي جمهور آمريکا از قيمت ۳دلار براي هر گالن بنزين آغاز مي‌شود و در رقم ۴دلار وضعيتي پيش مي‌آيد که به آنها پيشنهاد مي‌شود جنگي را آغاز کنند تا توجهات از قيمت بنزين منحرف شود. باب مک نالي، مشاور پيشين انرژي دولت جورج بوش در جايي گفته بود: «مسائل معدودي براي رئيس‌جمهوري آمريکا از افزايش قيمت بنزين هولناک‌تر هستند.» براي ترامپ زنگ خطر در قيمت بالاتر از ۷۰دلار نفت برنت به صدا درمي‌آمد. به همين دليل هر گاه به نظر مي‌رسيد قيمت‌ها در حال رسيدن به گستره ۷۵ تا ۸۰دلار است، ترامپ توييت کردن براي تهديد اعضاي اوپک به‌ويژه عربستان را آغاز مي‌کرد. به‌ويژه در نيمه دوم سال ۲۰۱۸ هنگامي که عربستان با کمک روسيه در حال بالا بردن قيمت‌ها به سطوح بالاتر از ۸۰ دلار بود، ترامپ در يک سخنراني در سازمان ملل گفت: «اوپک مثل هميشه در حال غارت دنياست. من اين را دوست ندارم. هيچ‌کس نبايد چنين چيزي را دوست داشته باشد. ما از آنها مي‌خواهيم قيمت‌ها را پايين آورند.»

هنوز کسي نمي‌داند چه رقمي براي قيمت نفت زنگ خطر را براي دولت جو بايدن به صدا در مي‌آورد؛ اما منطقي به نظر مي‌رسد اگر تصور کنيم رقم ياد شده بين ۷۰ تا ۸۰دلار است. ترديدي وجود ندارد که ورود ۴/ ۲ميليون بشکه نفت ايران به بازار به کاهش قيمت‌ها منجر خواهد شد؛ البته بايد به اين نکته اشاره کرد که به‌رغم گزارش‌هاي متعدد درباره کاهش بي‌سابقه صادرات نفت ايران به‌دليل تحريم‌هاي آمريکا، واقعيت اين است که ايران ميزاني بالا نفت به چين صادر مي‌کرده است.

در دو هفته اخير ايران، برنامه‌هايي درباره افزايش قابل ملاحظه توليد نفت خود منتشر کرده است و اين افزايش از ميادين گوناگون از جمله آزادگان شمالي و جنوبي، ياران شمالي و جنوبي و يادآوران صورت خواهد گرفت. با اجراي اين برنامه و افزايش صادرات، درآمدهاي نفتي ايران به سرعت افزايش خواهد يافت؛ حتي اگر قيمت نفت در سطح ۵۰دلار در هر بشکه باقي بماند. در حال حاضر شرکت ملي نفت چين بازيگر اصلي در برخي ميادين نفتي ايران است و ايران قصد دارد در فازهاي بعدي، به توسعه ميادين قديمي نفت خود بپردازد. در آينده، تقاضاي جهاني براي نفت، ميزان عرضه نفت ايران به بازارها، تصميم‌هاي اوپک‌پلاس و سياست‌هاي دولت آمريکا در خصوص بازار نفت بيشترين تاثير را بر قيمت‌ها خواهند داشت.