آنچه در مناظره گفته نشد

شرق/متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
روزبه کردوني/ شگفتآورترين نکته در اولين مناظره رقابتهاي انتخاباتي رياستجمهوري (که اتفاقا با موضوع اقتصادي بود) اين است که درباره مهمترين عامل تأثيرگذار بر اقتصاد يعني پاندمي کرونا هيچ نکتهاي گفته نشد. نه صداوسيما سؤالي پرسيد و نه نامزدهاي انتخاباتي سخني گفتند. دقت کنيم در صد سال گذشته نه در ايران که در تمام دنيا هيچ عاملي به اندازه کرونا بر اقتصاد مؤثر نبوده است و در مهمترين عرصهاي که بايد ما مردم تصميم بگيريم چه کسي را براي چهار سال آينده بهعنوان رئيسجمهور انتخاب کنيم، هيچ گفتوگويي دراينباره انجام نشده است. مطالعات متعدد بينالمللي تأثيرات گسترده کرونا بر فقر و نابرابري را تحليل کرده است. اعلام شده که مبارزه با فقر 30 سال به عقب بازگشته است. گفته ميشود بيش از 500 ميليون فقير ناشي از کرونا به فقرا اضافه خواهد شد. نظرسنجي مؤسسه اکسفام از 300 اقتصاددان برجسته دنيا نشان ميدهد که 87 درصد آنها باور دارند کرونا نابرابري را افزايش ميدهد؛ اما در مناظره اقتصادي نامزدهاي رياستجمهوري کلمهاي گفته نميشود که قرار است با چه سياستي، با چه رويکردي، با چه بودجهاي با تأثيرات اقتصادي کرونا مقابله شود. کرونا سه شوک بزرگ همراه با آثار گسترده براي جوامع بهدنبال داشته است. شوک برونزاي مستقيم که ناظر به تأثيرات در حوزه سلامت عمومي است، شوک برونزاي غيرمستقيم که ناظر به تأثيرات گسترده اجتماعي و اقتصادي است و شوک درونزاي غيرمستقيم که ناشي از تدوين سياستهاي غلط يا اجراي نابهنگام سياست در مواجهه با دو شوک يادشده است. با اين وصف چگونه ميشود فردي بخواهد رداي رياستجمهوري را به تن کند، اما نگويد سياستهايش براي مواجهه با اين سه شوک چيست؟ اميد ميرفت که نامزدهاي انتخابات رياستجمهوري در مناظره اقتصادي علاوه بر ارائه سياستهاي مدون و قابل ارزيابي درباره مواجهه با نقدينگي، تورم، بازار سرمايه مشخصا توضيح دهند.
1- درحاليکه مطابق بررسيهاي انجامشده بر اثر کرونا، حدود سه ميليون و 700 هزار بنگاه آسيبديده در کشور شناسايي شده که در بين آنها 1.1 ميليون واحد با کد بيمه و دوميليونو 600 واحد فاقد کد بيمه يا خويشفرمايي وجود دارد. براي حمايت از اين بنگاههاي آسيبديده چه سياستي وجود دارد؟
2- با توجه به اينکه طبق گزارش مرکز پژوهشهاي مجلس بين ۲.۸ ميليون تا ۶.۴ ميليون نفر از «شاغلان فعلي» شغل خود را از دست ميدهند، براي حمايت از اين افراد چه برنامهاي در دستور کار است؟
3- مطابق مطالعهاي که در مؤسسه عالي پژوهش تأمين اجتماعي انجام شد که در خوشبينانهترين حالت اثر کرونا بر سازمان تأمين اجتماعي حدود
20 هزار ميليارد تومان برآورد شده، براي مواجهه با اين مسئله چه برنامهاي در دستور کار است؟
4- در شرايطي که رهبري معظم انقلاب در روز کارگر تأکيد کردند «حمايت از کارگر فقط افزايش پايه حقوقي متناسب با افزايش تورم نيست، بلکه بايد ارتقاي سطح مهارتآموزي و تخصص کارگران، توجه به بيمه و بهداشت و درمان آنان، امنيت شغلي، برنامهريزي براي مسکن کارگران و ايجاد روابط عادلانه ميان کارگر، کارآفرين و دولت» نيز بايد مورد توجه باشد، براي تحقق اين مطالبه کارگران و تأکيد رهبري چه سياستي وجود دارد؟
5- تأثير تحريم بر تشديد فقر و نابرابري چه بوده است؟ در سناريوي تداوم تحريم يا برچيدهشدن تحريم سياستهاي عمومي براي مقابله با فقر چيست؟
از سوي ديگر از مبارزه با فقر بهصورت کلي سخن گفته شد، اما توضيح داده نشد با کدام گفتمان رفاهي و سياست رفاهي قرار است با فقر مبارزه شود؟ آيا حکمراني دادهمحور مبناست يا سياستهاي کور حمايتي اعانهاي؟ آيا سياستهاي مبتني بر عامگرايي ملاک است يا خاصگرايي؟ آيا سياستهاي يارانهاي فراگير مبناست يا مشروط؟ آيا سياستهاي رفاهي منسجم و چندلايه مورد نظر است يا چندپاره؟ همچنين انتظار ميرفت نامزدهاي انتخابات رياستجمهوري توضيح دهند که تحليل آنها از ناکامي سياستهاي رفاهي و مبارزه با فقر در دهههاي گذشته چه بوده است؟ آيا منابع کافي نبوده است؟ يا منابع کافي اختصاص داده شده است، اما سياستهاي رفاهي اگر وجود داشتهاند، ناموفق بودهاند؟ و آيا اصولا با وجود اين سطح از منازعه و جدال امکان موفقيت سياست رفاهي وجود دارد؟ نکته آخر آنکه اميدوارانه در انتظار هستيم که در فاصله باقيمانده تا روز برگزاري انتخابات، نامزدهاي انتخابات رياستجمهوري به بيان دقيق سياستهاي خود و نه وعدهها، آرزوها و تصميمهاي خود بپردازند و کارآمدي خود را براي بهبود وضعيت کشور اثبات کنند تا هم آن 41 درصد افرادي که تصميم به مشارکت گرفتهاند، ولي هنوز تصميم نگرفتهاند به چه کسي رأي دهند، بتوانند منطبق بر سياستهاي قابل ارزيابي، تصميم خود را بگيرند و هم آنها که هنوز تصميم به مشارکت نگرفتهاند، عزم خود را براي مشارکت جزم کنند.