ابهام در بیطرفی

شرق/متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
عملکرد شوراي نگهبان در انتخابات رياستجمهوري بارها با انتقادات تندي روبهرو شده است؛ در زمان رد صلاحيت گسترده نامزدها و چه زماني که مصلحي درباره نحوه رد صلاحيت هاشميرفسنجاني در سال ۹۲ سخن گفت. از سويي ديگر بياننکردن دلايل رد صلاحيت نامزدها نيز چالش جديد شوراي نگهبان است که با تمسک به قانون، اعلامنکردن عمومي دلايل رد صلاحيت را مرّ قانون ميداند؛ اما هيچ کجاي قانون نوشته نشده به نامزدهاي ردصلاحيتشده دليل عدم رد صلاحيت اعلام نشود و منع قانوني براي اعلام دلايل رد صلاحيت به نامزدها وجود ندارد؛ اما شوراي نگهبان تمايلي براي اين کار ندارد و همين امر سبب نگاه منفي به عملکرد شوراي نگهبان شده و احتمال جانبداري در انتخابات را مطرح کرده است.
عملکرد شوراي نگهبان تأثير بسزايي در انتخاب رئيسجمهور آينده دارد و مردم از ميان افراد باب سليقه و تأييد اعضاي ۱۲نفره اين شورا انتخاب نهايي را انجام ميدهند. ازاينرو بيطرفي اعضاي شوراي نگهبان اهميتي دوچندان مييابد و ازاينرو بحث نظارت بر انتخابات و تأييد نتايج آن نيز اين روزها مطرح است.
قائممقام دبير شوراي نگهبان در همين زمينه گفت: وظيفه ما اين است که در چارچوب قانون و با رعايت بيطرفي، وظايف خود را انجام دهيم و از تکتک آراي مردم، محافظت کنيم. سيامک رهپيک در نشست هماهنگي ستاد مرکزي نظارت با هيئتهاي نظارت بر انتخابات، اظهار کرد: انتخابات رياستجمهوري بهويژه به دليل مقام و اختياراتي که رئيسجمهور دارد، از اهميت بالايي برخوردار است. او بيان کرد: آثار انتخاب مردم در ۲۸ خرداد در سطوح و حوزههاي مختلف زندگي مردم، ديده خواهد شد. قائممقام دبير شوراي نگهبان تصريح کرد: نحوه نظارت ما بايد به گونهاي باشد که عنوان نظارت مؤثر در فعاليتمان، صادق باشد. وظيفه ما اين است که در چارچوب قانون و با رعايت بيطرفي، وظايف خود را انجام دهيم. رهپيک تأکيد کرد: ما بايد از رأي مردم و انتخابات واقعي مراقبت کرده و بر حق انتخاب مردم نظارت کرده، آن را پاس بداريم، از حقالناس مراقبت کرده و از تکتک آراي مردم محافظت کنيم.
قائممقام دبير شوراي نگهبان گفت: نظارت مؤثر و اطمينانبخشي به مردم که رأي آنها به معناي واقعي در تعيين سرنوشتشان تأثير دارد، يکي از عوامل توسعه مشارکت است. او تصريح کرد: آنچه بايد از ناظران شوراي نگهبان حس شود، بيطرفي، رعايت انصاف و اخلاق و همچنين رعايت قانون است. قائممقام دبير شوراي نگهبان گفت: امسال به دليل شرايط کرونايي، انتخابات يک ساعت زودتر يعني ساعت هفت صبح روز جمعه شروع ميشود. همه بايد شرايط اخذ رأي از مردم در ساعت اعلامشده را فراهم کنند و اين از مصاديق حقالناس است.
درباره جانبداري شوراي نگهبان در بررسي صلاحيت نامزدها و درنظرگرفتن توصيهها هم سيامک رهپيک درباره سخنان وزير سابق اطلاعات و عدم احراز صلاحيت داوطلب مورد بحث، گفت: حضور مقامات اعم از رؤساي قوا و وزرا و ساير مسئولان در شوراي نگهبان رويهاي معمول بوده و هست. اين حضور درباره مصوبات مجلس و ساير امور ممکن است به درخواست مقام مربوطه يا در صورت نياز به ارائه توضيحات با دعوت شوراي نگهبان صورت گيرد و امري طبيعي است و اختصاص به موضوع خاص و ويژهاي ندارد. او افزود: در اينگونه موارد افراد پس از ارائه توضيحات و پاسخ به سؤالات احتمالي جلسه را ترک و اعضاي شورا تصميمگيري ميکنند. در موضوع مورد بحث نيز در حضور مدعو بحث يا تصميمگيري نشده است و اطلاع از بحثهاي شورا و نتايج آن براي غير اعضاي شورا ميسر نيست. قائممقام دبير شوراي نگهبان ادامه داد: درباره جلسه مورد اشاره بايد به چند نکته توجه کرد؛ قبل از تقاضاي ايشان شوراي نگهبان اطلاعات کافي براي تصميمگيري درباره موضوع داشت و نيازي به حضور ايشان نميديد؛ اما به دليل تقاضاي وزير وقت و ضرورت احترام به اين تقاضا نظرات او استماع شد. توضيحات کلي و عمومي بود و تأثيري در مباحث و مباني تصميمگيري شورا نداشت. او افزود: صرفنظر از مطالب ذکرشده شوراي نگهبان اينگونه مطالب را مستند نظرات و تصميمات خود قرار نميدهد. رهپيک با بيان اينکه بحثهاي مطرحشده از جهات گوناگون غيردقيق و مبني بر برداشتهاي ذهني و شخصي گوينده است، گفت: تعابير بهکاررفته در مصاحبه مانند «تحليل هزينه-فايده» يا «مصالح کلي نظام» و موارد مشابه هيچگاه منشأ تصميمگيري در شورا نبوده است. شوراي نگهبان در همه ادوار با استناد به قانون اساسي و ويژگيهاي ذکرشده در اصل ۱۱۵ تصميمگيري کرده است. اينکه توضيحات رهپيک تا چه ميزان به واقعيت نزديک باشد، نياز به انتشار مشروح مذاکرات اعضاي شوراي نگهبان در زمان بررسي صلاحيت مرحوم هاشميرفسنجاني دارد که مطمئنا انجام نخواهد شد؛ زيرا هماکنون هم شوراي نگهبان دلايل رد صلاحيت نامزدها را به خود آنها نيز اعلام نکرده است.