نگرانی آمریکا از روابط فزاینده روسیه با چین

ايسنا/ اوايل ماه جاري ميلادي مقامهاي روسيه و چين در جشن مربوط به سالگرد يک معاهده ميان دو کشور يک چالش تلويحي عليه آمريکا را مطرح ساختند.
پايگاه پولتيکو نوشته است: «بر اساس اعلام وزارت خارجه چين، وانگ يي، وزير خارجه اين کشور در پيامي ويديويي به اجلاس يک انديشکده گفت، 20 سال بعد از امضاي معاهده همکاري، دوستي و همسايگي خوب، روابط چين-روسيه به درجه بالاي جديدي رسيده و در آستانه رسيدن به يک "سطح عميقتر، ابعاد بزرگتر و يک زمينه وسيعتر" است.
سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه در سخنراني ويديويي خود به اين اجلاس گفت که "مسکو و پکن از حاميان مداوم شکل گيري يک سيستم نظم جهاني عادلانهتر، دموکراتيکتر و به اين ترتيب چند مرکزي و با ثبات هستند".
آيا اين صحبتها اغراق هستند؟ تا حدي بله. آيا رياکارانه هستند؟ در برخي جبههها مطمئنا هستند. اما براي دولت بايدن يک چنين لفاظيهاي عاشقانهاي بين مسکو و پکن را نميتوان ناديده گرفت.
در حقيقت نگراني آمريکا در قبال روابط روسيه-چين به حدي افزايش يافته که برخي استراتژيستهاي سطح بالاي آمريکايي اکنون در حال بررسي لحاظ کردنش در ضمن تلاششان براي هدايت سياست خارجي آمريکا به منظور تمرکز بيشتر بر يک چين در حال خيزش هستند.
انتظار ميرود جو بايدن رئيس جمهور آمريکا در ديدار فردا چهارشنبه خود با ولاديمير پوتين، رئيس جمهور روسيه که به گفته شي جينپينگ، رئيس جمهور چين "بهترين دوست" او است، مساله روابط مسکو با پکن را مورد بحث قرار دهد.
يک مقام ارشد دولت بايدن در مصاحبهاي به پولتيکو گفت، براي سالهاي زيادي روابط ميان چين و روسيه به نظر ميرسيد که محدود به همکاري تاکتيکي يا شراکتهاي موقت مصلحتي است. اخيرا به نظر ميرسد که اين روابط در حال تغيير شکل و تبديل به يک چيز پايدارتر و راهبرديتر است.
اين مقام ارشد تصريح کرد: چيزي که ما در طي مسير يک دهه گذشته ديدهايم چيزي عميقتر و صادقانه نگران کنندهتر است. من فکر ميکنم شما بايد از يک سطح بگوييد که اين روابط تقريبا به عنوان يک شبه ائتلاف عمل ميکند.
اين مقام ارشد گفت، به بايدن درباره موضوع روابط چين-روسيه گزارش داده شده و او به اطلاعات درباره آن پرداخته است. يک مقام وزارت خارجه آمريکا تاييد کرد، اين مساله همچنين موضوع يک گزارش مشخصا درخواست شده از سوي آنتوني بلينکن، وزير خارجه آمريکا بوده است.
مقام ارشد اظهار کرد، اما در اين مرحله اوليه از رياست جمهوري بايدن، در حالي که بسياري از مناصب کليدي خالي هستند، دولت همچنان نياز به تدارک بهترين مکانيزمها براي رصد ديناميک پکن-مسکو دارد.
مقام ارشد ادامه داد: اين براي ما ضروري است که به نوعي در کليت راهبردمان تجديدنظر کنيم. آيا شما هر دوي آنها را مهار کرده و با هر دوي آنها به شکل منفي و عميق درگير ميشويد؟ آيا شما تلاش ميکنيد با تفاوت قائل شدن در رويکردتان براي بهبود روابط با مسکو اقدام کنيد؟ همه اينها مسائلي به طرز باورنکردي دشوار هستند.
تجارت دوجانبه بين دو کشور رو به افزايش است و از سطح 100 ميليارد دلار عبور کرده است. مسکو و پکن ميخواهند آن را تا سال 2024 دوبرابر کنند.
شايد نگران کنندهترين و عجيبترين مساله براي آمريکا ظاهرا روند همکاري فزاينده نظامي و تکنولوژيکي ميان روسيه و چين است.
مقام دولت بايدن در پاسخ به درخواست براي ذکر مثال به اين موارد اشاره کرد: "جنگندههاي پيشرفته، تکنولوژيهاي مافوق صوت، رادارهاي بسيار موثر ... سيستمهاي يکپارچه سازي نبرد که خدمات متفاوت را به شکلي موثرتر مرتبط ميسازد، پيشران هستهاي در ارتباط با زيردرياييها، ديد در شب- من ميتوانم همين طور ادامه دهم. همه اينها حوزههايي هستند که روسيه و چين با يکديگر بر سرشان همکاري داشتهاند."
کندال تيلور و ديويد شولمان، تحليلگراني هستند که اخيرا در فارن افرز نوشتند که روسيه و چين مشغول اجراي رزمايشهاي نظامي مشترکي "با تکرر و پيچيدگي فزاينده" بودهاند. آنها نوشتند، همکاري تکنولوژيکي اين دو کشور "ممکن است به آنها اجازه دهد تا سريعتر از آمريکاي متکي به خود، با يکديگر نو آوري ايجاد کنند".
برخي مقامهاي آمريکايي سابق هشدار نسبت به غلو کردن در روابط چين-روسيه هشدار ميدهند. آنها به عنوان مثال متذکر ميشوند، اين دو کشور همچنان همکاري پيوسته نداشته و بين آنها بي اعتمادي فراوان وجود دارد.
در ارتباط با روابط اقتصادي روسيه و چين، چين خيلي مسلطتر و پوياتر است. چين شريک تجاري ارشد روسيه است اما روسيه حتي جزو 10 شريک تجاري ارشد پکن هم نيست. چين همچنين در کليت تجارت جهاني يک بازيگر خيلي بزرگتر است: ارزش صادراتش به آمريکا به تنهايي بزرگتر از ارزش صادرات روسيه به کل جهان است.
ديويد استيلول که به عنوان دستيار امور شرق آسياي وزير خارجه سابق آمريکا در دولت دونالد ترامپ خدمت کرده، اظهار ميکند: من فکر نميکنم که ما بايد زمان زيادي صرف تلاش براي تحليل بردن اين روابط کنيم. او گفت: چنين اتفاقي با هجوم پکن به حوزههاي نفوذ مسکو خود به خود خواهد افتاد.
پوتين به خوبي از عدم توازن قدرتي که روسيه در قبال چين با آن مواجه است مطلع است. برخي تحليلگران حتي به اين فکر مي کنند که اقدامات اخير روسيه همچون افزايش دادن حضور سربازانش در طول مرز با اوکراين هدفش اين بوده که به آمريکا يادآوري کند که روسيه را نميتوان ناديده گرفت با وجود اين که بايدن تصريح کرده که نگراني ژئوپلتيکي اصلياش چين است.
مقام ارشد دولت بايدن اظهار کرد: واقعا هيچ کشوري موثرتر از روسيه پوتين آنقدر خوب با داشتههايش به طور کلي خوب بازي نميکند.
اين مقام ارشد اضافه کرد، هر گونه تلاش آمريکا براي سرمايه گذاري روي اختلافات ميان مسکو و پکن بايد بسيار ظريف و محتاطانه باشد. روابط آمريکا با هر دو کشور تا الان به اندازه کافي پرتنش بوده است.
اين مقام ارشد گفت: هر دو طرف به شدت توجهشان معطوف به تلاشها براي ايجاد تنش يا اختلاف ميانشان بوده و من فکر ميکنم که هر دوي آنها بسيار متمرکز بر مشکلي که به عنوان مشکل تهديد کننده بزرگترشان تلقي ميکنند يعني آمريکا هستند.
وي افزود: نشست پوتين-بايدن يک گام کليدي به سمت تبادل ديدگاه در قبال چين است، هر چند که اين يکي از موضوعات فراوان دستور کار اين نشست است. بايدن توجه نزديکي به اين مساله در جلساتش با دستيارانش داشته و "درکي بسيار متفاوت" از رابطه مسکو-پکن دارد.
با همه اين گفتهها اين معضلي است که نميتوان با سرعت حل کرد و نيازمند اولويت دهي جدي است.
مقام ارشد بيان کرد: ما همچنين با وضعيتي مواجه هستيم که در کوتاه مدت، مسائل واقعا نگران کنندها و داراي فوريت اغلب برآمده از روسيه هستند اما اين چالشهاي بلند مدت چين است که از همه نگران کنندهتر است.»