تحلیل یک جامعه شناس از نتایج انتخابات

جماران/متن پيش رو در جماران منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

عضو هيأت علمي دانشگاه تهران با اشاره به نتايج انتخابات 1400، گفت: من به آقاي رئيسي تبريک مي گويم ولي ايشان را متذکر مي شوم که براي تبديل 17 ميليون نفر به 30 ميليون خيلي تلاش کند و رقبايي که آمدند و ديگراني که نيامدند را به مشارکت در عرصه سياسي دعوت کند.

دکتر تقي آزاد ارمکي در گفت و گو با خبرنگار جماران، در تحليل ميزان مشارکت مردم در انتخابات 1400 و آراء نامزدهاي اين انتخابات، اظهار داشت: انتخابات 28 خرداد 1400 يک انتخابات خيلي ويژه است. به دليل اينکه چند مشخصه قبل از انتخابات، چند مشخصه جريان انتخابات و چند مشخصه هم بعد از انتخابات دارد که از امروز به بعد با آن روبرو هستيم.

تصميم شوراي نگهبان انتخابات را به سمت يک سويه شدن برد
استاد جامعه شناسي دانشگاه تهران تصريح کرد: مشخصات قبل از شکل گيري انتخابات بر مي گردد به بحراني که ما در مديريت کشور پيدا کرده ايم؛ اينکه دولت و کل نظام سياسي در ايران دچار يک شوک بنيادي در مديريت کشور شد که تحريم، کرونا و اختلال در نظام توليد و مصرف در اين امر اثرگذار بود. ما با يک جامعه نسبتا بحراني روبرو بوديم که مي توانست راه حلش يک دموکراسي فراگير با مشارکت همه مردم و گروه هاي سياسي باشد که اين اتفاق نيفتاد؛ و نيز با توجه به تصميم و اراده اي که شوراي نگهبان انجام داد و انتخابات را به سمت يک سويه شدن برد.

وي افزود: جريان انتخابات هم خيلي خاص است و وقتي ما نگاه مي کنيم مي بينيم که يک شرايط عدم تمايل به مشارکت اکثريت و فرماندهي اقليتِ پيروز داشتيم. ولي در گذر زمان حتي اين اقليت پيروز هم ديد که با شرمساري بايد پيروزي را کسب کند و به همين دليل به طور ضمني دعوت به مشارکت کرد؛ با هدف اينکه بتواند جمعيت بخش خاموش جامعه را دعوت به مشارکت کند. اگر گفت و گوهاي جريان پيروز را قبل از انتخابات ببينيد، با بخش خاکستري گفت و گو مي کرد، تا با گروهي که قدرت فعال سازي بخش خاکستري را در جامعه دارد.

آزاد ارمکي تأکيد کرد: اينجا ديگر رقيبي وجود ندارد که شما دعوت کنيد مشارکت را بالا ببرد و او به همراه جريان پيروز در انتخابات بتوانند بخش خاکستري جامعه را فعال کنند تا مشارکت 60 تا 70 درصدي در جامعه وجود داشته باشد. چنين اتفاقي نمي افتد و في الواقع گروه پيروز در انتخابات سعي مي کند خودش با جامعه و بخش خاکستري وارد گفت و گو شود. ولي اتفاق عجيبي که دوره جديد افتاده سهم نقش آفريني علوم اجتماعي و جامعه شناسي است که نيروي افشاگر در اين انتخابات بود و مشارکت را کمتر از 40 درصد هم نشان مي داد.

گروه پيروز هم پذيرفته که مشارکت پايين است
وي يادآور شد: گروه پيروز هم پذيرفته بود که مشارکت پايين است و بايد فکري انديشيده شود. به همين دليل تمام تلاشش را گذاشت براي اينکه يک ذره به گروه منتقد يا گروه رقيب در شکل آقاي همتي اجازه بدهد تا بخش خاکستري فعال شود. تمديد رأي گيري تا نيمه هاي شب هم حکايت از اين است که تا جايي که مي تواند بتواند خودش را به کف انتخابات، يعني 50 درصد مشارکت، برساند.

اين انتخابات درس بزرگي براي همه آدم ها است
عضو هيأت علمي دانشگاه تهران گفت: به نظرم اين انتخابات از اين نظر خيلي مهم است که درس بزرگي براي همه آدم ها است؛ هم کساني که کنشگر مدني هستند و بحث آنها دموکراسي و جمهوري خواهي است و هم کساني که بحث آنها غلبه بر سلطه است. در جامعه جديد اگر بخواهيد دوگانه «توده – حاکميت» داشته باشيد بايد توده براي تن دادن به حاکميت مجاب شود. يکي از راه هاي آن انتخابات است. اصلا شما نمي توانيد جامعه اي در آينده ايران فرض کنيد که به حاکميت، حتي گروه حاکم، تن بدهد بدون اينکه رأي داده باشد. اينجا است که ما با يک نوع پيروز شکست خورده روبرو هستيم که اکثريت آراء شرکت کنندگان را آورده ولي اکثريت کساني که بايد رأي بدهند را به دست نياورده است.

آقاي رئيسي براي تبديل 17 ميليون نفر به 30 ميليون خيلي تلاش کند

وي افزود: من به آقاي رئيسي تبريک مي گويم ولي ايشان را متذکر مي شوم که براي تبديل 17 ميليون نفر به 30 ميليون خيلي تلاش کند و رقبايي که آمدند و ديگراني که نيامدند را به مشارکت در عرصه سياسي دعوت کند. نظام سياسي ما دو راه بيشتر ندارد؛ يکي اينکه بر اساس نظام توده و حاکميت، سياست را پيش ببرد و در حذف گروه هاي منتقد عمل کند. به نظر من اين روش نمي تواند با اين بهانه که به خواسته هاي توده مثل مسکن، شغل، يارانه و غيره پاسخ مي دهم، پيش رود ؛ چرا که اينها نيازهاي اساسي است و توده مي تواند دچار يک دگرديسي شود، دين معنا که از نيازهاي اساسي عبور کند و به نيازهاي ديگري در جامعه جديد متوسل شود. آن وقت هزينه مديريت اين دوگانه حاکميت و توده بيش از چيزي است که فرض مي شود. به نظر مي آيد بحران هاي فراگير شهري، نه به معناي دموکراسي خواهي و توسعه، بلکه به معناي فقر و نابرابري را در پي دارد. به نظر من اين مسأله اي است که دولت جديد بايد به آن توجه کند که چگونه نارضايي هايي توده اي جامعه مدني را مي خواهد پاسخ دهد.

وي اظهار داشت: سناريو دوم اين است که از همه گروه هاي ملي، حتي شکست خورده، هم دعوت شود و اينجا است که يک با جمهوري خواهي و دموکراسي خواهي بعد از چنين انتخاباتي روبرو هستيم. يعني آقاي رئيسي تبديل مي شود به کسي که از همه دعوت کند. آن وقت اين «همه» چالش ها و مشکلات ديگري در پي خواهد داشت.

34 ميليون رأي شرکت نکرده داريم
استاد جامعه شناسي دانشگاه تهران با اشاره به نتايج اين انتخابات نيز گفت: جالب است که بالغ بر چهار ميليون رأي باطله داريم. يعني تقريبا يک هفتم از اين 28 ميليون نفر آمده اند و رأي باطله اعلام کرده اند. کساني که نيامده اند هم حدود 50 درصد هستند. يعني 34 ميليون رأي شرکت نکرده داريم. حدود هفت ميليون رأي هم به رقباي آقاي رئيسي داده شده است.

وي با بيان اينکه من در اين انتخابات چند عامل را مهم مي دانم، تصريح کرد: يکي پيروزي «مصمم ها»؛ که آمده بودند و خودشان را پيروز مي دانستند. دوم جمعيت بلاتکليف، سوم جمعيت مشارکت خواه و چهارم منتقدان و معترضان هستند. گروه چهارم انتخابات را تحريم کردند که من آنها را به «تحريمي هاي معاند» و «تحريمي هاي منتقد» تقسيم کرده ام. بنده به معاندين کاري ندارم که از اول جمهوري اسلامي را قبول نداشته اند. اگر سناريو دوم دنبال شود بايد به نيامده هاي منتقد ارزش بسيار زيادي داده شود تا دموکراسي خواهي در ايران يک نفس جديد بگيرد.

آزاد ارمکي ادامه داد: اينجا است که هم اصولگرايي و هم اصلاح طلبي دچار بازنگري خواهد شد. يعني فضاي بعد از انتخابات با ميل به سناريوي دوم مي تواند کمک کند ورژن جديدي از اصولگرايي و اصلاح طلبي داشته باشيم که دغدغه هاي مشترکشان بحث امنيت ملي، منافع ملي، دموکراسي خواهي، بقاي جمهوري اسلامي و توسعه و عدالت باشد. اگر اين سناريو دنبال نشود و سناريوي اول دنبال شود ما مجموعه اي از بحران هاي خطرناک را داريم که چيزي جز تقابل ميان مردم و جامعه را در پي نخواهد داشت.

---

بازار

---

هيچ وقت ما اين قدر رأي باطله نداشته ايم که نفر دوم انتخابات شود
وي با اشاره به چهار ميليون رأي باطله اي که به صندوق هاي اين دوره از انتخابات ريخته شده است، تأکيد کرد: اينها اصلا تحريم کننده انتخابات نيستند. اينها کساني هستند که مشارکت و دموکراسي را قبول دارند ولي رئيسي و رقبايش را قبول ندارند. يعني دنبال کس ديگري هستند که اگر مي آمد، اين چهار ميليون هشت ميليون ديگر هم با خودش مي آورد و آقاي رئيسي رئيس جمهور نمي شد. اينها مي توانستند نيايند؛ آمده اند که انتخابات باقي بماند و فرصتي براي کنش بعدي آنها فراهم شود.

عضو هيأت علمي دانشگاه تهران اظهار داشت: هيچ وقت ما اين قدر رأي باطله نداشته ايم که نفر دوم انتخابات شود. اين نشانه خوبي براي کساني است که مديريت سياسي کشورمان را دنبال مي کنند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar