برگزیده

میدل ایست آی: رئیسی با برجام چه خواهد کرد؟

فرارو

بروزرسانی 1400/03/31 - 23:14

میدل ایست آی: رئیسی با برجام چه خواهد کرد؟

فرارو/متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

پايگاه خبري "ميدل ايست آي" در گزارشي به مساله پيروزي "سيد ابراهيم رئيسي" درانتخابات رياست جهوري ايران و تاثير اين مساله بر سياست خارجي و ديپلماسي ايران پرداخته و به طور خاص به اين موضوع اشاره کرده که آن‌هايي که مي‌گويند اساسا در دولتِ رئيسي، فرصتِ ديپلماسي و تعامل بين المللي محدود خواهد شد، کاملا در اشتباه هستند و حتي وي در برخي زمينه‌ها نظير مساله هسته‌اي ايران، مي‌تواند به نحو مفيد‌تر و کارآمدتري وارد ميدان شده و به حل مناقشه هسته‌اي ايران کمک کند.

ميدل ايست آي در اين رابطه مي‌نويسد: «در شرايطي که ايران و قدت‌هاي جهاني در حال انجام مذاکره در وين جهت احياي برجام هستند، انتخابات رياست جمهوري ايران برگزار شده و ابراهيم رئيسي از چهره‌هاي سرشناس قضايي ايران (رئيس قوه قضائيه کشور) توانسته اکثريت آرا را به خود اختصاص دهد و هشتمين رئيس جمهور تاريخ ايران شود.

در اين راستا، انتظار مي‌رود که سياست خارجي دولت "حسن روحاني" که بسياري به آن عنوان "عملگرايانه" (اگر نخواهيم آن را ميانه رو بخوانيم) مي‌دهند، با سياست خارجي دولت جديد اين کشور تحت رياست جمهوري ابراهيم رئيسي جايگزين شود.

عده‌اي از ناظران و تحليلگران بر اين باورند که بر خلاف تصور رايجِ ايجاد شده در غرب مبني بر اينکه رئيسي مانعي بزرگ بر سر راه مذاکرات احياي برجام است، اينطور به نظر مي‌رسد که وي مي‌تواند حتي در اين زمينه در نقشِ تسهيل گر نيز ظاهر شود. با اين حال، برخي بر اين باورند که انتخاب ابراهيم رئيسي به کرسي رياست جمهوري ايران، مي‌تواند چالش‌هايي را نيز مخصوصا براي کشور‌هاي غربي به دنبال داشته باشد.

به گزارش فرارو، بسياري از تحليلگران بر اين باورند که انتخاب رئيسي به عنوان رئيس جمهور جديد ايران، تا حد زيادي از منظر سياسي، سياست داخلي ايران را منسجم‌تر خواهد کرد و اين مساله به تسهيل روند گفتگو‌هاي برجام، کمک قابل توجهي مي‌کند. بدون ترديد با توجه به حمايت‌هاي گسترده مجلس ايران و همچنين ديگر نهاد‌هاي انقلابي اين کشور از رويکرد سياست خارجي آيت الله رئيسي، اين کشور مي‌تواند با مشکلات کمتري به تعامل در عرصه بين المللي بپردازد.

در مورد مساله هسته‌اي ايران بايد به اين مساله توجه کرد که دولت ابراهيم رئيسي تا ماه آگوست در قدرت قرار نخواهد گرفت. امري که به دولت فعلي ايران و طرف‌هاي بين المللي برجام اين اجازه را مي‌دهد تا مذاکرات را جهت حصول توافقات احتمالي در وين همچنان ادامه دهند. مساله‌اي که حتي مي‌تواند به انعقاد يک توافق قبل ار روي کار آمدن دولت رئيسي منجر شود.

نبايد فراموش کرد که سياست خارجي در ايران صرفا محدود به دولت نمي‌شود. نهاد‌هاي زيادي از جمله نهاد‌هاي دفاعي، انقلابي، و همچنين خط مشي‌هاي رهبري نظام جمهوري اسلامي ايران نيز در امر سياست خارجي اين کشور، کاملا موثر هستند. از اين رو، با توجه به اينکه رئيسي تا حد زيادي به نهاد‌هاي انقلابي نزديک است، مي‌تواند به نحو موثري تري در عرصه تعامل با قدرت‌هاي خارجي در امر مذاکراتِ برجام حاضر شود و دستاورد‌هاي عملي در اين زمينه نيز داشته باشد. رياست جمهوري ابراهيم رئيسي در ايران، تا حد زيادي مي‌تواند از شدت مناظرات و تنش‌هاي داخلي در عرصه سياسي ايران بکاهد و ايران را به نحو منسجم تري در عرصه مراوات بين المللي اين کشور وارد کند.

از سويي، برخي تحليلگران غربي بر اين باورند که روي کار آمدن دولت ابراهيم رئيسي و مشي انقلابي که احتمالا اين دولت خواهد داشت، تا حد زيادي موجب نگراني طرف‌هاي غربي شده است. زيرا اين دولت به احتمال فراوان، چندان به مصالحه و سازش گرايش نخواهد داشت و عملا در مذاکرات، انعطاف کمتري را از خود نشان خواهد داد.

دولت حسن روحاني از چند ماه قبل، مذاکرات با طرف‌هاي بين المللي برجام را با هدف احياي اين توافق در وين آغاز کرده است. اين مذاکرات در هر مرحله با اظهار خوش بيني ديپلمات‌ها مبني بر حصول توافق رو به رو بوده است. با اين حال تاکنون توافقي حاصل نشده است. حتي اگر توافقي هم تا قبل از روي کار آمدن ابراهيم رئيسي به قدرت حاصل نشود، اين به معناي مرگ توافق برجام نيست.

نبايد فراموش کرد که رهبر انقلاب اسلامي "آيت الله خامنه اي" در مدت اخير از مذاکرات وين با هدف احياي برجام حمايت کرده و شخص ابراهيم رئيسي نيز قويا در جريان مناظرات انتخابات سيزدهم رياست جمهوري در ايران، از احياي برجام حمايت کرده است.

با اين حال، برخي تحليلگران بين المللي بر اين باورند که اساسا با روي کار آمدن رئيسي، مساله احياي توافق برجام، سقف، و نه کفِ تعاملات دولت آمريکا با ايران خواهد بود (دايره تعاملات ميان دو طرف چندان گسترده نخواهد بود). اين بدان معناست که آنچه دولت بايدن مکررا مي‌گويد که به دنبال ايجاد يک توافق قوي‌تر و طولاني‌تر با دولت ايران است، اساسا توهمي بيش نيست و بعيد است که دولت رئيسي به آن گردن نهد.

جداي از همه اين ها، بسياري از آن دسته از افراد و گروه‌هايي در غرب که قويا مخالف هرگونه تعامل با ايران هستند، همواره سعي داشته اند به سابقه قضايي آيت الله رئيسي و آنچه خود از آن ساخته اند اشاره کرده و با طرح اتهامات ضدحقوق بشري عليه وي، امکان هرگونه تعامل با دولت وي را محدود سازند. اين مساله مي‌تواند تا حدي بر روابط و مناسبات خارجي دولت جديد ايران با کشور‌هاي غربي در موضوعات مختلف تاثيرگذار باشد.

در اين رابطه عده‌اي از تحليلگران غربي مي‌گويند: "مانور گسترده‌اي سياسي و رسانه‌اي که در مخالفت با ابراهيم رئيسي در کشور‌هاي غربي انجام شده، هرگونه تعامل با آن را مخصوصا براي واشنگتن پرهزينه خواهد کرد". با اين حال، اين دسته از تحليلگران بر اين باورند که اساسا سياست خارجي ترامپ عليه ايران در قالب کارزار فشار حداکثري، موجب شده تا سياستمداراني نظير ابراهيم رئيسي که خواهان رويکردي انقلابي در عرصه بين‌المللي هستند قدرت بگيرند و بايستي منتظر رويکرد دولت جديد ايران در عرصه سياست خارجي اين کشور باشيم. بااينحال، طرح اين گزاره که ديپلماسي در دولت ابراهيم رئيسي محکوم به شکست است، چندان واقع بينانه نيست و برعکس، وي مي‌تواند در بسياري از مسائل بين الملليِ مرتبط با ايران، رويکردي پيشرو را نيز از خود نشان دهد و عملا در اين حوزه ايجاد پيشرفت کند».