متقاضیان واکسن در ارمنستان چقدر پول به جیب دولت ریختند؟
اعتماد/متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
در يک ماه اخير بهطور متوسط 7 ميليون دلار ارز براي سفر به ارمنستان خارج شده است. به گفته سخنگوي گمرک ايران، 14 هزار ايراني براي دريافت واکسن کرونا به ارمنستان سفر کردهاند. اين تعداد شهروندان ايراني از اول تا 25ام تير ماه از مرز خارج شدند. بر اساس گفتههاي روحالله لطيفي، سخنگوي گمرک از اين تعداد 10 هزار نفر از مرز زميني نوردوز در استان آذربايجان شرقي وارد ارمنستان شدهاند. اما بررسي آمار و ارقام مرتبط با خروج اين تعداد از شهروندان از مرز زميني با ارمنستان، اطلاعات جالبي از درآمدزايي دولت از کساني به دست ميدهد که براي تزريق واکسن کرونا و حفظ جان خود هزينه مالي و جاني پرداخت کردهاند.
مطابق قوانين موجود، در سفرهاي زميني، هوايي و دريايي، 400 هزار تومان عوارض خروج از کشور دريافت ميشود. اين براي بار اول سفر است. مسافران ارمنستان، بايد براي تزريق دوز دوم واکسن، يک ماه بعد به اين کشور سفر کنند. در بار دوم، رقم عوارض خروج از کشور 600هزار تومان است.
اگر عدد 14هزار نفر خروج ايرانيها به سمت ارمنستان مبنا قرار گيرد، تا 25 تيرماه 5 ميليارد و 600 ميليون تومان از ايرانياني که به ارمنستان رفتند، عوارض خروج از کشور دريافت و به جيب دولت رفته است. از آن جايي که از فروردين تا اواخر ارديبهشت، کشور درگير پيک چهارم بود و امکان سفرهاي خارجي فراهم نبود، فرض ميشود تمام مسافران رفته به ارمنستان در سفر اول خارجي خود بودند. درآمد حاصل از خروج براي بار دوم اين تعداد از ايرانيان نيز هشت ميليارد و 400 ميليون تومان خواهد بود؛ يعني سر جمع، 14 ميليارد تومان از محل خروج ايرانيان از کشور به دليل تزريق واکسن در کشور همسايه به حساب دولت واريز شد.
البته که نبايد از ارزهاي خارج شده توسط اين تعداد ايراني نيز غافل شد. با احتساب اينکه هر فرد بدون اينکه در هتل اقامت داشته باشد روزانه 25 دلار هزينه خورد و خوراک خود ميکند، هر فرد در ده روز 250 دلار و 14 هزار نفر براي تزريق دز اول واکسن خود سه ميليون و 500 هزار دلار ارز از کشور خارج کردهاند. حال آنکه اگر نيمي از افراد وارد شده به ارمنستان در هتل اقامت داشته باشند، سه ميليون دلار به ارزهاي خارج شده از کشور، اضافه ميشود. اين در حالي است که اين مسافران براي سفر دوم بايد به ارمنستان بازگردند و احتمالا 3 ميليون دلار ديگر نيز به اين کشور تزريق کنند.
به نظر ميرسد تاخير در تزريق واکسن خواسته يا ناخواسته به محلي براي افزايش درآمدهاي دولت تبديل شده است. از آن طرف، فرصت استثنايي براي ارمنستان ايجاد کرده که در دوره شيوع کرونا، از درآمدهاي سرشار گردشگري خود محروم مانده بود و حالا دلارهاي گردشگران ايراني را به جيب زده است.
توجه کنيد که اين آمار و ارقام فقط براي تقريبا يک ماه است. اگر اين روند در ماههاي آينده تشديد شود، قطعا هم تعداد متقاضيان سفر به ارمنستان بالاتر ميرود و به تبع آن خروج ارز از کشور شدت ميگيرد و از سوي ديگر، ميزان درآمد دولت نيز افزايش پيدا ميکند.
چقدر عوارض به دولت پرداخت شد؟
بر اساس آنچه سخنگوي گمرک اعلام کرده 14 هزار نفر تا 25 تيرماه براي تزريق واکسن به ارمنستان سفر کردند. بر اساس گفتههاي او تعداد مسافران زميني از اول تيرماه از روزانه 100 نفر به بيش از دو هزار نفر در روز رسيده است.تا 25 تيرماه و با احتساب اين موضوع که 14 هزار نفر براي اولين بار از مرز خارج ميشوند (از فروردين تا خرداد کشور درگير پيک چهارم بود) براي تزريق دز اول، 5 ميليارد و 600 ميليون تومان عوارض به دولت پرداخت شده است. از آنجايي که عوارض خروج از کشور براي سفر دوم به ساير کشورها 600 هزار تومان خواهد بود، مجموع عوارض پرداختي 14 هزار نفري که تا 25 تيرماه به ارمنستان سفر کردند، هشت ميليارد و 400 ميليون تومان است. بنابراين تا 25 تيرماه کل عوارضي که به حساب دولت واريز شده 14 ميليارد تومان است. از آنجايي که دولت ارمنستان تزريق واکسن را منوط به حضور ده روزه در خاک اين کشور ميداند، اقامت ده روزه ايرانيان با غذا و بدون اقامت در هتل و مانند عکسهايي که منتشر شد حضور در خيابان، روزانه 25 دلار ميشود؛ براي ده روز 250 دلار. بنابراين 14 هزار شهروند ايراني براي دوز اول حدود سه ميليون و 500 هزار دلار خواهد بود که براي دز دوم نيز اگر همين مبلغ بدون افزايش هزينه لحاظ شود؛ 14 هزار ايراني بهطور متوسط و با فرض حداقل هزينه، 7 ميليون دلار از کشور خارج کردهاند. با استناد به آمار رسمي منتشر شده از مرز که حاکي از خروج روزانه دو هزار ايراني براي تزريق واکسن، 50 هزار دلار در هر روز از کشور خارج ميشود تا در کشورهاي همسايه به واکسن تبديل شود. اين در حالي است که قرار بود به زودي واکسنهاي ساخت داخل به بازار وارد شوند و تعهد کشورهاي فروشنده واکسن نيز به اجرا درآيد.
استقبال از ارمنستان به هزار و يک دليل
استقبال از واکسن در ارمنستان افزايش يافته به گونهاي که قيمت بليت اتوبوس تهران- ايروان 700 هزار تومان است و در برخي از پايانهها، اتوبوسهاي اعزامي کمتر از 5 صندلي خالي تا 28 تيرماه دارند. البته که دليل اين استقبال علاوه بر پايين بودن سرعت واکسيناسيون در ايران، شنيده شدن زمزمههايي مبني بر پولي شدن واکسن در کشور بود؛ فروردين سال جاري حيدر محمدي، مديرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو، در برنامه «تهران ما سلامت» راديو تهران گفته بود: «در صورت واردات واکسن با ارز نيمايي، آنها که در اولويت تزريق نيستند ميتوانند آن را ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان از دارخانهها تهيه کنند.» اگرچه که اين صحبتها چندي بعد توسط رييس مرکز روابط عمومي و اطلاعرساني وزارت بهداشت تکذيب شد. اما با توجه به روند فعلي واکسيناسيون و اينکه کشور در رده 13ام کشورهاي با ابتلا و مرگ و مير بالا قرار دارد همچنين ورود ارز به کشور با مشکلاتي روبروست، دور از ذهن نيست. رايگان و خارج از نوبت بودن تزريق واکسن در ارمنستان نيز از ديگر دلايلي است که شهروندان حضور ده روزه حتي در خيابان را به جان بخرند تا واکسن بزنند. واکسنهاي تزريق شده در اين کشور سه آسترازنکا، اسپوتنيکوي و سينوواک چين است. اگرچه هر سه در ايران نيز تزريق ميشود، اما افراد بدون نوبت ميتوانند حداکثر تا ده روز واکسن خود را بزنند.
اين در حالي است که در تمام دنيا، واکسيناسيون امري رايگان و همگاني است و دولتها خود را موظف به واکسينه کردن شهروندان خود ميدانند. در ايران به دليل کاستيهاي موجود، علاوه بر عمليات کند واکسيناسيون، موج سفر براي تزريق واکسن نيز به محل درآمد براي دولت تبديل شده است. آن هم با قانون عوارض خروج از کشور که سابقهاش به حدود 35 سال پيش و دوران جنگ و کسري بودجه وحشتناک بازميگردد و مشخص نيست دليل اجراي آن در شرايط کنوني چيست؟