برگزیده

روایت "نشنال اینترست" از بازی تاج و تخت در کردستان عراق

فرارو

بروزرسانی 1400/05/05 - 18:40

روایت "نشنال اینترست" از بازی تاج و تخت در کردستان عراق

فرارو/متن پيش رو در فرارو منتشر شده و بازنشرش در آخرين خبر به معناي تاييد آن نيست

پايگاه خبري "نشنال اينترست" در گزارشي، به مساله خلا رهبري در "اتحاديه ميهني کردستان عراق" پس از فوت "جلال طالباني" رهبر اين حزب در سال ۲۰۱۷ پرداخته و به طور خاص درگيري‌ها ميان "لاهور طالباني" فرزند برادر جلال طالباني، از چهر‌هاي امنيتي و نظامي اتحاديه ميهني با "بافل" و "قباد طالباني"، فرزندان جلال‌طالباني را مورد اشاره قرار داده و آن را به نوعي بازي تاج و تخت در کردستان عراق تشبيه کرده که تاکنون بافل و قباد طالباني توانسته اند در آن، قدرت بيشتري داشته باشند. با اين حال، تحرکات لاهور طالباني نيز تهديدي جدي عليه آن‌ها محسوب مي‌شود. درگيري‌هايي که در نوع خود به کليتِ قدرت و وحدت در اقليم کردستان عراق تا حد زيادي ضربه مي‌زنند.

نشنال اينترست در اين رابطه مي‌نويسد: «اقليم کردستان عراق، کنفدراسيوني تشکيل شده از "اتحاديه ميهني کردستان" و رقيب آن يعني "حزب دموکراتيک کردستان" است. اتحاديه ميهني کردستان، سليمانيه و مناطق اطراف آن را کنترل مي‌کند و به نوعي مي‌توان آن را تشکيلاتي شبه دولتي دانست که سرويس‌هاي ديپلماتيک، نظامي و اطلاعاتيِ خاصِ خود را دارد. موجوديت و ثباتِ اقليم کردستان عراق، تا حد زيادي به روابط ميان اتحاديه ميهني کردستان و حزب دموکراتيک کردستان عراق، وابسته است. با اين حال، اتحاديه ميهني کردستان عراق در شرايط کنوني به دليل غيبتِ رهبري کاريزماتيک در آن، تا حدي اقتدار و قدرت خود را از دست داده و در بي‌نظمي و هرج و مرج قرار دارد.

به گزارش فرارو، در بحبوحه اين بي نظمي ها، "لاهور طالباني" به مثابه رهبرِ موقت و غيررسميِ اتحاديه ميهني کردستان با نوعي از سياستِ شخصي که مبتني بر تنفر نسبت به حزب دموکراتيک کردستان و تهديد عليه وحدت اقليم کردستان است، ظاهر شده است. با اين حال، در پي يک مانور ناگهاني داخلي، پسر عموي لاهور به نامِ بافِل طالباني، وي را برکنار کرد. اقدامي که لاهور طالباني آن را به مثابه يک کودتاي هماهنگ شده با قدرت‌هاي منطقه‌اي عليه خود توصيف کرده است. با اين همه، شکاف در ميان اطرافيان لاهور، در نهايت منجر به اخراج و برکناري او شد.

در اين راستا، بسياري از رسانه‌هاي لاهور طالباني و شرکت‌هاي وي، توقيف شده اند و خودِ او نيز به سواستفاده گسترده از قدرت متهم شده است. با توجه به اينکه باقي مانده نيرو‌هاي آمريکايي درعراق در اقليم کردستان عراق مستقر شده اند، وضعيت بي ثباتِ اتحاديه ميهني کردستان، اقليم کردستان عراق را نيز بي ثبات خواهد کرد. امري که نَه آمريکا و نه هيچکدام از قدرت‌هاي منطقه‌اي طالب آن نيستند. متعاقبا، ايران و آمريکا تلاش‌هاي ميانجي‌گرانه زيادي را در پيش گرفته اند تا شايد شرايط را در اقليم کردستان عراق، آرام کنند.

در اين چهارچوب بايد گفت که در اقليم کردستان، نوعي جنگ قدرت به راه افتاده است. اتحاديه ميهني پس از فوت جلال طالباني (پدر بافل طالباني که در سال ۲۰۱۷ فوت کرد)، نتوانسته رهبري را براي خود برگزيند و عملا به آشوب و تنش وارد شده است. اتحاديه ميهني صرفا بر اساس توازن و تعادئلي که ميان گروه‌هاي مسلح مخالف وجود دارد توانست ادامه حيات دهد. با فروپاشي اقتدار مرکزي اتحاديه ميهني کردستان عراق، اغلب نهاد‌هاي آن رو به زوال حرکت کردند. اين درحالي است که نهاد‌هاي نظامي و اطلاعاتي آن به اهرم‌هاي قدرت تبديل شدند و همچنان ادامه حيات داده اند.

يگان نظامي ويژه اتحاد ميهني کردستان عراق موسوم به "گروه ضدتروريسم"، درسال ۲۰۰۳ با کمک ايالات متحده آمريکا ايجاد شد. اين نهاد خيلي زود به يکي از محبوب‌ترين نهاد‌هاي اتحاديه ميهني در قلمرو آن تبديل شد. با اين حال، با فروپاشي اقتدار مرکزي اتحاديه ميهني کردستان، گروه مبارزه با تروريسم کردستان عراق و آژانس اطلاعاتي اتحاديه ميهني عراق، کليتِ اتحاديه ميهني را به تصرف خود در آوردند.

مقر‌هاي گروه ضدتروريسم اتحاديه ميهني کردستان عراق در پايتخت سياسي اين حزب يعني "قلاچولان" در نزديکي سليمانيه واقع شده است. کنترل بر اين مقر‌ها براي به کنترل گرفتن اتحاديه ميهني کردستان عراق، کاملا ضروري است. از همان نخستين روز‌هاي ايجاد گروه ضدتروريسم اتحاديه ميهني کردستان عراق، لاهور طالباني به همراه برادرش پولاد، از جمله چهره‌هاي سرشناس آن بودند. دليل اصلي آن نيز ارتباطات نزديک آن‌ها با جلال‌طالباني بود. هنگامي که لاهور رئيس نهاد اطلاعاتي اتحاديه ميهني شد، وي بيش از پيش گروه ضدتروريسم اتحاديه را در نهاد اطلاعاتي آن ادغام کرد. اگرچه گروه ضدتروريسم اتحاديه، زيرمجموعه نهاد اطلاعاتي آن است، به تدريج گروه ضدتروريسم توانست به دليل قدرت نظامي خود و همچنين فقدان اقتدار مرکزي در اتحاديه ميهني، کنترل نهادِ اطلاعاتي را به دست گيرد. در بلند مدت، گروه ضدتروريسم توانست به يک نيروي سياسي مهم تبديل شود که مطبوعات، رسانه ها، و کارمندان خود را دارد.

در جريان تحرکات داعش در منطقه، نهادِ موسوم به گروه ضدتروريسم که متعلق به اتحاديه ميهني بود، به طور خاص با کنش ورزي‌هاي موثر لاهو و پولاد طالباني، نقش مهمي در مبارزه با داعش داشت. اين نهاد حتي با آزادسازي شهر کردنشينِ کوباني در سوريه از شر داعش، اعتبار زيادي را نيز به دست آورد.

لاهور طالباني در سال ۲۰۱۳ رئيس نهاد اطلاعاتي اتحاديه ميهني شد و پس از آن، در مسائل سياسي اتحاديه و اقليم کردستان عراق، دخالت‌هاي فراواني را انجام داد. اين در حالي است که روساي قبلي نهاد اطلاعاتي اتحاديه ميهني، تا حد زيادي از سياست دوري مي‌کردند. برخي ناظران و تحليلگران حتي به اين مساله اشاره دارند که لاهور طالباني به نحو گسترده‌اي مقام‌هاي نهاد اطلاعاتي اتحاديه ميهني و همچنين گروه ضدتروريسم را به جاي اعضاي رسمي اتحاديه ميهني در پُست‌هاي مختلف قرار مي‌داد.

سال ۲۰۱۷، لاهور طالباني تا حد زيادي قدرت خود را تثبيت کرد و خواستار برگزاري کنگره اتحاديه ميهني جهت انتخاب رهبري جديد براي آن شد. در مناطق تحت کنترل اتحاديه ميهني، احساسات ضد حزب دموکراتيک کردستان، به شدت قوي هستند. اين مساله عملا موجب ايجاد بي اعتمادي ميان حزب دموکراتيک و اتحاديه ميهني شده و اقليم کردستان را به محل تجمع نيرو‌هاي مسلح و شورشيِ رقيب تبديل کرده است. لاهور روابط نزديکي با آمريکا دارد و از ايران دوري مي‌کند.

بر اساس برخي گزارش ها، گروه ضدتروريسم اتحاديه ميهني در ترور "سردار سليماني" نقش داشته و لاهور طالباني تنها رهبر اتحاديه ميهني بود که در مراسم تشييع سردار سليماني شرکت نکرد. با اين همه، وي نماينده کليتِ قدرت در اتحاديه ميهني عراق نيز نمي‌باشد.

بافل طالباني در عمل تهديدي مستقيم عليه لاهور است، زيرا بافل چيزي دارد که لاهور ندارد و آن مشروعيتي است که بافل از پدر خود (جلال طالباني) به ارث مي‌برد. لاهور اساسا يک فرد تاجر بوده که اکنون وارد کار‌هاي سياسي و نظامي شده و تا حد زيادي بسياري از اعضاي قديمي اتحاديه ميهني را نيز کنار زده است. وي تا حدي به دنبال مصالحه با حزب دموکراتيک کردستان نيز است که اين مساله خود براي وي يک فاجعه تمام عيار است.

با اين حال، بافل تجربيات نظامي زيادي دارد و از روز اول تشکيل نهاد‌هاي نظامي و اطلاعاتي اتحاديه ميهني کردستان، در آن‌ها عضويت داشته است. او با نسل قديمِ اتحاديه ميهني روابط خوبي دارد و به طور کلي با ايران، آمريکا و دولت عراق نيز روابط مناسبي دارد.

لاهور بسياري از اعضاي اتحاديه ميهني را حاشيه نشين کرده است. امري که موجب شده تا اتحاديه ميهني به دو بخش تحت کنترل بافل و لاهور تقسيم شود. با اين حال، چهره‌هاي سرشناس زيادي در اتحاديه ميهني کردستان، از تاييد اقتدار و قدرت لاهور طالباني طفره رفته اند.

با اين حال، طرفدارانش وي را اصلاح گري مي‌دانند که افراد جديدي را وارد حزب کرده است. با اين همه، اتحاد بافل و قباد طالباني (فرزندان جلال طالباني) موجب شده تا آن‌ها به اين مساله اشاره کنند که اين حق فرزندان جلال طالباني است که در اتحاديه ميهني، قدرت را در دست داشته باشند.

اين اعتقاد در ميان برخي اعضاي اتحاديه ميهني وجود دارد که لاهور طالباني از قدرت خود سواستفاه کرده و حتي با استفاده از اختيارات خود در سرويس اطلاعاتي اتحاديه ميهني سعي داشته تا بافل طالباني را نيز هدف عمليات تروريستي قرار دهد. برخي حتي از لاهور طالباني انتقاد مي‌کنند، زيرا معتقدند که وي عملا يک سيستم وحشت را به راه انداخته و تجربه‌اي شبيه سال‌هاي ديکتاتوري "صدام حسين" در عراق را در اتحاديه ميهني ايجاد کرده است.

با اين همه در شرايط کنوني، بافل طالباني به همراه برادرش قباد، سيستمي شبيه به برادارن کاسترو در کوبا را ايجاد کرده اند و قدرت را ميان خود تقسيم کرده اند. از يک سو، بافل به دنبال تثبيت قدرت در چهارچوب خانواده نزديک به جلال طالباني است و سعي دارد تا تهديدات و جاسوسي‌ها را عليه طالباني‌ها کاهش دهد و از سوي ديگر قباد، به مقام‌هاي امنيتي اتحاديه ميهني به صراحت هشدار مي‌دهد که مبادا وارد عرصه سياست شوند.

قباد به طور سنتي در حکومت کار کرده اين در حالي است که بافل، از ديرباز کار حزبي انجام داده است. با اين همه، ظهور لاهور طالباني، تهديدي مستقيم عليه بافل طالباني است و در نوع خود مي‌تواند نزاع‌هاي سياسي درکردستان عراق را تشديد کند. اگر چه لاهور طالباني هر گونه خروج از اتحاديه ميهني کردستان عراق را رد کرده، با اين حال وي کاملا در گروه ضدتروريسم و همچنين تشکيلات اطلاعاتي اتحاديه ميهني بي قدرت است و عملا هر دوي آن‌ها در شرايط فعلي در اطاعت از بافل طالباني و برادرش هستند. تمامي اين مسائل عملا شرايط در کردستان عراق و به طور خاص در مورد اتحاديه ميهني را به يک بازي تاج و تخت تبديل کرده که در آينده مي‌تواند حاملِ اتفاقات و رويداد‌هاي زيادي نيز باشد».