سرمقاله اعتماد/ آنچه درباره واکسیناسیون گفته شد و شنیده نشد

اعتماد/ « آنچه درباره واکسيناسيون گفته شد و شنيده نشد » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته عباس عبدي است که ميتوانيد آن را در ادامه بخوانيد:
وضعيت کرونا و ميزان فوتيهاي آن در ايران بسيار تأسفآور است. اگر در ابتداي اين پاندمي مردم ميپذيرفتند که عزيزانشان به علت اين بيماري و خارج از اراده و عملکرد سياست فوت کردهاند، اکنون ديگر چنين چيزي را نميپذيرند. مردم فوت عزيزانشان را منتسب به سياستهاي نادرست در زمينه واکسيناسيون ميکنند. سياستهايي که تأکيد بر توليد داخل کرد و واردات را به فراموشي سپرد حتي با آن مخالفت هم کرد. گرچه مسووليت اين امر در ظاهر متوجه وزارت بهداشت و شخص وزير بهداشت است که با سخنان نادرست و ناموجه و غير علمي خود نمک بر زخم کروناي مردم ميپاشيد، ولي ميپذيريم که ما با يک وزير بهداشت روبرو نيستيم، بلکه او جزيي از يک حکومت است و در ذيل ساختار کلي آن عمل ميکند. اگر چه اکنون وضع واکسيناسيون بهطور موقت و البته با سرعت متوسط روي ريل افتاده، ولي اطمينان نداريم که با همين سرعت متوسط نيز بتواند ادامه پيدا کند هر چند برخي خبرها از واردات ۳۰ ميليون دوز در مردادماه حکايت ميکند با اين حال هنوز اطمينان قطعي نداريم که آيا در شهريور و مهر ميتوانيم واکسيناسيون را به اندازهاي انجام دهيم که دانشگاهها و مدارس باز شوند و مرگ و مير به حداقل برسد يا بايد منتظر موج ششم کرونا با مرگ و مير بالا باشيم. يادداشتهاي زير گزيدهاي از مجموعه مطالبي است که بنده از 9 ماه پيش درباره واکسيناسيون نوشتهام. اگر به محتواي آنها توجه کنيم، روشن است که بيشتر نکات لازم و عوارض بيتوجهي به واکسيناسيون از ابتدا گفته شده است و البته مسوولان محترم نيز وقعي ننهادهاند و امروز بايد مسووليت مرگ هزاران نفر از مردم را به عهده بگيرند.
اولين اشاره مستقيم در يادداشت «کارزار واکسيناسيون» ۱۷ آذر ۱۳۹۹ بود که چنين آغاز ميشد:
اگر اتفاق جديدي در کشور رخ ندهد به احتمال فراوان و در هفتهها و ماههاي آينده مساله واکسيناسيون به جديترين مساله کشور تبديل خواهد شد. اين موضوع اثرات گستردهاي بر احساس مردم و نيز رفتار آنان خواهد گذاشت.
ابتدا بد نيست بدانيم که در حال خوردن چوب چه وضعيتي هستيم. چينيها واکسن خود را در مناطق مختلف جهان تست کردند. در اين منطقه نيز سه کشور ايران، ترکيه و امارات را براي تست انتخاب کردند. طبيعي است که براي ارزيابي اثرات واکسن بايد آنها را در مناطق گوناگون و براي انسانهايي با ژنومهاي مختلف تست کرد. بر حسب اطلاع امارات و ترکيه اين تست را انجام دادند و حتي شنيدم که رييس دوبي شخصا آن را آزمايش کرد، ولي ايران به علل تاسفآوري که نيازمند نوشتن يک مقاله يا يادداشت مستقل است از اين کار استنکاف نمود و بهطور طبيعي خود را از بهرهمندي بعدي اين واکسن حداقل در کوتاهمدت محروم کرده است.... اکنون هم اخبار اطمينان بخشي از خريد واکسن کرونا به گوش نميرسد. آخرين اظهارات بالاترين مقام دارويي کشور در اين باره چنين است: «پيشبيني ميکنيم در صورت تاييد واکسنها و تامين ارز مورد نياز، در دوماه آينده بتوانيم يک محموله را وارد کنيم.» معمولا هنگامي که بدون قيد و شرط وعدهاي را ميگويند نبايد انتظار تحقق به موقع آن را داشت چه رسد به زماني که دو قيد هم اضافه ميکنند. به نظر ميرسد که براي حل مساله لازم است که يک کميته عالي و با اختيارات کامل براي واکسيناسيون کوويد-۱۹ تشکيل شود. اختياراتي کامل در تمام زمينههاي امور مالي و اجرايي، خريد و تهيه واکسن، نگهداري آن، تزريق و زمانبندي و بالاخره اينکه دريافتکنندگان چه کساني باشند.
هنگامي که ميگوييم دريافتکنندگان، بايد همهچيز روشن و شفاف باشد. آييننامهاي صريح با ضوابطي دقيق و با قابليت اجرايي کامل و بدون استثنا تهيه شود. رعايت عدالت و بيطرفي کامل رکن اساسي اين مرحله است. بايد بانک اطلاعات از همه شهروندان و براساس کد ملي و حرفه آنها تهيه شود و مطابق آن اقدام گردد. هر گونه تخطي از ضوابط آن بياعتمادي موجود را ريشهدارتر خواهد کرد.
همه اينها به شرطي است که واکسن به تعداد متناسب خريداري و دريافت شود، ولي در هر حال اين ضوابط و بانک اطلاعات بايد از اکنون تهيه و اعلام گردد و نميتوان منتظر بود تا بعد از خريد آن را تدوين کرد. اگر نتوانيم همپاي کشورهاي ديگر در مسير واکسينه کردن جامعه در برابر اين بيماري گامبرداريم، عوارض اجتماعي و اقتصادي زيادي را دچار خواهيم شد.
متاسفانه مسوولان کشور در حال دادن وعده توليد واکسن در داخل کشور براي اواخر بهار هستند، قصد رد اين احتمال در موفقيت ايران را نداريم و خيلي هم خوشحال بايد شويم که چنين اتفاقي رخ دهد، با اين حال اگر واکسيناسيون در کشورهاي همسايه آغاز شود، ديگر نميتوان وعده آخر بهار و تابستان را داد. تا آن زمان بايد اقدامات ملموس در اين زمينه انجام شود.
به علل گوناگون در کارزار کرونا چنانچه شايسته است عمل نکردهايم. ارزيابي علل و درسآموزي از آن مهم است. شايد بيش از هر چيز ديگر، جدي نگرفتن اوليه و نيز ناهماهنگيها در سياستگذاري و اجرا و پرداختن به مسائل حاشيهاي در اين وضعيت موثر بود. از جمله امور بيربط و حاشيهاي تبليغ خجالتآور شبه علم بود. بايد تاسف خورد که در ميانه اين جنگ بزرگ با کوويد-۱۹، عدهاي دنبال برجسته کردن طب ملي و اسلامي و چنين ايدههاي غير علمي بودند و وقت خود و جامعه را در اين راه تلف کردند.... مساله کرونا و ابعاد آن براي مردم حداقل در کوتاهمدت مهمتر است و نبايد به فراموشي سپرده شود و واکسن کرونا مهمترين مسالهاي است که در اين زمينه در هفتهها و ماههاي آينده با آن مواجه خواهيم بود.