چه کسی به تلفن همراهِ «آنگلا مرکل» زنگ زد؟
فرارو/متن پيش رو در فرارو منتشر شده و بازنشر آن در آخرين خبر به معناي تاييدش نيست
پايگاه خبري "مدرن ديپلماسي" در گزارشي، به ماجراي زنگ خوردن تلفن همراه "آنگلا مرکل" صدراعظم آلمان در جريان ديدار رسمي با "ولاديمير پوتين" رئيس جمهور روسيه پرداخته و ابعاد مختلف اين مساله را که در نوع خود در جهانِ سياست و ديپلماسي، بسيار عجيب است، مورد بررسي قرار داده است.
مدرن ديپلماسي در اين رابطه مينويسد: «در جريان ديدار اخير آنگلا مرکل صدراعظم آلمان با ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه در مسکو، دوربينهاي خبري، اتفاقي عجيب را ثبت کردند. اين ديدار، آخرين ديدار از سري ملاقاتهاي رهبران کنونيِ روسيه و آلمان بود. در واقع، اين ديدار به دليل خروج آنگلا مرکل از قدرت، ديدار خداحافظي وي با پوتين تلقي ميشد (مرکل تا زمان برگزاري انتخابات پارلماني آلمان که قرار است در اواخر سپتامبر سال جاري ميلادي برگزار شود، همچنان در قدرت است).
در اين راستا، در نخستين دقايقِ ديدار مذکور (کاملا مرسوم است که به فيلمبرداران خبري اجازه داده ميشود تا در اتاقي که ملاقات انجام ميشود، بمانند)، تلفن همراه صدراعظم آلمان که در جيبش بود، زنگ خورد. وقوع اتفاقي مشابه که در جريان آن تلفن همراهِ يک رهبر سياسي در ديدار با همتايش به صدا درآيد، چندان مسبوق به سابقه نيست.
با اين حال، آنگلا مرکل به محض اينکه صداي تلفن همراه خود را شنيد، به طرز ناخوشايندي آن را از جيبش درآورد و با فشردن يک دکمه، آن را قطع کرد. در اين بحبوحه، پوتين همچنان به سخنان خود ادامه داد و به طعنه گفت: "ما بدون ترديد و قطعا ارتباط ميان خود را حتي با استفاده از تلفن همراه، ادامه خواهيم داد".
به گزارش فرارو، اين رويداد در تاريخ ديپلماسي جهان به عنوان يک موضوع جالب و حاشيهاي ثبت خواهد شد. ما پس از اين اتفاق شاهد نبوديم کسي از خود بپرسد چه اتفاقي افتاد يا اساسا چطور شد که يک چنين اتفاقي افتاد. اين مساله دقيقا همان موضوعي است که اتفاقا بايد به سوال کردن درمورد آن بپردازيم. زيرا وقتي تلفن همراهِ صدراعظم آلمان در يک ملاقات رسمي با رئيس جمهور روسيه به صدا در ميآيد، اين مساله به هيچ وجه نميتواند رويدادي اتفاقي و تصادفي باشد. براي اين مساله دلايل زيادي نيز ميتوان ذکر کرد.
بر اساس عرف ديپلماتيک و رفتار شايسته در جريان ديدارهاي رسمي سياسي، و به طور خاص ديدارهايي که شايد برخي نکات محرمانه نيز در آنها ذکر شوند، اين اقتضا وجود دارد که به هيچ عنوان گوشيهاي تلفن همراه نبايد وارد اتاق ملاقات نشوند. دليلِ اين مساله نيز کاملا روشن است: اين ابزارهاي کوچک (تلفنهاي همراه) که به زعم نسلهاي جديد، زندگي بدون آنها در جهان کنوني ممکن نيست، امکان دارد بدون اينکه دارنده آنها بفهمد يا قصدي داشته باشد، تبديل به ابزارهايي جهت انجام جاسوسي و يا شنود شوند (اين مساله جداي از اين است که اين تلفنهاي همراه، موقعيتي مکاني صاحب خود را نيز تا زماني که آنها را حمل ميکنند نشان داده و ثبت ميکنند).
از چند سال قبل اين نکته روشن شده که آژانس امنيت ملي آمريکا، اقدام به شنود و نظارت و جاسوسي گسترده از تلفنهاي همراه مردم در اقصي نقاط جهان ميکند. در اين رابطه، آژانس امنيت ملي آمريکا همچنين پيشتر، تلفن همراهِ صدراعظم آلمان را نيز هدفِ شنود و جاسوسي قرار داده است. البته که مرکل وقتي اين قضيه کشف شد، به آن واکنشِ نه چندان تندي را نشان داد و گفت: "اگر اين مساله درست باشد، بايد گفت که اين اقدام قانوني نبوده است".
البته که همينطور است و اين اقدام دولت آمريکا و آژانسهاي اطلاعاتي آن درست نيست، با اين حال، واکنشِ آلمان و صدراعظم آن به اين مساله واقعا عجيب است. اگر دخالت چين و روسيه در قضاياي اينچنيني مطرح باشد، اقدامات بسيار سخت گيرانهاي در مورد اين کشورها اعمال ميشود و حتي شايد سفرايشان نيز از کشوري که هدف جاسوسيِ آنها قرار گرفته، اخراج شوند. با اين حال، واکنش آلمان به جاسوسي صريح آمريکا از صدراعظم اين کشور خيلي ملايم بود. تا آنجا که بعيد نيست بگوييم شايد حتي همين حالا نيز تلفن همراه آنگلامرکل، هدفِ شنود قرار ميگيرد و عملا ابزاري براي جاسوسي ديگر کشورها مخصوصا آمريکا است.
بدون ترديد روسها اعضاي هياتهاي خارجي را که به ديدار ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه ميروند، براي اينکه اطمينان خاطر حاصل کنند که تلفن همراه ندارند، بررسي و بازرسي نميکنند. با اين حال، طبق پروتکل ها، از هياتهاي خارجي درخواست ميشود تا قبل از ورود به اتاق ملاقات با رئيس جمهور روسيه (به گفته منابع آگاه)، گوشيهاي تلفن همراه خود را در کشوهايي که قفل ميشوند قرار دهند.
آنگلا مرکل تاکنون بارها و بارها با رئيس جمهور روسيه ديدار داشته و با او بوده است (حتي در داخل کاخ کرملين). هيچ دليل وجود ندارد که تصور کنيم با هيات آلماني، متفاوت از ديگر از هياتها در رعايت پروتکلهاي تشريفاتي رفتار شده باشد. با اين حال، حتي اگر خودِ صدراعظم آلمان نيز از ياد برده باشد که بايد تلفن همراهش را قبل از ورود به محل ملاقات در محفظه تعبيه شده قرار دهد، با اين حال تيم تشريفاتي وي نميبايد يکچنين مساله مهمي را فراموش کرده باشند. از اين رو، ميتوان اينگونه فرض کرد که مرکل به صورت آگاهانه تلفن همراه خود را به داخل جلسه با ولاديمير پوتين برده و عملا پروتکلهاي حساس امنيتي را نقض کرده است.
بياييد فراموش نکنيم که تنها شمار کمي از افراد هستند که شماره تلفن همراه صدراعظم آلمان را دارند. بدون ترديد آنهايي که شماره مرکل را دارند به خوبي از موقعيت حساس او نيز آگاه هستند. از سويي، برنامه روزانه آنگلا مرکل، نظير برنامه هايش در دوره حضور او در خارج از آلمان نيز صرفا براي عدهاي معدود روشن است. از اين رو، غيرممکن است کسي که شماره تلفن همراه او را دارد و از برنامههاي کاري فشرده او باخبر است، اين اشتباه را کرده باشد و وسط ملاقات وي با رئيس جمهور روسيه، به آنگلا مرکل زنگ زده باشد. از سويي بعيد است که تلفن همراه مرکل به صورت خودکار نيز زنگ خورده باشد اگرچه که اين مساله در گوشيهاي هوشمند تا حدي امکانِ اتفاق افتادن دارد.
با اين همه بايد پرسيد که براستي هدف از اين تماس چه بوده است؟ تنها يک احتمال وجود دارد و آن اين است که تماسگيرنده سعي داشته تا صدراعظم آلمان را در آخرين ديدارش با رئيس جمهور روسيه شرمنده کند و به نوعي اين پيام را به پوتين برساند که مرکل عامدانه به سازمانهاي اطلاعاتي آلمان و آمريکا اجازه داده تا صحبتهايش با پوتين را شنود کنند.
امري که عملا مرکل را براي پوتين به شريکي نامطمئن تبديل ميکند و حتي يک سوال اساسي را ايجاد ميکند: در سالهاي اخير وي تا چه ميزان اينگونه رفتار کرده و اينکه آيا حرفهاي وي اساسا قابل اعتماد بوده اند؟ از سويي اين سوال نيز مطرح ميشود که واقعا چه کسي از اين توانايي و علاقه برخوردار است تا يکچنين کاري را انجام دهد و عملا در پسِ اين ماجرا قرار دارد؟
با اين همه حتي امکان دارد که خودِ روسها نيز به عمد به تلفن همراه مرکل تماس گرفته باشند تا به وي بگويند که دقيقا ميدانند او در حال انجام چه کاري است. در واقع آنها نوعي طعنه به اقدام نادرست مرکل زده اند. از اين رو، آنها با اين اقدام خود مرکل را در مقابل دوربينهاي تلويزيوني شرمنده کرده و به نوعي حرکتِ وي در موافقت کردن با تحريمهاي آمريکا عليه روسيه را جبران کردند.
از سويي رقباي سياسي (در داخل آلمان) آنگلا مرکل نيز با توجه به اينکه وي قرار نيست بار ديگر صدراعظم آلمان شود و قصد دارد قدرت را به زودي تحويل دهد، انگيزه چنداني براي اينکه بخواهند مرکل را شرمنده کرده و عليه او يک کارت سياسي براي خود ايجاد کنند، ندارند. با اين حال، آنگلا مرکل به عنوان يک سياستمدار بانفوذ جهاني، دشمنان قابل توجهي نيز در عرصه بين المللي داشته و دارد. در اين رابطه بلافاصله نام دو کشور به ذهن متبادر ميشود: ايالات متحده آمريکا و اوکراين و البته که در اين راستا عملا بايد به يک کشور شک داشت و آن هم آمريکا است، زيرا اساسا اوکراينيها بدون کمک و چراغ سبز آمريکاييها دست به انجام چنين اقداماتي نميزنند.
واشنگتن عميقا از آنگلا مرکل و دولت وي به دليل رد کردن تمامي فشارهاي آن جهت لغو خط لوله "نورداستريم ۲" که از روسيه به سمت اروپا ميرود و آلمان و اروپاي غربي با گاز طبيعي روسيه تغذيه ميشوند، دلخور بوده است. مسالهاي که عملا موجب شده تا خط لوله نورد استريم دو در شُرُف افتتاح باشد و هيچ چيزي هم مانع از اين افتتاح، که وزن سياسي و اقتصادي روسيه را در عرصه بين المللي افزايش خواهد داد نباشد.
در اين رابطه "دونالدترامپ" رئيس جمهور سابق آمريکا تهديد کرده بود که هر فرد و شرکت آلماني يا اروپايي را که در تکميل اين پروژه نقش بازي کند تحريم خواهد کرد. با اين حال بايدن از اين تهديد عقب نشست. آمريکاييها به طور خاص از افتتاح خط لوله نورد استريم دو آسيب اقتصادي نيز ميبينند، زيرا ديگر براي کشورهاي اروپايي مقرون به صرفه نيست تا نيازهاي خود در زمينه گاز مايع را با قيت گران از آمريکا تهيه کنند.
اوکراين نيز جداي از وزن سياسي که خطر لوله نورد استريم دو به روسيه ميدهد، اختلافات جدي با دولت آلمان دارد. به عنوان مثال اگرچه آنگلا مرکل تاکيد دارد که مساله الحاق "شبه جزيره کريمه" به روسيه را به رسميت نميشناسد با اين حال، به شدت بر اجراي "توافق مينسک" (که ضامن آتش بس در منطقه جنوب شرق اوکراين است و عملا جدايي اکريمه از خاک اوکراين را به رسميت ميشناسد)، تاکيد دارد. موضوعي که کاملا بر خلاف رويکرد ضدروسي دولت اوکراين است. از اين رو، اوکراينيها نيز از دلايل کافي جهت شرمنده کردنِ آنگلا مرکل برخوردار بوده و هستند.
با اين همه، بعيد است افکار عمومي به طور دقيق از دلايل اصليِ زنگ خوردن تلفن همراه مرکل در جريان ديدار رسمي با رئيس جمهور روسيه باخبر شوند. البته که اين مساله کاملا طبيعي است، زيرا مردم و افکار عمومي در جهان سياست صرفا با داستانهاي جالب سرگرم ميشوند و به آنها اجازه داده نميشود تا از واقعيتها سر دربياوردند. تفکر مختص آن افرادي است که استراق سمع ميکنند!»