سرمقاله خراسان/ مزایای عضویت ایران در «شانگهای»

خراسان/ « مزاياي عضويت ايران در «شانگهاي» » عنوان يادداشت روز در روزنامه خراسان به قلم ميرزا رضا توکلي است که ميتوانيد آن را در ادامه بخوانيد:
عضويت دايم کشورمان در سازمان همکاري هاي شانگهاي طي 24 ساعت گذشته به تيتر يک رسانه هاي داخلي و خارجي تبديل شده است . در اين بين سوالي که به ذهن خطور مي کند اين است که اين عضويت چه مزايا و منافعي را براي جمهوري اسلامي ايران و ديگر کشور هاي عضو اين سازمان در پي خواهد داشت و اساسا چرا اين موضوع اين قدر مهم شده است؟ در پاسخ به اين سوال بايد گفت که جمهوري اسلامي ايران تا اين جاي کار و طي ساليان سال در برخورد با تروريسم و افراط گرايي کارنامه موفقي از خود نشان داده و حمايت قاطعانه کشورمان از دولتهاي ملي در عراق و سوريه گواه آن است که تهران يکي از محکم ترين پايه هاي ثبات امنيتي در منطقه به شمار مي آيد . موضوعي مهم که فلسفه وجودي سازمان همکاري هاي شانگهاي نيز برآن بنا نهاده شده است. تاکيد بر حفظ و ثبات مرزها و همچنين حاکميت ملي کشورها از ديگر عناصري است که در مخالفت کامل با سياست يک جانبهگرايي آمريکا درباره اشغال کشورها و حمايت از هرج و مرج سازنده قرار داشته است. سازمان همکاريهاي شانگهاي شايد يکي از معدود نهادهاي بينالمللي است که توانمندي مقاومت در مقابل سياست يک جانبه آمريکا را دارد. نمونه آن درخواست رسمي از آمريکا براي خروج از پايگاه نظامي در منطقه «دره فراغنه» در کشور ازبکستان در سال 2005 بود.اکنون نيز بايد ديد که در آينده ايران و کشورهاي عضو اين پيمان، چگونه به ساز و کاري براي رسيدن به يک همکاري مشترک خواهند رسيد اما در خصوص ديگر مزيت هاي عضويت ايران در سازمان شانگهاي بايد خاطر نشان کرد که نبض يک سوم اقتصاد کل دنيا در دستان اعضاي اين سازمان ميتپد و رتبه اول بيشترين توليد کننده و مصرف کننده انرژي در جهان را کشورهاي عضو و ناظر سازمان همکاري شانگهاي در اختيار دارند و همين امر ميتواند يک بازار عرضه و تقاضاي بسيار عالي را براي کشورمان به عنوان صادر کننده بزرگ نفت و گاز به وجود آورد و در واقع اين همکاري ايران با کشور هاي سازمان شانگهاي مسير فروش و بازگشت مبالغ حاصل از صادرات انرژي را به مراتب راحت تر مي کند. اين موضوع نشاندهنده آن است که اين سازمان ظرفيت اين را دارد که علاوه بر تاثير گذاري بر قيمت انرژي در سطح بين الملل، در زمينه صادرات و واردات انرژي همکاري تنگاتنگي را ميان اعضا برقرار کند، اما اين فرصت طلايي صرفا شامل واردات و صادرات نفت و گاز نمي شود و با توجه به اين که حدود نيمي از جمعيت جهان و يک سوم خشکيهاي جهان در اختيار اعضاي اين سازمان است؛ کشورمان که در شرايط کنوني صادرات غيرنفتي اش به کشورهاي شرق آسيا و آسياي ميانه بسيار اندک بوده و از چند ميليارد دلار گذر نميکند، نيم نگاهي هم به صادرات غير نفتي نيز دارد و بي شک چنين ظرفيت جمعيتي و سرزميني در زمينه تغيير معادلات قدرت و ايجاد موازنه قوا در سطح جهاني ميتواند بسيار موثر باشد،اما مهم تر از محکم تر شدن کمربند امنيتي در مرکز و غرب آسيا و همچنين رونق بازار 330 ميليارد دلاري اين سازمان، عبور از يک جانبه گرايي غرب و توجه جدي به چند جانبه گرايي شايد مهم ترين دستاورد عضويت کشورمان در اين سازمان باشد. عضويتي که از نگاه نگران غرب، نماد تحقق يک کابوس بزرگ است چرا که چند سال بود سياستمداران غربي درباره انتقال محور قدرت جهاني از غرب به شرق هشدار مي دادند و اکنون با عضويت ايران در پيمان شانگهاي، نقطه عطفي در اين روند جا به جايي رخ داده است. بايد گفت که سازمان همکاري شانگهاي يکي از معدود اجلاس يا سازمانهايي است که کشورهاي غربي در ساختار اعضا، روند مديريت و تصميمگيريهايش هيچگونه دخالتي ندارند. در حقيقت، ماهيت اصلي اين نهاد در راستاي تقابل با غرب و نهادهاي وابسته به آن همانند ناتو موجوديت پيدا کرده است. در همين باره شاهد هستيم که سازمان همکاري شانگهاي در سال 2005 پيشنهاد آمريکا مبني بر پيوستن به اين سازمان را رد کرده بود که اين امر نشان از نگرش کلان امنيتي، سياسي و اقتصادي ويژه اعضا در مسير تقابل با حوزه غرب دارد. در چنين وضعيتي، عضويت دايم ايران در اين سازمان ميتواند وجهه ضد غربي و انفصال اين اجلاس با حوزه تمدني آتلانتيک را به صورت گسترده تقويت کند. البته عضويت ايران در اين سازمان يک سيگنال برجامي نيز با خود به همراه دارد؛ بدين معنا که در سالهاي گذشته کانون تمرکز دستگاه ديپلماسي کشورمان به ضرورت اجراي برجام و توافق با غربيها معطوف شده بود اما در وضعيت جديد و در آغاز قرن جديد، ايران با در پيش گرفتن رويکرد نگاه به شرق ميتواند همکاريهاي دو جانبه خود را در سطوح مختلف با کشورهاي عضو در سازمان همکاري شانگهاي افزايش دهد. اين امر در آينده نزديک ميتواند در قالب انعقاد قراردادهاي مختلف تجاري، ترانزيتي و حتي امنيتي دو طرفه با کشورهاي مختلف اين منطقه باز نمود يابد.