سرمقاله ایران/ پیمان شانگهای و شمارش معکوس تا هژمونی آسیا بر دنیا
ايران/ « پيمان شانگهاي و شمارش معکوس تا هژموني آسيا بر دنيا » عنوان يادداشت روزنامه ايران به قلم مجيدرضا حريري(رئيس اتاق بازرگاني ايران و چين) است که ميتوانيد آن را در ادامه بخوانيد:
پيمان شانگهاي در بدو تأسيس يک پيمان امنيتي و ضد تروريسم بود، ولي با توجه به کشورهايي که آن را تشکيل دادند و کشورهايي که تقاضاي عضويت بهعنوان عضو ناظر يا طرف گفتوگو(در سازمان همکاريهاي شانگهاي سه مدل مشارکت تعريف شده که شامل عضو دائم، عضو ناظر و شرکاي گفتوگو است) دادند، اين پيمان به سمت حوزههاي اقتصادي رفت.
اکنون با پيوستن ايران به سازمان همکاري شانگهاي، اعضاي دائم آن به 9 کشور رسيده و دو کشور هم بهعنوان عضو ناظر(افغانستان و پاکستان) وجود دارند که احتمال دارد بهعنوان عضو دائم معرفي شوند؛ در اين ميان شرکاي گفتوگو هم بهدنبال آن هستند که سطح همکاريهاي خود را با اين سازمان بسيار مهم افزايش دهند.
اين پيمان بيش از 40 درصد از جمعيت دنيا را دربر ميگيرد و از نظر وسعت خاک، بخش قابل توجهي را پوشش ميدهد که شامل کشورهاي آسياي ميانه، چين، روسيه، هند، ايران و پاکستان و افغانستان و البته بخشي از آسياي جنوبي، غرب آسيا و حتي خاورميانه مثل عربستان است.
تمام عقلاي قوم اعتقاد دارند که طي دو الي سه دهه آينده يا حتي زودتر هژموني غرب بر آسيا در حوزه اقتصاد رو به افول ميرود و جاي آن را آسيا ميگيرد؛ بر اساس اين پيشبيني، کشورهايي چون چين و هند به ترتيب کشورهاي اول و دوم اقتصاد دنيا ميشوند و البته روسيه هم همواره جزو قدرتهاي برتر بوده است. کشورهاي روسيه، هند، پاکستان وچين قدرت اتمي دنيا هستند و اعضاي اصلي شوراي امنيت چون چين و روسيه در اين پيمان عضو هستند؛ لذا در سازمان همکاري هاي شانگهاي که تمام اين کشورها حضور دارند براي ايران يک فرصت بسيار خوب است.
در عين حال در اين پيمان کشورهايي حضور دارند که از نظر مواضع اقتصادي و سياسي (هند و روسيه - هند و چين) مشکلاتي دارند به همين جهت اين امر يک فرصت براي کشورهاي کوچکتر چون ايران فراهم ميکند تا بتواند وارد بازار اين کشورها شود. ايران با کشورهاي روسيه، هند، چين و پاکستان رابطه خوبي دارد و همين امر باعث ميشود که ايران فرصتهاي بيشتري براي توسعه مبادلات اقتصادي با کشورهاي عضو شانگهاي داشته باشد.
بر اين اساس اگر ظرفيتهاي اقتصادي در اين پيمان بخوبي احصا و استفاده شود، فرصت بسيار عالي براي ايران وجود دارد که بتوان بهصورت سازماني با بخش بزرگي از اقتصاد دنيا ارتباط برقرار کنيم؛ موضوعي که هيچ زمان تجربه نشده است.
اعضاي اين پيمان، بزرگترين دارندگان ذخاير انرژي(ايران و روسيه) در دنيا هستند و کشورهايي هم در اين پيمان بهعنوان بزرگترين مصرف کنندگان انرژي(چين- هند) در دنيا هستند. اين امر نشان ميدهد که ايران با فرصت بسيار خوبي روبهرو شده است که ميتواند از آن بيشترين بهرهبرداري را داشته باشد. اين پيمان ميتواند در فعاليت صنايع مختلف، عملکرد فعالان اقتصادي و... اثر مثبت بگذارد؛ البته موارد عنوان شده به شرط آن است که ايران برنامهريزي مناسب و جامع براي حضور در اين پيمان داشته باشد.
از سويي در کنار عضويت دائم ايران در همکاري شانگهاي، ميتوان برنامه و پروژههاي سند 25 ساله همکاريهاي مشترک ايران و چين را که فروردين ماه سالجاري امضا شد، تعريف کنيم؛ به جهت انتخابات، اين امر مورد پيگيري قرار نگرفت لذا باتوجه به تحولات جديد و حرکت درست و منطقي ميتوان شاهد تغييرات گسترده در فضاي اقتصاد کشور بود.
اميدوارم با مستقر شدن کامل دولت سيزدهم در آيندهاي نزديک بتوانيم بسرعت برنامههاي اجرايي سند 25 ساله همکاريهاي مشترک ايران و چين را با همفکري و همراهي حوزههاي اقتصادي و بخش خصوصي احصا و عملياتي کنيم و از فرصت پيش آمده در پيمان همکاري شانگهاي بيشترين بهرهبرداري را داشته باشيم.
حال اين سؤال پيش ميآيد که با وجود تحريمها، پيوستن به پيمانهايي چون شانگهاي ميتواند اثرگذار باشد؟ در واقع تحريم هميشه يک مانع بر سر راه فعاليتهاي اقتصادي بوده است، اما اگر هوشمندانه در اين بخش عمل کنيم و وارد پيمانهاي بينالمللي و منطقهاي شويم، ميتوانيم تحريم کنندگان را به جهت رفع تحريمها تحت فشار قرار دهيم؛ چرا که تحريم کنندگان متوجه ميشوند که ايران با بخش بزرگي از اقتصاد در ارتباط است. از سويي اگر تحريم کنندگان فشارهاي تحريمي خود را بيشتر کنند، پيمانهاي اينچنيني ميتواند مفري، براي خنثي کردن اثرات تحريم باشد.
در سطح نظام دو راه حل در موضوع تحريمها وجود دارد، يک آنکه تحريمها را از طريق مذاکراتي چون مذاکرات وين که از سالهاي گذشته شروع شده، برداريم و سناريوي ديگر خنثي کردن تحريمها است. بر اين اساس اگر بدرستي از پيمانهاي منطقهاي و بينالمللي بهرهبرداري شود براي هر دو سناريويي که نظام پيشبيني کرده، کاربرد دارد.