دورنمای بورس 1400

ايران/متن پيش رو در ايران منتشر شده و بازنشر آن در آخرين خبر به معناي تاييدش نيست
سياوش رضايي/ بازار سهام ايران پس از سپري کردن روزهاي مثبت در حدود سه ماه اخير، ازميانه شهريورماه، دوباره با نوسان روبهروشد. درحالي که شاخص کل بورس تهران در روز 6 شهريورماه با رقم يک ميليون و 575 هزار و 761 واحد، بالاترين عدد را تجربه کرد، با يک عقبگرد به کانال 1.4 ميليون بازگشت به طوري که در آخرين روز هفته گذشته، به يک ميليون و 488 هزار و 212 واحد رسيد.
بررسي عملکرد بورس تهران از ابتداي سالجاري تاکنون نشان ميدهد که از خرداد ماه امسال، شاخص به مدار مثبت بازگشت، روندي که در ماههاي تير و مرداد تقويت شد. درحالي که پرونده شاخص در سال گذشته با عدد يک ميليون و 307 هزار و 707 واحد بسته شده بود، در فروردين امسال، شاهد افت بيش از 88 هزار واحدي شاخص معادل 6.7 درصدي هستيم. در ارديبهشت ماه نيز اين روند منفي با اندکي بهبود تداوم يافت بهطوري که در اين ماه شاخص با 5.3 درصد افت، بيش از 64 هزار واحد عقبگرد داشت. اما در سومين ماه سال، با وجودي که همچنان شاخص در کانال 1.1 ميليون واحدي قرار داشت، توانست با رشد بيش از 13 هزار واحدي، 1.1 درصد به جلو گام بردارد. بر اين اساس درمجموع درنخستين فصل سالجاري، بازدهي بورس تهران به منفي 10.6 درصد رسيد.
در تيرماه اين روند مثبت تقويت شد و با رسيدن شاخص به کانال 1.3 ميليون واحدي، شاخص توانست با رشد بيش از 142 هزار واحدي، 12.2 درصد بازدهي داشته باشد. همچنين در مرداد ماه، شاهد رکورد شاخص در سالجاري بوديم بهطوري که در اين ماه با رسيدن به کانال 1.5 ميليون واحدي، 204 هزار واحد بالا رفت و بدين ترتيب 15.5 درصد رشد کرد. با اين حال و در شرايطي که شاخص در شهريورماه بالاترين رکورد خود را ثبت کرد، ولي بررسي عملکرد 18 روزه بورس درششمين ماه سال (تا 24 شهريور) حاکي از افت بيش از 27 هزار واحدي برابر با 1.8 درصدي دارد. بدون درنظر گرفتن افت و خيزهاي شاخص، بورس تهران از ابتداي سالجاري تا آخر هفته گذشته 13.8 درصد رشد داشته است.
در همين حال به اعتقاد کارشناسان، بازار سرمايه با ريسکهاي متعددي روبهروست که مهمترين آنها، رويکرد و موضع دولت به قيمتگذاري دستوري برخي از کالاهاي اساسي مانند سيمان و فولاد است که توانايي تأثيرگذاري بسياري در بازار دارد. از ميان ريسکهاي سياسي نيز بهزعم صاحبنظران، مذاکرات احياي برجام از محل تأثيري که در نرخ ارز و صادرات شرکتهاي بورسي دارد، اهميت بالايي دارد. باوجود اين، به گفته کارشناسان، اگر متغير جديدي به بازار وارد نشود، دورنماي آرامي براي بورس ميتوان ترسيم کرد، دورنمايي که در آن نه خبري از ريزشهاي سنگين است و نه رشدهاي شارپي که در سال گذشته تجربه شد.
عوامل اثرگذار در شاخص بورس
عظيم ثابت، کارشناس بازار سرمايه درخصوص نوسانات اخير بازار سرمايه به «ايران» گفت: يکي از دلايل اصلاح شاخص بازار، افزايش عرضهها و فروش سهام است.
به گفته وي، بهطور معمول در پايان شهريورماه همچون اسفند ماه، فروش حقوقيهاي بازار افزايش مييابد. در اين ميان برخي شرکتهاي سرمايهگذاري به دليل قرارگرفتن درسال مالي عرضههاي سنگيني انجام ميدهند، همچنين کارگزاريها نيز براي تسويه حسابهاي خود براي عرضه اقدام ميکنند.
وي با اشاره به اينکه پرسش مهم اين است که اين اصلاح تا کجا ادامه مييابد، اظهارکرد: هفته جاري براي بازار سرمايه اهميت بسيار زيادي دارد. هرچند احتمال تشديد عرضهها دراين هفته زياد است، اما ازنگاه کارشناسي نگرانکننده نيست. با رسيدن شاخص به يک ميليون و 550 هزار واحد، شاهد رشد 400 هزار واحدي معادل 35 درصد بوديم و اکنون اصلاح آن غيرطبيعي نيست.
اين کارشناس بازار سرمايه، ادامه داد: هماکنون بسياري از متغيرهاي اثرگذار در بورس وضعيت مناسبي دارد. در شرايط فعلي قيمت کالاهاي اساسي مانند نفت در بازارهاي جهاني روند صعودي خود را حفظ کرده است. از سوي ديگر، نرخ سود بانکي نيز روي 18 درصد ثابت مانده و رشدي نداشته که اين موارد اخبار مثبتي براي بازار محسوب ميشود.
وي اضافه کرد: اما از طرف ديگر، يکي از عوامل معطل نگهداشتن بازار سهام، کمرنگ شدن احتمال توافق در مذاکرات هستهاي است که انتظارات تورمي را تقويت کرده است. به نظر ميرسد احتمال احياي برجام همانند دور قبل وجود نداشته باشد و شاهد توافقات بينابيني باشيم.
ثابت با بيان اينکه يکي از عوامل مهم سطح نقدينگي در بازار است، گفت: اين درحالي است که در روزهاي اخير شاهد خروج نقدينگي از بازار هستيم که تا حدودي طبيعي است. بر همين اساس بايد ديد که آينده مؤلفههاي تأثيرگذار بر بازار به چه سمتي ميرود. در هفته نخست مهرماه گزارش شش ماهه شرکتهاي بورسي منتشر ميشود که مثبت يا منفي بودن آن تأثير زيادي درادامه روند بازار خواهد داشت.
وي تأکيد کرد: پيشبيني ميشود طي روزهاي آينده شاخص تا محدوده يک ميليون و 420 هزار واحد نيز عقبگرد کند، اما نکته مهم اين است که شاخص چه رو به بالا و چه پايين، با تغييرات شديد مواجه نخواهد شد. به عبارت ديگر نه ريزش شديدي خواهيم داشت و نه رشد شارپي.
به گفته وي، ورود نقدينگي به بازار به متغيرهاي متعددي بستگي دارد که يکي از مهمترين آنها اين است که آيا به سمت قيمتگذاري دستوري کالاها حرکت ميکنيم. اين درحالي است که برخي از نمايندگان مجلس دنبال قيمتگذاري دستوري هستند، اما در مقابل بهنظر ميرسد که وزرا با قيمت دستوري مخالف باشند، با اين حال ناشناخته بودن تيم اقتصادي دولت در اين زمينه ابهام ايجاد کرده است.
قيمتگذاري دستوري، مهمترين ريسک بازار
محمد کفاش پنجهشاهي، کارشناس ديگر بازار سرمايه نيز در گفتوگو با «ايران» معتقد است: هماکنون بازار سرمايه با ريسکهاي سياسي، نرخ ارز و رويکرد دولت درقيمتگذاري دستوري مواجه است که مهمترين ريسک تأثيرگذار در بازار، موضوع قيمتگذاري دستوري کالاهاست که بشدت روي صنايع بورسي اثر ميگذارد.
وي افزود: از سوي ديگر ورود تعداد زيادي سهامدار تازه وارد و غيرحرفهاي به بازار نيز باعث شده است تا شاهد رفتارهاي هيجاني در بازار باشيم.
وي توضيح داد: اين بخش از سهامداران بهشدت تحت تأثير جو بازار و اخبار مختلف قرار دارند و بر همين اساس مشاهده ميکنيم که براي برخي از سهمها صف فروش به يک باره به صف خريد يا بالعکس تغيير ميکند.
اين کارشناس بازار سرمايه ادامه داد: هماکنون مهمترين ريسک سياسي در بازار سرمايه به مذاکرات هستهاي و برجام ارتباط دارد که ميتواند نرخ ارز را تحت تأثير خود قراردهد. وي تأکيد کرد: متأسفانه در دورههايي که شاخص با افت يا رشد شديدي مواجه ميشود مانند آنچه در سال گذشته شاهد بوديم، در مجموع بازار با يک نگراني رواني روبهرو ميشود که آيا امکان تکرار ريزش گذشته وجود دارد؟
کفاش پنجهشاهي، اظهار کرد: با اين حال هرچند تا اوج شاخص در سال گذشته فاصله زيادي داريم، ولي در دو ماه اخير شاخص توانست نزديک به 40 درصد از افت خود را جبران کند. بر همين اساس هرگاه شاخص رشد مداوم در يک دوره داشته باشد، بايد خود را اصلاح کند که همين اتفاق افتاده است.
وي در پايان درخصوص چشمانداز بازار تا پايان سال، گفت: با درنظر گرفتن ثبات متغيرهاي موجود، بازار سهام تا پايان سال روند مثبت با شيب ملايمي خواهد داشت. اين درحالي است که رشدهاي شارپي سال گذشته به هيچ عنوان تکرار نخواهد شد و ميتوان گفت که بازار منطقيتر حرکت خواهد کرد.