برگزیده

خشم مکرون از بایدن

دنياي اقتصاد

بروزرسانی 1400/06/28 - 19:12

دنياي اقتصاد/ فرانسه حس مي‌کند که در طرح تازه آمريکا در منطقه پاسيفيک که قرار است زيردريايي‌هاي هسته‌اي در اختيار استراليا قرار دهد، سرش بي‌کلاه مانده است؛ چراکه تا پيش از اين طرح قرار بود فرانسه ۱۲ زيردريايي معمولي براي استراليا بسازد اما حالا با طرح آمريکا، اين کشور از اين معامله جذاب بيرون افتاده است. براي همين اين کشور از اين قرارداد بسيار عصباني است و آن را يک رفتار غير قابل قبول از سوي شرکا و متحدان خود خواند. به نوشته روزنامه نيويورک‌تايمز، فرانسه با غيرقابل قبول خواندن رفتار جو بايدن، رئيس‌جمهوري ايالات متحده در ارائه زيردريايي هسته‌اي به استراليا گفته است که سفراي خود را از دو کشور آمريکا و استراليا فرامي‌خواند.

در اين‌باره ژان ايو لودريان، وزير خارجه فرانسه گفت که سفراي کشورش در واشنگتن و کانبرا را به‌دليل اهميت فوق‌العاده پيمان امنيتي بين آمريکا، انگليس و استراليا، فراخوانده است. وي افزود که اين اقدام به درخواست امانوئل مکرون، رئيس‌جمهوري فرانسه صورت گرفت. فرانسه همچنين لغو پروژه «قرارداد قرن» به دنبال شراکت امنيتي جديد متحدانش را غيرقابل قبول دانست. سفير فرانسه در واشنگتن نيز در پيامي توييتري نوشت: «به دنبال اعلاميه‌هايي که بر ديدگاه ما درباره متحدانمان تاثير مي‌گذارد، براي مشورت به پاريس احضار شدم.» اين نخستين باري است که فرانسه سفرايش از آمريکا و استراليا را فرامي‌خواند. آمريکا و فرانسه از زمان جنگ استقلال آمريکا متحد نزديک محسوب مي‌شوند و اين رخداد بين دو متحد نامعمول است.

تصميم امانوئل مکرون، رئيس‌جمهور فرانسه، به‌نظر مي‌رسد نشان‌دهنده ميزان خشم فرانسوي‌ها باشد از آنچه «تصميم وحشيانه آمريکايي» و «چاقو خوردن از پشت توسط استراليا» خوانده‌اند. استراليا چهارشنبه قبل از اعلام توافق با واشنگتن و لندن، توافق‌نامه ۶۶ميليارد دلاري براي خريد زيردريايي‌هاي ساخت فرانسه و با قدرت متعارف را لغو کرد. در اين‌باره وزير امور خارجه فرانسه مي‌گويد که پس از تحولات اخير به دستور رئيس‌جمهوري، به‌طور فوري سفيرهايمان را از دو کشور فراخوانديم. در بيانيه وزارت خارجه فرانسه آمده است: «اين تصميم استثنايي با تصميمات استثنايي آمريکا و استراليا در پانزدهم سپتامبر همخواني دارد.»

درحالي‌که روابط اتحاديه اروپا با آمريکا در دوران ترامپ بر سر مسائلي مانند بحران تغييرات آب و هوايي، نقش ولاديمير پوتين در اتحاديه اروپا تيره شده بود، هرگز کسي به اين فکر نمي‌کرد که در دوران بايدن به مرحله فراخواني سفراي اروپايي از واشنگتن برسد.

بازگشت موقت سفرا به پاريس به منزله تنبيه شديد ديپلماتيک است که معمولا عليه دشمنان مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين راستا لودريان تصريح کرد که کشورش اقدامات ايالات متحده و استراليا را نقض جدي اعتماد متقابل مي‌داند. در سرمقاله منتشرشده در روزنامه برجسته فرانسوي، يعني لوموند نوشته شده است: «براي کسي که هنوز در اين مورد شک داشت، دولت بايدن در اين مورد هيچ تفاوتي با دولت ترامپ ندارد.» در ادامه سرمقاله اين روزنامه آمده است: «براي ايالات متحده همواره سياست «اول آمريکا» اهميت دارد، خواه در زمينه‌هاي استراتژيک باشد، خواه در حوزه‌هاي اقتصادي، مالي يا بهداشتي. اول آمريکا، راهنماي کار سياست خارجي ايالات متحده است.» دولت بايدن که متمايل به مهار قدرت فزاينده چين است، در يک توافق با استراليا، زيردريايي‌هاي هسته‌اي را در اختيار متحدش استراليا قرار مي‌دهد تا اين کشور در مقابل قدرت در حال افزايش چين، قدرتمندتر شود. اميلي هورن، سخنگوي شوراي امنيت ملي گفت: «ما درباره احضار سفير فرانسه از آمريکا، با متحدمان در تماس نزديک بوده‌ايم. ما موقعيت آنها را درک مي‌کنيم و در روزهاي آينده به حل اختلافات خود ادامه مي‌دهيم؛ همان‌طور که در ساير حوزه‌ها در طول اتحاد طولاني مدتمان چنين کرده‌ايم.» اين در حالي است که استيون ارلانگر، ستون‌نويس نيويورک‌تايمز در يادداشتي تصريح کرد: چرخش آمريکا به سمت پاسيفيک، باعث به‌هم خوردن تعادل در اروپا مي‌شود. او مي‌نويسد: «تا اين هفته، به اصطلاح سياست چرخش به سمت آسيا، توسط ايالات متحده بيشتر براي اروپا يک تهديد بوده است تا يک واقعيت. اما وقتي دولت بايدن يک اتحاد دفاعي جديد عليه چين اعلام کرد، اروپا را با يک پرسش ضمني جدي روبه‌رو کرده است: آيا وضعيت فعلي دچار تغيير شده است؟ و سوال ديگر اينکه اروپا در کدام سمت بايد بايستد؟» در ادامه اين مطلب آمده است: اين سوالي است که از زمان باراک اوباما و با اعلام چرخش سياست اين کشور به سمت آسيا مطرح شده و آن اين است که با توجه به اين سياست آمريکا قرار است بخش عمده‌اي از منابع خود را در آن سوي دنيا متمرکز کند. درحالي‌که رهبران اروپايي اميدوار بودند که روابط بين دو ابرقدرت پايدار بماند و اروپا بتواند منافع خود را بين اين دو متعادل سازد. در اين ميان ترامپ روي کار آمد و شعله‌هاي افروخته‌شده بين آمريکا و چين با اعمال تعرفه روي کالاهاي چيني سوزاننده‌تر شد و موانع ديگر تجاري هم بين دو قدرت جهاني برقرار شد و اکنون هم نوبت دولت بايدن است که روز چهارشنبه اتحادي را بين ايالات متحده، بريتانيا و استراليا اعلام کرد و گفت که به استراليا در استقرار زيردريايي‌هاي هسته‌اي در اقيانوس آرام کمک مي‌کند. بايدن با اين کار، يک قرارداد ۶۶ميليارد دلاري را که بين فرانسه و استراليا نوشته شده بود، پاره کرد. درحالي‌که فرانسه قرار بود به موجب آن، ۱۲ زيردريايي متعارف ديزلي و برقي در اختيار کانبرا قرار دهد.

توماس گومارت، مدير موسسه روابط بين‌الملل فرانسه مي‌گويد: «اروپايي‌ها مي‌خواهند لحظه روبه‌رو شدن با حقيقت را به عقب بيندازند و بين اين دو انتخاب نکنند اما دولت بايدن، مانند دولت ترامپ، بوده و لحظه انتخاب به‌زودي فرا مي‌رسد.» در اين شرايط فرانسه بسيار عصباني است. اگرچه لغو قرارداد استراليا با فرانسه تحقيرآميز بود، اما فرانسه هم ناگزير به انتخاب است.

امانوئل مکرون، رئيس‌جمهوري فرانسه، قوي‌ترين طرفدار اروپا براي «استقلال استراتژيک» بوده و خوستار اين ايده است که اروپا بايد رويکرد متعادلي را در قبال ايالات متحده و چين داشته باشد. جوزپ بورل فونتلز، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا با تکرار ايده فرانسه مي‌گويد: «ما مانند ديگران روي پاي خودمان بايستيم.»اين براي فرانسه بسيار خجالت‌آور بود که آمريکا بدون هيچ هشداري، ترتيبي اتخاذ مي‌کند که قرارداد فرانسه با استراليا لغو شود؛ درست مانند خروج به يک‌باره آمريکا از افغانستان که کشورهاي اروپايي را شوکه کرد.

متحدان اروپايي از دولت بايدن خشمگين‌اند و آمريکايي‌ها را سرزنش مي‌کنند که با مشورت کم يا بدون هيچ مشورتي اقدامات خود را پيش مي‌برد و به گفته مکرون، ايالات متحده ديگر يک شريک امنيتي کاملا قابل اعتماد نيست. اولريش اسپک از صندوق مارشال آلمان در برلين مي‌گويد: «ماجراي زيردريايي‌ها و پيش از آن بحران افغانستان، روايت فرانسوي‌ها را تقويت مي‌کند که ديگر نمي‌توانيد به آمريکايي‌ها اعتماد کنيد.» با اين حال تحليلگران هنوز دچار شک و شبهه هستند که فرانسه بتواند اين شکست دوجانبه را به راهي براي ارتقاي استقلال استراتژيک تبديل کند. رابين نيلت، مدير موسسه تحقيقاتي چتم هاز، مستقر در لندن مي‌گويد: «بسياري از اروپايي‌ها استقلال استراتژيک را وسيله‌اي براي اعمال نفوذ فرانسوي‌ها قلمداد خواهند کرد.» با اين حال جاي هيچ ترديدي نيست که برقراري ارتباط متعادل بين دو سوي آمريکا و قاره سبز سخت‌تر و سخت‌تر خواهد شد.