فاینشنال تایمز: همکاری‌های محدود ایران و آمریکا

شرق/ يادداشت پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر الزاما به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست در آغاز مذاکرات حساس هسته‌اي در وين يک مقام ارشد آمريکا اعلام کرد مساله عراق در حاشيه مذاکرات که در آن «ويليام برنز» معاون وزيرخارجه آمريکا و «محمدجواد ظريف» وزيرخارجه ايران حضور داشتند به صورت خلاصه مطرح شده است. مقامات ايران نيز تمايل خود را به بحث درباره عراق با آمريکا ابراز کردند و بعضي اميدوارند آمريکا به مقابله با تروريست‌هاي تکفيري داعش کمک کند که کنترل شهرهاي شمال غربي عراق را در دست گرفتند. اين برخورد ديپلماتيک اين امر را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد که ايران و آمريکا خود را با يکديگر در يک طرف و در مقابل درگيري‌هاي عراق مي‌بينند و هر دو به طور عميقي مخالف ايده قدرت‌گرفتن افراط‌گرايان سني در عراق هستند. اگرچه حساسيت هر گونه همکاري ايران با آمريکا به حدي است که پنتاگون نسبت به اين موضوع ديدگاهي متفاوت با وزارت خارجه آمريکا را نشان داد. سخنگوي پنتاگون به خبرنگاران گفت مطلقا هيچ قصدي براي همکاري نظامي بين ايران و ايالات متحده وجود ندارد. ايالات‌متحده اعلام کرده 275 نيروي نظامي خود را براي امنيت سفارتخانه‌اش به بغداد خواهد فرستاد. مذاکرات واشنگتن با تهران بار ديگر منعکس‌کننده دوران پس از حملات 11سپتامبر است که ايران به آمريکا در جنگ با طالبان در عراق کمک کرد که دشمني مشترک براي دو طرف بود. «حسن روحاني»، رييس‌جمهور ميانه‌رو ايران روز شنبه از تمايل به همکاري با آمريکا درباره عراق صحبت کرد، در عين حال محدوديت هرگونه گفت‌وگويي تحت‌تاثير سخنان انتقادي ديگر مقامات ايراني است. آغاز مذاکره ايران و آمريکا با افزايش آشوب‌ها در عراق شبه‌نظاميان راديکال به آشوب‌هاي خود در عراق ادامه مي‌دهند، اين درحالي است که دولت اوباما از آمادگي مذاکرات مستقيم با ايران درباره چگونگي برخورد با شبه‌نظاميان صحبت کرد. مذاکرات ايران و آمريکا که در هفته جاري برگزار مي‌شود بيانگر پيشرفت‌هاي سريع در بهبود روابط ميان واشنگتن و تهران در يک‌سال گذشته است. اين امر همچنين زماني رخ مي‌دهد که آمريکا و قدرت‌هاي جهان سعي در دستيابي به توافق جامع هسته‌اي با ايران دارند. ايران و آمريکا به‌طور رسمي از تعهد خود به حمايت نظامي از دولت «نوري المالکي» براي عقب‌راندن نيروهاي تکفيري داعش سخن گفتند. «محمدجواد ظريف» مذاکره‌کننده ارشد ايران پس از حملات تروريستي 11سپتامبر نقش کليدي بين ايران و دولت جرج دبليوبوش را داشت. هر دو کشور به‌دنبال راندن طالبان از افغانستان بودند. ايرانيان و آمريکايي‌ها سال گذشته يکسري مذاکرات مخفي از طريق کانال‌هاي پشتي داشتند. هفته گذشته مقامات وزارت خارجه آمريکا با همتايان ايراني در ژنو ديدار کردند که بحران عراق جزو آن نبود. همکاري آمريکا با ايران بر سر عراق مي‌تواند ايجاد‌کننده خطر يا فرصت براي دو کشور باشد. ايران به‌عنوان نزديک‌ترين متحد دولت المالکي در خاورميانه است و حتي منتقدان سرسخت اوباما نيز حمايت از واشنگتن در همکاري با تهران را اعلام کردند در عين حال سياست‌هاي ايران با آمريکا درقبال عراق، متفاوت است. در اين ميان همکاري ايران و آمريکا، ممکن است متحدين سني آمريکا چون عربستان سعودي، ترکيه و اردن را منزوي کند. اسراييل نيز نسبت به همکاري ميان تهران و واشنگتن براي حل بحران عراق نگران بوده و معتقد است مذاکرات هسته‌اي را پيچيده مي‌کند. آمريکا خواهان مذاکره با ايران براي حل بحران عراق دولت اوباما براي اولين‌بار در روز دوشنبه نشان داد که تمايل دارد درباره بحران عراق با ايران وارد مذاکره شود ولي تاکيد دارد هرگونه ارتباطي بين دو طرف، غيررسمي خواهد بود و احتمال همکاري نظامي با ايران را که هفته گذشته مطرح شده بود رد کرد که به نوعي بيانگر حساس بودن اين نوع از همکاري‌ها از ديد واشنگتن است، مقامات اظهار کردند هرگونه گفت‌وگو و بحث ديپلماتيک درباره عراق محدود به حاشيه مذاکرات هسته‌اي در وين و شامل همکاري نظامي نخواهد شد. بيش از يک دهه پس از حمله آمريکا به عراق گذشته است و نگراني واشنگتن درباره عراق افزايش يافته و اين امر غيرقابل‌اجتناب است که حضور ايران در امنيت دولت بغداد از ديد بخش‌هايي از واشنگتن به رسميت شناخته شده است. با اين وجود چشم‌انداز مذاکرات ديپلماتيک يا حتي نظامي بين تهران و واشنگتن درباره بحران عراق بين اين دو رقيب قدرتمند که چندين دهه روابط سرد را تجربه کرده‌اند بيانگر تغيير رويکرد دو طرف و گرم شدن روابط ايران و آمريکا در طول سال گذشته است.