کابوس بازگشت جنگ خیابانی به بیروت

اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
بیانیه مشترک حزبالله و جنبش امل: حزب مسیحی نیروهای لبنان متهم اصلی است
اعتراضات در لبنان به قاضی پرونده تحقیق درباره انفجار عظیمی که در بیروت به وقوع پیوست به خشونت کشیده شد و در این خشونتها 6 نفر جان خود را از دست دادند. اگرچه درگیریهای داخلی در لبنان امری بیسابقه نیست و مردم این کشور به این مسائل عادت دارند اما این اعتراضات و درگیریهای آن در 13 سال گذشته بیسابقه بوده است.
ماجرا از این قرار بود که صدها نفر از حامیان حزبالله با پوشیدن لباس سیاه در مقابل کاخ دادگستری لبنان گردآمدند و تغییر قاضی «طارق بیطار» که مسوولیت بررسی انفجار بیروت را برعهده دارد، خواستار شدند. معترضان معتقد بودند که «بیطار» در بررسی این پرونده اصل بیطرفی را رعایت نمیکند. پس از مدتی صدای شلیک گلوله از محله طیونه به گوش رسید و معترضان متفرق شدند. گفته میشود در این درگیریها 30 نفر زخمی و 6 نفر نیز جان خود را از دست دادهاند. هنوز هویت شلیککنندگان و وابستگی سیاسی آنها مشخص نشده است. پس از درگیری نیروهای ارتش به محله طیونه اعزام شدند و جستوجوها برای یافتن شلیککنندگان آغاز شد.
حزبالله لبنان و جنبش امل در بیانیهای حزب نیروهای مسیحی لبنان را متهم اصلی شلیک به متهمان معرفی کردند. در این بیانیه مشترک آمده است: «گروهی از حزب نیروهای لبنان بر بالای ساختمانهای محله مستقر شدند و مستقیم با تکتیرانداز به معترضان شلیک کردند.» حزبالله لبنان و جنبش امل از حامیان خود خواستهاند خونسردی خود را حفظ کرده و نسبت به تحرکات مشکوک هوشیار باشند. سمیر جعجع، رهبر گروه نیروهای لبنان در بیانیهای اتفاقات رخ داده در جریان اعتراضات را محکوم کرد اما هیچ پاسخی به اتهاماتی که از سوی حزبالله و جنبش امل به گروه او نسبت داده شده بود، نداد. در بیانیه جعجع آمده است: «مهمترین دلیل این اتفاقات سلاحهایی است که آزادانه دراختیار مردم است و این سلاحها در هر زمان و هر مکانی میتواند تهدیدی برای لبنان محسوب شود.»
میشل عون، رییسجمهوری لبنان نیز در سخنانی کوتاه خطاب به مردم لبنان درگیریهای اخیر را «صحنههای دردناک و غیرقابل قبول» توصیف کرد. عون گفت: «این صحنهها ما را بار دیگر به روزهایی برد که ما گفته بودیم هرگز فراموششان نخواهیم کرد و هرگز تکرار نخواهند شد.» اشاره میشل عون به جنگ داخلی 15 ساله لبنان است که بین سالهای 1975 تا 1990 در جریان بود. نجیب میقاتی، نخستوزیر لبنان نیز خواستار برقراری آرامش شد و هشدار داد در مقابل هر اقدامی برای وارد کردن لبنان به فاز خشونت داخلی، اقدام خواهد کرد. ارتش لبنان نیز روز پنجشنبه اعلام کرد که 9 نفر از جمله یک تبعه سوری را به اتهام دست داشتن در خشونتهای اخیر بازداشت کرده است.
خشونتها پس از افزایش تنشها بر سر تحقیقات درباره انفجار مهیبی که ماه آگوست سال 2020 در بندر بیروت رخ داد، آغاز شد. معترضان دو روز پس از اینکه سیدحسن نصرالله دبیرکل حزبالله لبنان بهشدت از قاضی بیطار انتقاد کرد، دست به اعتراض زدند. نصرالله، بیطار را متهم کرد که براساس مقاصد سیاسی برخی مقامات را در جریان تحقیقات خود هدف قرار میدهد.
بیطار چندین ماه است که سعی میکند وزرای سابق کابینه لبنان نظیر علی حسن خلیل، نهاد مشنوق قاضی زیتر و نخستوزیر سابق لبنان حسن دیاب را بازجویی کند. خلیل و زیتر از وزرای وابسته به جنبش امل هستند. امل جنبشی شیعه است که به حزبالله لبنان نزدیک است و ریاستش را نبیه بری برعهده دارد. بیطار همچنین درخواست احضار عباس ابراهیم و تونی سالیبا، از مقامات عالیرتبه امنیتی لبنان را مطرح کرده است. البته وزارت کشور لبنان و شورای عالی دفاع این کشور اجازه چنین اقدامی را به بیطار ندادهاند. اما اوایل روز پنجشنبه دادگاهی در لبنان اعتراض مطرح شده از سوی خلیل و زیتر را رد کرده و به بیطار اجازه داد از این دو تحقیق کند.
بیش از 200 نفر در انفجار مهیب ماه آگوست سال 2020 در لبنان کشته و 6 هزار و 500 نفر زخمی شدند. این انفجار مهیبترین انفجار غیرهستهای بود که تاکنون رخ داده و بیشترین تخریب را در تاریخ لبنان به جای گذاشته است. در جریان این انفجار چندین محله در بیروت به کلی تخریب شدند. هنوز هیچ یک از مقامات لبنانی بابت دست داشتن در وقوع این انفجار محکوم نشدهاند. در این میان میشل عون، رییسجمهور و نجیب میقاتی، نخستوزیر لبنان همچنان از قاضی بیطار حمایت میکنند. میقاتی گفته است لبنان نمیتواند برکناری دومین قاضی تحقیقات این انفجار را تاب بیاورد. اما وزرای کابینه لبنان که به حزبالله و جنبش امل وابسته هستند و برخی دیگر از متحدانشان به کابینه نجیب میقاتی فشار وارد میکنند تا علیه بیطار موضع بگیرد.
میشل عون در یک سخنرانی تلویزیونی گفت که برای رسیدگی به آنچه اتفاق افتاده با طرفهای مربوطه تماس گرفته و اجازه نمیدهد کسی به خاطر منافع و حسابهای شخصی این کشور را گروگان بگیرد. وی افزود: تحقیقات آغاز شده و مسوولان این وقایع مورد بازخواست قرار خواهند گرفت. از سوی دیگر دفتر رسانهای نجیب میقاتی روز جمعه ۱۵ اکتبر را عزای عمومی اعلام کرد. طبق اعلام دفتر نخستوزیری همه ادارات، نهادهای دولتی، شهرداریها و مدارس دولتی و خصوصی تعطیل خواهند بود. همچنین المیادین گزارش داد که لبنان روز گذشته شاهد تشییع اجساد کشتههای تیراندازی بیروت بود.
سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز روز گذشته با اشاره به وقایع اخیر لبنان تاکید کرد که ایران ضمن تاکید بر اهمیت حفظ ثبات و آرامش لبنان، با دقت و از نزدیک تحولات لبنان را زیرنظر دارد. خطیبزاده درخصوص وقایع تلخ لبنان گفت: جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر اهمیت حفظ ثبات و آرامش لبنان، با دقت و از نزدیک تحولات لبنان را زیرنظر دارد و بر این باور است که مردم، دولت و ارتش در کنار مقاومت لبنان با انسجام و وحدت خود، مانند همیشه از فتنهها و دسیسههایی که ریشه در رژیم صهیونیستی دارد و توسط اربابان و عوامل این رژیم طراحی و اجرا میشود، با موفقیت و سربلندی عبور خواهند کرد. سخنگوی وزارت امور خارجه با محکوم کردن و ابراز تاسف عمیق از آتش گشودن و تیراندازی به مردم بیگناه لبنان که در حال تظاهرات مسالمتآمیز بودهاند، تاکید کرد: ضروری است دولت و مقامات لبنان نسبت به شناسایی و دستگیری عوامل این جنایتها و فتنهانگیزی میان مردم لبنان اقدام عاجل کنند.