چرا بن سلمان به عمان سفر می کند؟

آرمان ملی/متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
میرجواد میرگلویبیات/ سلطان هیثم پس از دست یافتن به سلطنت عمان و تحکیم پایههای قدرت خود و پس از درگیری با کرونا، اولین سفر خارجی خود را به عربستان انجام داد. دولت عربستان در استقبال از سلطان هیثم سنگ تمام گذاشت و قراردادهای مهم اقتصادی بین دو کشور امضا شد. عمان در دو سال اخیر به سبب کرونا و کاهش قیمت نفت با مشکلات اقتصادی زیادی روبهرو شد. کسری بودجه دولت، افزایش تورم اگرچه به مقدار کم، اعتراضات چند روزه بهخاطر بیکاری و نبود درآمد در چند شهر مختلف عمان، افزایش مالیاتها و قیمت حاملهای انرژی، تعطیلی پروژههای زیربنایی این کشور و نیاز به سرمایهگذاری در بخشهای غیر نفتی از مهمترین فاکتورهای اقتصادی است که دولت عمان در چالش با آنها بهسر میبرد. سفر دوم سلطان هیثم نیز به قطر بود و در این سفر هم قراردادهای مهم اقتصادی امضا شد.
در واقع مشکلات اقتصادی عمان و عدم ذخایر نفتی و گازی اثبات شده در این کشور باعث شده که دولت عمان برای دستیابی به اهداف اقتصادی خود به سراغ تنوع اقتصادی برود. لذا در این مسیر نیاز به سرمایهگذاری دارد و این سرمایه باید از کشورهای خارجی تامین شود. اماراتیها تا به امروز حضور اقتصادی پررنگی در عمان داشتند، قطریها اگرچه نسبت به امارات حضور فعالی در عمان نداشتند ولی از عربستان قویتر بودند. به هرحال آنچه که مشهود است نیاز به حضور اقتصادی کشورهای منطقه در عمان بهخصوص عربستان است. عربستان که در دهههای گذشته حضور کمرنگی در عمان داشت امروز با حضور اقتصادی خود به دنبال چیدن میوههای سیاسی خواهد رفت. عمان که وضعیت اقتصادی خوبی ندارد و اعتراضات نسبتا گستردهای را شاهد بود، برای تقویت بنیه اقتصادی خود مجبور شد به سمت عربستانی حرکت کند که تقریبا در چند دهه گذشته جایی در عمان نداشت و در بحرانهایی مانند ظفار چشم طمع به عمان داشت. عمان که در چندین پرونده مانند جنگ یمن و محاصره قطر با عربستان همکاری نکرد پس از فوت سلطان قابوس تمایل خود به نزدیکی به عربستان را نشان داد. به طور کلی امتیاز اقتصادی کشور قدرتمند به کشور ضعیفتر با اهداف سیاسی همراه است. بنسلمان نشان داده که از هر اهرمی برای فشار و کسب امتیازهای سیاسی استفاده میکند.
بعد از چالش قطر و عربستان و سرکشیهای امارات در مقابل عربستان، سعودیها عمان را به مثابه متحدی میدانند که حداقل قدرت آنها در خلیج فارس را بالانس کند. از سوی دیگر عمان در سالهای اخیر در چندین مورد نه تنها همراه عربستان نبود بلکه تا جایی که ممکن بود به مخالفان عربستان کمک هم میکرد. یکی از پروندههای مهم برای عربستان جنگ یمن است. انصارا... در مسقط دفتر دارند و از طریق عمان آزادانه به مقامات و مسئولان کشورهای مختلف دسترسی پیدا میکنند و بهراحتی به ایران رفت آمد دارند و ایرانیها نیز در مسقط با آنها در ارتباط هستند. همسایگی عمان با یمن موجب شده که انصارا... از طریق مسقط بتواند امور خود را در یمن نیز سازماندهی کند. این مساله قطعا موجب نارضایتی عربستان و بنسلمان است و احتمالا پس از این سفر محدودیتهایی از سوی دولت عمان بر انصارا... اعمال شود. مساله دیگر نفوذ خود عمان بر روی گروههای سیاسی در استانهای شرقی یمن مانند المهره و حضرموت است. این گروهها عربستان را دشمن تمامیت ارضی یمن میدانند و بهدنبال تجزیه یمن نیستند. همچنین این گروهها موجب تضمین امنیت مرزهای عمان در مقابل نیروهای القاعده هستند که توسط عربستان حمایت میشوند. از آنجایی که خود عمان بحران تجزیهطلبی را تجربه کرده مخالف هرگونه تجزیه یمن است، مسالهای که در صورت اتفاق قطعا موجب چالش دولت عمان خواهد شد. احتمالا بنسلمان از مقامات عمانی بخواهد که گروههای مورد حمایت خود را محدود کند. مشخصا یکی از آثار سفر بنسلمان محدودیت انصارا... در مسقط و بسط ید عربستان در شرق یمن است که میتواند عمق استراتژیک کمک به جبهه مأرب باشد، عمق استراتژیکی که خود عربستانیها معتقدند به انصارا... از این مسیر کمک میشود.