حیاتوحش کشور را زنده نگه داریم

صبح نو/حسین آخانی| اکنون ذخایر ژنتیکی در دنیا باتوجهبه نقشی که در ارتباط با سلامت، اقتصاد، امنیت غذایی و حفاظت از تنوع زیستی ایفا میکنند، به ذخایر استراتژیک کشورها تبدیل شدهاند. وجود تنوع گونههای گیاهی، جانوری و میکروارگانیسمها در هر کشوری منبع غنی در حوزه غذایی محسوب میشود، بهرهبرداری صحیح از این ذخایر ارزشمند، شناسایی، نگهداری و حفاظت از آنها در شرایط زیستگاهی مناسب و حتی خارج از شرایط زیستگاهی استاندارد، پشتوانه محکمی در امنیت غذایی کشورها به شمار میآید. بهرهبرداری از ذخایر ژنتیکی در حوزههای تولید دارو و واکسن و نیز تنوع ذخایر ژنتیکی انسانی از مولفههای مهم در امنیت سلامت باتوجهبه رویکردهای نوین پزشکی است.
وقتی صحبت از بهرهبرداری از ذخایر و منابع ژنتیکی به میان میآید، اهمیت این ذخایر در حوزه امنیت اقتصادی بیشتر آشکار میشود؛ بهطوریکه امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی، استفاده از منابع زیستی و ذخایر ژنتیکی در حوزههای مختلف صنعتی، خدماتی، غذایی و زیستمحیطی گسترش پیدا کرده و ضمن ایجاد اشتغال، در حوزه بیوتکنولوژی منجر به تولید ثروت و قطع وابستگی به خارج از کشور شده است. مهمترین مولفه درمورد ذخایر ژنتیکی بهویژه ذخایر ژنتیکی حیاتوحش که مسوولیت مستقیم آن با سازمان حفاظت محیطزیست است، موضوع حفاظت از تنوع زیستی است. تنوع ژنتیکی پایهایترین سطح حفاظت از تنوع زیستی محسوب میشود. بدون حفاظت از تنوع ژنتیکی گونه و جمعیت، حفاظت از تنوع زیستی معنا پیدا نمیکند و نتیجهبخش نخواهد بود.
براساس قانون حفاظت از منابع ژنتیکی کشور که در سال۱۳۹۷ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و ابلاغ شد، سازمان حفاظت از محیطزیست در زمینه شناسایی، مدیریت، حفاظت و بهرهبرداری از ذخایر ژنتیکی حیات وحش مسوولیت و اختیارات مستقیم دارد.
در ماده هشت این قانون تصریح شده که هرگونه فرسایش و تخریب منابع ژنتیکی و هرگونه اقدامی که منجر به تهدید منابع ژنتیکی در حوزههای مختلف شود، جرم است و برای آن مجازاتهایی در نظر گرفته شده است. باتوجهبه فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری درباره ضرورت و اهمیت حفاظت از حیاتوحش، باید رویکرد جدیدی در ارتباط با حفاظت و حتی جرمانگاری تخریب منابع ژنتیکی حیاتوحش مستند به قانون حفاظت از ذخایر ژنتیکی در پیش گرفته شود.
لازم است در فعالیتهای توسعهای، اقتصادی و صنعتی موضوع حفاظت از حیاتوحش و زیستگاه و تنوع زیستی بهصورت جدی دیده شود و اجرای برنامههای توسعهای مغایرتی با حفاظت از تنوع زیستی و زیستگاههای آن نداشته باشد.
حیاتوحش و گونههای جانوری جزئی از نیازهای ضروری انسانهاست و حفظ حیاتوحش علاوهبر آنکه نمادی از مدنیت و توسعهیافتگی فکری انسانهاست، دارای ارزش اخلاقی یعنی احترام گذاشتن به حیات تمام موجودات و آفریدههای خدای متعال است.