پیامد قدرت گرفتن راست افراطی در اسرائیل بر منطقه

هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

روی کار آمدن تندروها در اسرائیل چه پیامدهایی برای منطقه دارد؟
اگرچه نتایج انتخابات اسرائیل حاکی از کسب اکثریت ضعیف توسط نخست‌وزیر سابق اسرائیل بنیامین نتانیاهو است، اما نشان‌دهنده یک پیروزی خیره‌کننده برای راست افراطی اسرائیل است؛ جنبشی که زمانی حاشیه‌ای، به‌شدت ضددموکراسی و اساساً نژادپرستانه محسوب می‌شد، ممکن است به‌زودی بر برخی از مهمترین جنبش‌های اسرائیل سیطره پیدا کند. در رأس این جریان راست‌افراطی بزالل اسموتریچ قرار دارد که به همجنس‌گرایی خود افتخار می‌کند و اعلام کرده برنامه‌هایی برای تضعیف سیستم قضایی اسرائیل دارد یا ایتامار بن گویر، که از اخراج شهروندان غیر وفادار به اسرائیل، چه یهودی و چه عرب، حمایت کرده است.

بن گویر اواخر روز سه‌شنبه پس از اینکه نتایج اولیه انتخابات نشان داد که فهرست انتخاباتی مشترک حزب او با اسموتریچ، معروف به جبهه صهیونیسم مذهبی، حدود 15کرسی را به خود اختصاص داده، گفت: «ما خواستار تغییر هستیم.»

او در جمع انبوهی از مردان عمدتاً جوان و مذهبی که شعار «مرگ بر تروریست» سر می‌دادند، گفت: «ما خواستار تمایز مطلق بین کسانی هستیم که به اسرائیل وفادار هستند و ما با آنها هیچ مشکلی نداریم و کسانی که کشور ارزشمند ما را تضعیف می‌کنند.»

همین که روز سه‌شنبه حجم پیروزی راست افراطی مشخص شد، نتانیاهو رو به هوادارنش گفت که «کشور می‌خواهد غرور ملی را که از ما سلب شده، بازگرداند.»

با شمارش بیش از 85 درصد آرا تا بعدازظهر روز چهارشنبه، بازگشت نتانیاهو به قدرت تقریباً قطعی است. پیش‌بینی‌های سه‌شبکه خبری تلویزیونی اسرائیل نشان می‌دهد بلوک به رهبری نتانیاهو 62 تا 65 کرسی به دست خواهد آورد که برای داشتن اکثریت پارلمانی در کنست با 120 کرسی کافی است.

پیش‌بینی می‌شود که بلوک سیاسی به رهبری یائیر لاپید، نخست‌وزیر موقت، رئیس حزب میانه‌رو یش عتید، حدود 50 کرسی به دست خواهد آورد و لاپید از روز چهارشنبه آماده‌سازی برای انتقال قدرت را آغاز کرده است.

به گزارش واشنگتن‌پست دولت بعدی نتانیاهو که ترکیبی از حزب راست افراطی «صهیونیسم مذهبی»، حزب ارتدوکس یهودیان شرقی‌تبار سفارادی به نام «شاس» و حزب اولترا ارتدوکس یهودیان غربی‌تبار اشکنازی به نام «اتحاد یهودیت توراتی» است، مذهبی‌ترین و راستگراترین دولت در تاریخ اسرائیل خواهد بود.

گیل تالشیر، استاد علوم سیاسی دانشگاه عبری اورشلیم گفته «راست افراطی آمده که بماند و من فکر می‌کنم تبدیل شدن آن به سومین حزب بزرگ در پارلمان اسرائیل سیگنال نگران‌کننده‌ای برای همه طرفداران دموکراسی است.»

منتقدان بیم آن دارند که دولت جدید قوانینی را اجرا کند که دموکراسی ضعیف اسرائیل را بیشتر تضعیف کند. ماه گذشته، حزب صهیونیسم مذهبی پیشنهادی را تحت عنوان اصلاحات قضایی «طرح قانون و عدالت» مطرح کرد که طی آن دادگاه‌های مرتبط با فساد نتانیاهو عملا لغو خواهد شد. نتانیاهو چندین سال به دروغ ادعا کرده که این دادگاه‌ها برای گیر انداختن او طراحی شده بودند و توسط جریان چپ اسرائیلی سازماندهی شده‌اند.

از دید کلان، چنین تغییراتی می‌تواند فساد دولتی در اسرائیل را تثبیت کند، به سیاستمداران اهرم بیشتری بر انتصابات قضایی بدهد و اقدامات دیوان عالی را که یکی از آخرین سنگرهای لیبرال‌دموکراسی اسرائیل تلقی می‌شد، برای لغو قوانین ناقض حقوق بشر با مشکل مواجه کند.

داهلیا شیندلین، یک پژوهشگر حوزه نظرسنجی می‌گوید، نتانیاهو و متحدانش به دنبال ایجاد بی‌اعتمادی به سیستم قضایی و دادستانی کل کشور بوده‌اند. شیندلین می‌گوید «او می‌خواهد مردم [قوه قضائیه] را جعلی، سیاسی، انتقام‌جو، توطئه‌گر ببینند.»

این انتخابات همچنین رویکردها در مورد مناقشه اسرائیل و فلسطین را هم سخت‌تر خواهد کرد. افزایش حملات فلسطینی‌ها از بهار باعث تشدید درخواست‌ها برای سرکوب فلسطینی‌ها شده و دست شهرک‌نشینان اسرائیلی در کرانه باختری را بازتر کرده است. تشدید حملات اسرائیل به کرانه باختری، سال 2022 را به مرگبارترین سال برای فلسطینیان از سال 2005 تاکنون تبدیل کرده است.

بن‌گویر ریشه در حزب نژادپرست کاچ دارد که بنیانگذار آن یک خاخام رادیکال آمریکایی است. او حرفه خود را با دفاع از شهرک‌نشینان یهودی متهم به خشونت و از اخراج شهروندان «خائن» از جمله چپ‌ها و فلسطینی‌ها از اسرائیل آغاز کرد. گویر عکسی از باروخ گلدشتاین که در سال 1994، ‌29 نمازگزار فلسطینی را در مسجد ابراهیم در شهر الخلیل کشت را تا مدت‌ها در اتاق پذیرایی خانه‌اش آویزان کرده بود. او همچنین چندین بار به دلیل تحریک خشونت تحت تعقیب قرار گرفته است. حامیان گویر به واشنگتن پست درباره دلیل حمایت‌شان از این نامزد می‌گویند که او از الحاق رسمی سرزمین‌های اشغالی فلسطین حمایت می‌کند و طرفدار کشتار به جای زندانی کردن نظامیان فلسطینی است. نتیجه انتخابات نشان می‌دهد که ائتلاف صهیونیستی مذهبی عملکرد خوبی در میان رای‌دهندگانی بوده که از لحاظ اجتماعی-اقتصادی در رده پایین‌تری قرار دارند.

بن گویر تقاضا کرده تا به عنوان وزیر امنیت عمومی انتصاب شود که بر عملکرد پلیس نظارت دارد. مخالفان شامل برخی از اعضای نهاد امنیتی اسرائیل هشدار داده‌اند که به دلیل احتمال تشدید درگیری میان اسرائیل و فلسطین چنین انتصابی خطرناک خواهد بود.

حزب اتحاد ملت به رهبری بنی‌گانتس، وزیر دفاع اعلام کرد که قبل از انتخابات، حضور بن‌گویر به عنوان رئیس امنیت عمومی می‌تواند کشور را از داخل به آتش بکشد.

روابط ترکیه و اسرائیل
یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در سال گذشته در سیاست‌های اسرائیل صورت گرفته تصمیم اسرائیل برای همکاری با ترکیه بوده است. آنکارا پس از اینکه سال‌ها اسرائیل را با آلمان نازی مقایسه و از حماس حمایت می‌کرد، اما سال گذشته تصمیم گرفت تا لحن خود را تغییر دهد. نتیجه آن برگزاری نشست‌ها و دیدارهایی در سطح مقامات بالا بود. واضح است که برای ترکیه انتخاب عادی‌سازی روابط سال گذشته پس از خروج نتانیاهو از کاخ ریاست‌جمهوری به‌وجود آمد. آنکارا لفاظی‌ها و رفتار ضداسرائیلی خود را در 10 سالی که نتانیاهو روی کار بود تشدید کرد. در دوران ریاست‌جمهوری نتانیاهو شانس کمی برای اصلاح روابط با ترکیه وجود داشت. نتانیاهو همیشه معتقد بود که در برابر تهدیدها باید از خود قدرت نشان دهد و از انتقاد اقدامات ترکیه هم واهمه‌ای نداشت. دولت بعدی اسرائیل باید فکر کندکه می‌خواهد همان شیوه یک سال گذشته را با ترکیه ادامه دهد یا نه. علاوه بر آن ترکیه نیز ممکن است تاکتیک‌های خود در برابر اسرائیل تحت فرمان نتانیاهو تغییر دهد و به شیوه‌های پیشین بازگردد. موضوع مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که ترکیه می‌خواهد نقش رهبری «اسلامی» خود در خاورمیانه را در نظر بگیرد و جایگاه عربستان سعودی، مصر و کشورهای دیگر را بگیرد. آنکارا اغلب از لفاظی‌های خود علیه اسرائیل به عنوانی راهی برای جلب توجه استفاده کرده است. ‌

پیمان آبراهام و انتخابات اسرائیل
نشست نِگِو یکی از مهم‌ترین سمبل‌های اقدامات اسرائیل با کشورهای منطقه است. شرکت‌کنندگان این نشست شامل آمریکا، اسرائیل، مصر، امارات متحده عربی، بحرین و مراکش می‌شود. چنانچه پیروزی راست‌های افراطی در انتخابات منجر به تشدید تنش میان اسرائیل و فلسطین شود، امکان دارد این نشست نیز تحت تاثیر قرار بگیرد. اردن قرار است در نشست بعدی نگو در مراکش شرکت کند. در دورانی که نتانیاهو در رأس دولت قرار داشت روابط سردی میان اسرائیل و اردن برقرار بود. با توجه به تنش‌های ماه‌های اخیر در کرانه باختری، پیروزی نتانیاهو در انتخابات با همین همبستگی عمومی متزلزل با امان پایتخت اردن کمتر می‌شود.

شرکای منطقه‌ای کلیدی شامل امارات و یونان به همراه بحرین و قبرس این انتخابات را از نزدیک دنبال کردند. اسرائیل برای ایجاد همبستگی با این کشورها باید خیلی تلاش کند. پیمان آبراهام و طرح‌ انرژی با یونان و قبرس و همچنین روابط دفاعی همبستگی میان اسرائیل، بحرین، امارات، قبرس و یونان را بیشتر کرده است. دولت بعدی باید با تمام این کشورها همکاری کند و به آنها اطمینان دهد که تعهدات اسرائیل با هر انتخاباتی عوض نمی‌شود. دولت پیشین و دولت قبلی نتانیاهو با تمام این کشورها روابط خوبی داشتند. اما مصالحه با ترکیه برای آتن سوال‌برانگیز شده و اورشلیم باید به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نشان دهد که سیاست‌هایش در طولانی‌مدت پایدارند.

عربستان، ‌آمریکا و اسرائیل
رابطه مهم دیگر اسرائیل شعاع بزرگتری را در برمی‌گیرد که شامل روابط عربستان، اسرائیل، آمریکا و اوکراین است. روابط دولت بایدن با عربستان پرتنش شده و تم کلی رسانه‌های آمریکایی انتقاد از عربستان است. این انتقاد شامل عشوه‌گری‌های ریاض با روسیه یا خشم از اینکه عربستان برای کاهش قیمت انرژی در آمریکا همکاری نکرده است.

در نیمه دوم دهه اخیر گزارش‌ها نشان می‌دهند که روابط اسرائیل و عربستان بهتر شده تا جایی که عادی‌سازی آن می‌تواند یک روز گزینه روی میز باشد.

اوکراین و اسرائیل
در مورد مسئله اوکراین سوال‌های بزرگی وجود دارد تا ببینیم که دولت بعدی اسرائیل فناوری دفاعی خود را به اوکراین می‌فرستد یا نه. اسرائیل نمی‌خواهد کشوری به نظر بیاید که نمی‌تواند در مورد اوکراین تصمیم بگیرد چون این مسئله می‌تواند روی رابطه اسرائیل با آمریکا و دیگر کشورهای غرب تاثیر بگذارد. با این حال، نتانیاهو اغلب به دنبال اسرائیلی بود که به دنبال محکم‌تر کردن روابط خود با شرق مانند هند است. نتانیاهو همواره روابط دوستانه‌ای را با چین و روسیه داشته است. امروزه آمریکا چین و روسیه را دو رقیب می‌داند و اورشلیم مجبور شد تا از برقراری برخی از روابط خود با این دو کشور منصرف شود. هند که شریک نزدیک به اسرائیل محسوب می‌شود درباره جنگ اوکراین خنثی عمل کرده است. تمام این موارد می‌تواند اسرائیل را در موقعیت سختی قرار دهد چون نمی‌خواهد به دلیل نقش روسیه در سوریه به درگیری اوکراین دامن بزند. در عین حال اورشلیم نمی‌خواهد اینگونه به نظر بیاید که کمکی به آمریکا نمی‌کند. ‌

در نهایت، انتخابات اسرائیل می‌تواند بر توافقنامه دریایی با لبنان که اسرائیل به تازگی آن را امضا کرد، تاثیر بگذارد. دولت نتانیاهو می‌تواند این توافقنامه را بازبینی کند. هر گونه تلاشی برای اینکه اسرائیل از این توافق بیرون بیاید می‌تواند بهانه‌ای به دست حزب‌الله بدهد تا تهدیدهایش علیه این کشور را تشدید کند. ‌

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar