در سال ۲۰۲۳ در چه مناطقی از جهان منتظر جنگ باشیم؟

اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

بحث‌های ایجاد شده اخیر در مورد اینکه آیا شاهد آغاز یک جنگ سرد جدید در آسیا هستیم یا نه، موضوع اصلی این مطلب نیست. تنش‌های فزاینده سال ۲۰۲۳ نشان خواهد داد که اتفاقا به‌رغم تمام خوش‌بینی‌های موجود در اوایل دهه ۱۹۹۰ مبنی بر اینکه جهان در حال حرکت به سوی یک دنیای آزاد و قانونمدار- مطابق با تصورات غرب- است؛ اما جنگ سرد در این منطقه هرگز پایان نیافته است. به گزارش اکونومیست، این موضوعی است که در اروپا نیز در سال ۲۰۲۲ با جنگ روسیه در اوکراین ثابت شد. با این حال سال آینده در آسیا نیز شاهد تکرار بخش بعدی مبارزه بزرگ جهانی بین لیبرالیسم و خودکامگی خواهیم بود. اینجا، رقابت بین امریکا و چین است. رقابتی که ریشه‌های آن به چندین دهه قبل، حوالی سال‌های پایانی جنگ جهانی دوم برمی‌گردد. شکست ژاپن در سال ۱۹۴۵ امریکا را تبدیل به ابرقدرت بعدی آسیا کرد. این امر به امریکا اجازه داد تا نیروی نظامی خود را فراتر از قلمروی حریف شکست‌خورده اعمال کرده و رویداد‌های تمام منطقه را شکل دهد.چنین رویکردی در ژاپن هم باعث ایجاد یک پایگاه دموکراتیک برای غرب شد.  اتفاق تازه امروز در آسیا، البته ظهور یک ابرقدرت دوم به نام چین کمونیست است که در حال رقابت برای تثبیت برتری خود در آسیاست. تنش‌های حال حاضر، اما ریشه در یکسری منابع قدیمی دارند که از آشفتگی آسیای شرقی در سال‌های پس از جنگ تغذیه می‌کنند.

تایوان، آخرین کار ناتمام حزب کمونیست
سال آینده دنیا شاهد دور جدید مبارزه بزرگ جهانی در آسیا خواهد بود. مثال اصلی در این میان مربوط به تایوان است. جزیره‌ای که از نگاه پکن به عنوان آخرین کار ناتمام بزرگ حزب کمونیست در سال‌های جنگ داخلی در اواخر دهه ۱۹۴۰ ارزیابی می‌شود. حزب کمونیست که در آن سال‌ها در سرزمین اصلی چین پیروز شده بود؛ شاهد فرار ملی‌گرایان شکست‌خورده به جزیره تایوان بود که از آن زمان مورد حمایت امریکا بوده و در حال حاضر نیز یک دموکراسی در حال رشد و البته یک ابرقدرت فناوری محسوب می‌شود.بازپس‌گیری تایوان برای حزب کمونیست چین یک هدف مقدس است. برای یک چین مقتدر، تایوان همچنین کلیدی حیاتی برای نمایش قدرت در سراسر آسیای شرقی و غرب اقیانوس آرام است. همزمان با افزایش قدرت چین، دشمنی این کشور با تایوان نیز افزایش یافته است. پرزیدنت جو بایدن بار‌ها اعلام کرده که در صورت حمله چین به تایوان، امریکا از این کشور دفاع خواهد کرد. موضع‌گیری صریحی که در نقطه مقابل سیاست‌های امریکا در مورد چین بوده که مدت‌های مدیدی از اظهارنظر صریح خودداری کرده و چین را وامی‌داشت نیات امریکا را با حدس و گمان مورد ارزیابی قرار دهد. حالا این مواضع صریح برخی را در واشنگتن نگران کرده که می‌ترسند این اقدام چین را به پیشدستی در حمله به تایوان تحریک کند. با این حال، در شرایطی که اوضاع تایوان در سال ۲۰۲۳ ملتهب‌تر و داغ‌تر خواهد شد، ولی بعید است که این التهاب به یک درگیری مستقیم تبدیل شود. مهم‌تر از همه به این دلیل که شی جین‌پینگ شباهتی به همتای روسی خود ولادیمیر پوتین ندارد که مانند یک قمارباز بی‌پروا تصمیم می‌گیرد.شی برای اقدامی از جنس پوتین نیازمند زمان است تا کشورش را در مقابل تحریم‌ها و محاصره اقتصادی -‌که روسیه را فلج کرده- تجهیز و تقویت کند. بر این اساس گفته می‌شود که چین در سال آینده قدرت امریکا و متحدان آسیایی‌اش را در دریای جنوبی چین و البته آب‌های اطراف ژاپن آزمایش خواهد کرد. موضوعی که به احتمال زیاد بیشتر از اینکه وضعیت تایوان را بحرانی کند، برای جزایر مورد مناقشه سنکاکوی ژاپن بحران خواهد ساخت.

کیم و باج‌خواهی‌های هسته‌ای 
یکی دیگر از ادامه‌دهندگان جنگ سرد، کره‌شمالی است که به‌رغم ایجاد بحران‌های پرشمار نظامی و هسته‌ای، تحت حمایت و محافظت چین قرار دارد. در سال ۲۰۲۲ کیم جونگ اون رهبر کره‌شمالی یک‌بار دیگر اعلام کرد که کره‌شمالی در صورت احساس خطر، حق خود برای انجام یک حمله هسته‌ای پیشگیرانه را محفوظ می‌داند. این کشور پیش از پایان سال ۲۰۲۳ با انفجار آزمایشی یک بمب هسته‌ای-‌که هفتمین آزمایش و البته اولین آزمایش این کشور از سال ۲۰۱۷ به این سو خواهد بود‌- دنیا را علیه خود برخواهد انگیخت. البته این بمب کوچک‌تر از آزمایش‌های قبلی خواهد بود و آقای کیم بار دیگر نشان خواهد داد که جهان برای مواجهه با حاکم مستبدی که حمایت چین و روسیه را با خود دارد و در هر شرایطی آماده است مردم خود را به نفع برنامه‌های باج‌خواهی هسته‌ای خود بدبخت کند، گزینه‌های زیادی در‌اختیار ندارد.

چین و هند در تلاش برای پرهیز از جنگ
 نقاط مرزی مبهم و مناقشه‌برانگیز هیمالیا می‌تواند نقطه‌عطف بالقوه دیگری در سال ۲۰۲۳ باشد. در حقیقت مناقشات موجود بین چین و هند به زمانی برمی‌گردد که بریتانیا این مناطق را تحت کنترل داشت.به دلیل این مرز‌های مبهم، یک‌بار این دو کشور در سال ۱۹۶۲ با هم درگیر شدند که با شکست هند تمام شد. یک‌بار هم در سال ۲۰۲۰ یک نزاع خونین بین طرفین روی داد که در‌نهایت با کشته شدن ۲۴ سرباز به پایان رسید.نکته مهم اما اینکه در حال حاضر هیچ یک از این دو کشور تمایلی به دعوا و درگیری ندارند. از یک‌طرف پرزیدنت شی می‌خواهد روی تایوان تمرکز کند و در سوی دیگر هم نارندرا مودی نخست‌وزیر هند به خوبی می‌داند که ارتش هند در مناطق کوهستانی شانس زیادی برای پیروزی ندارد.

تداوم درگیری در میانمار
همزمان درگیری در میانمار نیز ادامه خواهد داشت. کشوری که از زمان استقلال به این سو درگیر جنگ و درگیری گروه‌های قومیتی و اقلیتی بوده و هرگز به‌طور کامل صلح را تجربه نکرده است. ظلم و بی‌کفایتی ارتش
- که در یک کودتای خونین در فوریه ۲۰۲۱ قدرت را به دست گرفته‌- به درگیری گسترده‌ای دامن خواهد زد که در یک‌سو ارتش‌های قومی و مخالفان دموکراتیک با هم علیه حکومت نظامی متحد شده‌اند و در سوی دیگر هم ژنرال‌ها به اسلحه و حمایت چین می‌نازند. نه چین و نه امریکا هیچ‌ کدام نمی‌خواهند میانمار محل یکی دیگر از نبرد‌های بزرگ باشد.

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar