تغییر استاندارد آلودگی هوا بیتوجهی به اجرای قانون هوای پاک نیست

آرمان ملی/متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
پیرو درج مطلبی در تاریخ 5/10/1401 تحت عنوان «اختلاف 2 وزیر بر سر تعطیلی مدارس» جوابیههایی از سوی وزارت کشور و وزارت آموزش و پرورش به دفتر روزنامه ارسال شده است. که عینا چاپ میشود. با این توضیح که در این گزارش جز سخن وزیر کشور اسمی از این وزارت در گزارش ارمان ملی نیامدهبود. ابتدا جوابیه وزارت کشور: موضوع آلودگی هوا و تعطیلی مدارس موضوع مهمی است که با شدت گرفتن آلودگیها در فضای رسانهای کشور مطرح شده است. آموزش و پرورش پس از این انتقادها و تماسهای مکرر و فراوان خانوادهها که از این تعطیلیها ناراحت بودند، ایده تعریف استاندارد شاخصهای آلودگی برای تعطیلی مدارس را مطرح کرد و سپس وزیر کشور هم در یک گفتوگوی مطبوعاتی که از وجود چنین طرحی خبر داد. استدلال وزارتخانههای کشور و آموزش و پرورش بر این مبناست که تعطیلی مدارس بهخاطر آلودگی هوا ضربه جدی به تعلیم و تربیت دانشآموزان و افت تحصیلی معنادار آنها میانجامد. براساس گزارشهای تحقیقی صورت گرفته، موافقان تغییر استاندارد آلودگی هوا معتقدند تعطیلی مدارس باعث افزایش آسیبهایی نظیر چاقی دانشآموزان، کم تحرکی، افت تحصیلی شدید و تنبلی در یادگیری شده است. در کنار این امر دانشآموز بهخاطر فقدان ارتباط اجتماعی در مدارس زمینه افسردگی و انزوا طلبی بیشتری میگیرد. در برابر مخالفان با استناد به آمار عوارض آلودگی و نیز تحقیقات معتبر داخلی و بینالمللی در خصوص عوارض آلودگی هوا بهویژه در کودکان، با این ایده مخالفت کردهاند. باید توجه داشت که تعطیلی مدارس در گام نخست با هدف حراست از سلامت دانشآموزان است و این موضوع به صورت مستقیم ارتباطی با کاهش آلودگی هوا ندارد. نگاهی به تجربه سایر کشورها همچون هند هم گویای این واقعیت است که مدارس ابتدایی در اولویت نخست تعطیلی در شرایط اضطرار آلودگی هوا هستند. اگرچه موضوع آلودگی هوا یک چالش مهم جهانی است و کشورهای توسعه یافته جهان نظیر هند و چین هم درگیر این چالش هستند اما هر کشوری متناسب با شرایط خود، استاندارد و سیاستگذاریهای مختلفی را برای حل این چالش اعم از تعطیلی مدارس و مشاغل برای افراد و گروههای حساس جامعه در پیش میگیرند و یک راهحل جهانی برای آن وجود ندارد. برای نمونه مالزی در صورت رسیدن شاخص آلایندگی به عدد 200 میکرون، به تعطیلی مدارس اقدام میکند و در پکن و چین هم این عدد بین 200 تا 250 تعریف شده است. این مساله در هند هم هنگامی که شاخص به 300 رسید، منجر به دستور مقامات برای تعطیلی مدارس شد. به این ترتیب چند نکته در خصوص خبر بررسی تغییر استانداردها برای تعطیلی مدارس باید مورد توجه قرار گیرد: با توجه به تاثیرگذاری معنادار آموزش حضوری، سیاستگذاریها بایستی معطوف به حضور مداوم دانشآموزان در کلاسهای درس باشد. باید توجه داشت که تلاش برای تغییر استاندارد آلودگی هوا به مفهوم بیتوجهی به اجرای قانون هوای پاک نیست. مصوبات این قانون به صورت مستمر و ماهیانه با حضور دستگاههای ذی ربط با راهبری وزارت کشور در حال پیگیری است. تعطیلی مدارس برای کاهش آلودگی هوا نیست اما این اقدام بر اساس یک مصوبه انجام میشده است. وزیر کشور هم متناظر به این مساله اظهار کرد احتمال وجود دارد که پیشنهاد جدیدی با کمک سازمان حفاظت محیط زیست به دولت ارائه شود. ملاحظه میشود که این مساله تنها یک احتمال بوده است و باید در شوراهای مربوطه و با حضور اعضا پس از بررسیهای دقیق علمی و با رویکرد حفاظت از سلامت جسمی و روانی هموطنان مورد بحث و ارزیابی قرار گیرد.
جوابیه وزارت آموزش و پرورش
پیرو درج مطلبی در تاریخ 05/11/1401 با عنوان «اختلاف 2وزیر بر سر تعطیلی مدارس» به اطلاع میرساند: با استناد به ماده 7 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا که در تاریخ 3/2/74 به تصویب مجلس محترم شورای اسلامی رسید در مواقع اضطراری به علت کیفیت خاص جوی، آلودگی هوای شهرها به حدی برسد که به تشخیص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سلامت انسان و محیط زیست را شدیدا به مخاطره بیندازد، سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری وزارت کشور (شهرداریها و نیروی انتظامی جمهور اسلامی ایران) ممنوعیتها یا محدودیتهای موقت زمانی، مکانی و نوعی را برای منابع آلوده کننده برقرار نموده و بلافاصله مراتب را از طریق رسانههای همگانی به اطلاع عموم خواهد رسانید. با برطرف شدن وضعیت اضطرار و کاهش آلودگی هوا، سازمان نسبت به رفع ممنوعیت و محدودیت برقرار شده اقدام و مراتب را به نحو مقتضی به اطلاع عموم خواهد رسانید. در روزهای زیادی از سال به خصوص فصل سرما، در بسیاری از شهرهای بزرگ کشور به دلیل وقوع پدیده وارونگی دما، پتانسیل آلودگی هوا بهشدت بالا رفته و شرایطی که مشمول ماده 7 قانون جلوگیری از آلودگی هوا است، ایجاد میگردد. بر این اساس و با عنایت به آییننامه اجرایی تبصره ماده 6 همین قانون، دبیرخانه شورای عالی موظف گردید با همکاری نهادها و ارگانهای عضو نسبت به مطالعه و تهیه دستورالعمل اجرای شرایط بحران آلودگی هوا اقدام نماید. در همین راستا ضمن نظرخواهی از کلیه دست اندرکاران و تشکیل جلسات متعدد کارشناسی و جمعآوری اطلاعات و بررسی نمونههای تجربه شده مشابه در کشورهای دیگر، نحوه ارتباط و وظایف نهادها و ارگانهای مربوط در شرایط پایداری وارونگی دما و آلودگی بیش از حد استاندارد تعیین و اقدامات مقتضی در سه سطح عملکردی (وضعیت هشدار، اضطرار و بحران) با گزینههای متناسب با آن شرایط بررسی گردد و پس از اعلام هر یک از وضعیتهای سهگانه هشدار، اضطرار و بحران به سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت کشور کمیته نظارت و هماهنگی مواقع اضطراری آلودگی هوا، مرکب از نمایندگان تام الاختیار سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت کشور و سازمان هواشناسی کشور، با مسئولیت استانداری تشکیل میشود تا تصمیمات لازم را بر اساس دستورالعمل اجرایی وضعیت اضطراری آلودگی هوا اتخاذ و نتایج صرفا از طریق دبیر کمیته به اطلاع سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و خبرگزاری جمهوری اسلامی و سایر نهادهای ذیربط برای انجام اقدامات مربوط برساند و بر اجرای صحیح تصمیمات توسط ارگانهای ذیربط نظارت کند. با عنایت به موارد فوق الذکر و با توجه به آسیبهای جدی تعطیلی طولانی مدارس به روند یاددهی و یادگیری دانشآموزان و آسیبهای جسمی، روانی واجتماعی این گروه از جامعه در اکثر کشورهای جهان بازگشایی مدارس مورد توجه جدی قرار گرفته است. مطالعات علمی در سطح کشور، حکایت از این موضوع دارد که بازگشایی فیزیکی مدارس از جنبههای مختلف آموزشی، تربیتی، اجتماعی، اقتصادی و...... ضروری است. لذا با عنایت به اهمیت سلامت دانشآموزان در هردو بعد جسمانی و آموزشی پیشنهاد شده است متناسب با اقلیمهای متنوع در جغرافیای کشور پهناورمان ایران مطالعات بالینی به صورت پایلوت مبنی بر بررسی شاخصهای آلودگی در وضعیتهای سهگانه (هشدار، اضطرار، بحران) هوا با همکاری و نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و اعضای کمیته نظارت و هماهنگی مواقع اضطراری آلودگی هوا انجام گیرد و نتایج جهت به روزرسانی دستورالعمل اجرایی وضعیت اضطراری آلودگی هوا در کمیته مذکور جهت تصمیم گیری نهایی عنوان گردد.
مصطفی بابایی- رئیس مرکز اطلاعرسانی و روابط عمومی