ماجرای پرهزینه فربگی در شهرداری تهران
اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
نیره خادمی| قابل حدس بود که رییس شورای شهر تهران از ماجرای استخدام بیش از 4 هزار نیرو در شهرداری تهران اظهار بیاطلاعی کند؛ آماری که عصر شنبه در کانالهای تلگرامی منتشر شد و حاکی از افزایش 4 هزار و 304 نفری نیروهای شهرداری تهران از شهریور امسال تا 28 دی بود.
مهدی چمران احتمالا خوب به یاد دارد که در دوره سوم شورای شهر بهمن سال 91 نمایندگان ممنوعیت استخدام در شهرداری تهران مگر با مجوز شورا را مصوب کردند. از زمان آن مصوبه در سال 1391 تاکنون اما تعداد استخدامهای شهرداری روزبهروز بیشتر شد و تا نزدیک به 70 هزار نفر هم رسید در حالی که تعداد پستهای شهرداری تهران نهایتا 18 هزار است. مهدی چمران در سنوات گذشته شورای شهر، همزمان با انتقاد سایر اعضای شورا از استخدام بیرویه در شهرداری بیشتر سکوت کرده و تیر 1400 و همزمان با دوره انتقال شورا و شهرداری تهران از معدود دفعاتی بوده که او لب به انتقاد باز کرده است. اینبار هم با همان شیوه بیانی که در مواجهه با تخلفات قالیباف داشت؛ ماجرا را تلویحا در جلسه شورای شهر تهران رد کرد. «اطلاع دقیقی ندارم اما آنچه خواندهام صحت ندارد و لیست ساختگی است. اینکه استخدام شدند تکذیب نمیشود اما نمیتوان لیست ارایه داد چون استخدام شرایط خاصی دارد و شورا بررسی خواهد کرد.» در جدولی که با عنوان جذب پرسنل جدید در شهرداری تهران به نقل از صبح ما منتشر شده بود اتوبوسرانی با استخدام 1229 نفر بیشترین جذب را داشت، معاونت اجتماعی با 147 نفر، شهرداری تهران 361 نفر، شرکت نوسازی عباسآباد 158 نفر، شرکت شهربان 297 نفر، سازمان آتشنشانی 272 نفر، شرکت بهرهبرداری مترو 368 نفر، ایثارگران حوزه حملونقل 316 نفر و موسسه رایانهشهر 148 نفر در مرتبههای بعدی قرار داشتند.
اما آنچه در آخرین خبرهای رسمی درباره تعداد نیروهای شهرداری تهران میتوان یافت مربوط به سخنان لطفالله فروزنده، معاون برنامهریزی، توسعه سرمایه انسانی و امور شورای شهرداری تهران در روزهای آخر شهریور امسال است که از بازنشستگی 3500 نفر خبر داده و گفته 56 هزار نیروی رسمی، قرارداد مستقیم، هادیان و خدمات اداری در شهرداری تهران حضور دارند. این رقم با رقم اعلامی اعضای شورای ششم پس از پایان مسوولیتشان در شورا همخوانی دارد. آنها در مواجهه با انتقادهای چمران نامهای با امضای 21 نفر نوشتند و در بخشی از آن نامه از کاهش نیروهای شهرداری از 70 هزار نفر در دورههای گذشته تا 59 هزار گفتند. همچنین فروزنده در همان گفتوگو از تبدیل وضعیت 4 هزار ایثارگر براساس مصوبه مجلس خبر داد و گفت که مدارک دو هزار نفر دیگر نیز در حال بررسی است.
در دوره ششم شورای شهر تهران هم البته برخی اعضا انتقاداتی نسبت به استخدامهای دورههای قبل داشتند. امانی یکی از همین افراد است که آمار 600 تا 700 نفری که اصلاحطلبان اعلام کرده بودند را قبول نداشت و معتقد بود آمار جذب بدون درنظر گرفتن سازمانها و شرکت حدود یک هزار نفر است.
پیش از حضور پیروز حناچی در مسند شهرداری تهران، محمدعلی نجفی و محمدعلی افشانی حدود 68 هزار نفر در شهرداری تهران مشغول به کار بودند. 21 مهر سال 1397 ابراهیم شیخ، معاون منابع انسانی شهرداری تهران حدود یک سال پس از حضور در شهرداری تهران عدد کارکنان شاغل در شهرداری اعم از رسمی، رسمی-آزمایشی یا پیمانکاری در شرکت خدمات اداری شهر و شرکت هادیان شهر و همچنین قرارداد مستقیم با شرکتها و سازمانهای تابعه شهرداری را ۶۶ هزار و ۹۷۳ نفر تا پایان مردادماه آن سال اعلام کرد. او صحبتهای تکاندهنده دیگری هم داشت؛ اینکه حدود 2 هزار و 743 نفر بدون حضور و غیاب در شهرداری کار میکردند و مدیریت جدید مجبور به حذف بیش از 2 هزار و 400 نفر آنها شده بود.
این اعداد و ارقام که همچنان هم منشا خبرسازیهای دورههای مختلف است برای زمانی است که محمدباقر قالیباف در یک دوره 12 ساله بر مسند شهرداری تهران تکیه زد و در همین 12 سال تعداد کارکنان به 67 هزار نفر افزایش پیدا کرد. روایتهای زیادی هم از نحوه استخدامها در مدیریت شهری آن زمان وجود دارد. دی ماه سال 97 طبق گزارش محمدعلی نجفی تنها سه، چهار ماه پیش از انتخابات ریاستجمهوری سال 96 به طور ناگهانی حدود 13 هزار نفر به کارمندان شهرداری اضافه شده است در حالی که سال 95، ۵۵ هزار و ۹۵۲ نفر به طور مستمر از شهرداری تهران حقوق میگرفتند. البته این روند چندان در شهرداری تهران عجیب و غریب نبود و پیش از آن هم خبرهایی از استخدام دو هزار و 715 نفر پیش از انتخابات ریاستجمهوری سال 92 در آن منتشر شده بود.
رحمتالله حافظی از معدود اعضای اصولگرای شورای چهارم بود که از تخلفات شهرداری تهران در زمینه استخدامها و تبدیل وضع ٥ هزار نیروی انسانی در سال پایانی شورا و در آستانه انتخابات سال ٩٦ سخن گفته بود. براساس گفتههای او در سال 84 حدود ٣٠هزار نفر در شهرداری پایتخت فعالیت میکردند ولی این رقم در سال 95 به ٦٥ هزار نفر رسید. پاسخهای شهردار و معاونان شهردار هم البته هیچگاه منتقدان را در آن زمان قانع نکرد. تشکری هاشمی که معاون وقت توسعه منابع انسانی شهرداری تهران بود در پاسخ به انتقادات گفته بود که آمار شاغلین در شهرداری در سال ۸۶، ۵۴ هزار نفر و در سال ۹۶، ۵۵ هزار نفر است، یعنی در طول این ۱۰ سال فقط ۱۰۱۹ نفر به استخدام شهرداری درآمدهاند. این درحالی بود که طبق گفته حافظی، گزارش سازمان بازرسی کشور حرف دیگری داشت و اختلاف 9 هزار نفری در نیروهای شهرداری تهران را نشان میداد.
به هر ترتیب افزایش نیرو در شرایطی که شهرداریها با کمبود درآمدهای پایدار شهری و منابع مالی روبهرو هستند همواره نگرانی افزایش شهرفروشی برای تامین هزینهها را ایجاد کرده است. طبق گفته اعضای شورا استخدام هر یک نفر در شهرداری تهران، حداقل ۱۵ میلیون تومان بار مالی دارد و سالانه براساس نرخ تورم حدود ۲۰ تا ۲۵درصد به آن افزوده میشود. شهرداری براساس قانون و برنامهها موظف است سالانه ۶درصد نیروی انسانی را کاهش دهد تا کمی از بار مالی و فربگی مدیریت شهری کاسته شود.