رقابت ایران و آمریکا برای واردات نفت سنگین ونزوئلا
هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مجتبی باباخانی-کارشناس بینالمللی انرژی| برای بیش از 17 سال، ایالاتمتحده تحریمهایی را در پاسخ به فعالیتهای دولت و افراد ونزوئلا اعمال کرده است. اولین تحریمهای اعمالشده مربوط به عدم همکاری ونزوئلا در مبارزه با مواد مخدر و مبارزه با تروریسم است. دولت اوباما تحریمهای هدفمندی را علیه افراد به دلیل نقض حقوق بشر، فساد و اقدامات ضددموکراتیک اعمال کرد. دولت ترامپ در واکنش به اقتدارگرایی فزاینده رئیسجمهور نیکلاس مادورو (در قدرت از سال 2013) و در تلاش برای حمایت از دولت موقت به رهبری خوان گوایدو (2019-2022) تحریمهای اقتصادی را گسترش داد. باوجود تحریمها، مادورو قدرت را تحکیم کرد و پلتفرم وحدت احزاب مخالف دولت موقت به رهبری گوایدو را در اواخر سال 2022 منحل کرد.
درحالیکه دولت بایدن تحریمها را علیه دولت مادورو و توانمندسازان آن حفظ کرده است، در نوامبر 2022، وزارت خزانهداری مجوزی را صادر کرد تا به شرکت نفت آمریکایی شورون اجازه دهد تا پس از بازگشت مادورو به مذاکرات با مخالفان، برخی از فعالیتهای خود را در ونزوئلا از سر بگیرد. ایالات متحده، کانادا، بریتانیا و اتحادیه اروپا سعی کردهاند از کاهش تحریمها استفاده کنند تا مادورو را تشویق کنند در مسیری به سوی انتخابات آزاد و عادلانه در سال 2024 حرکت کند. با متوقف شدن دوباره مذاکرات و محرومیت نامزدهای اصلی مخالف از رقابت برای سال 2024، برخی از کارشناسان خواستار مجوزهای کمتر و احتمالا تحریمهای بیشتر هستند.
در حال حاضر ایران، ونزوئلا و اکنون روسیه در یک جبهه واحد در حال درگیری با آمریکا هستند و نفت هر سه کشور تحت تحریم آمریکا است، اما بهدلیل اینکه هر سه کشور نمیتوانند مشتریان دائم و یا به عبارتی فرستکلاس داشته باشند. بهویژه ایران و ونزوئلا باید دنبال پالایشگاههای کوچک و یا قدیمی بگردند که با آمریکا ارتباط مالی و یا فنی نداشته باشد و روسیه هم آنجا را اشغال نکرده باشد. پس رقابت سنگینی بین این سه کشور و بسیار سنگینتر بین ایران و ونزوئلا برای فروش نفت خود به واسطههای غیررسمی و یا پالایشگاههای درجه دو و سه در چین هست. طبیعی است هر چقدر نفت ونزوئلا بیشتر به بازار برسد، شرایط ایران سختتر میشود، زیرا حجم هر بازاری محدود است.
برخی میگویند که واردات نفت خام ونزوئلا به آمریکا برای هر دو کشور سودآور است و احتمالا ونزوئلا، ایران را کنار بگذارد. اما این نکته را در نظر نمیگیرند که همیشه بهصرفهتر بودن برای کشورهای صاحب قدرت ملاک نیست. بحث روابط سیاسی و ژئوپلیتیک هم وجود دارد. مثلا عراق میخواهد ۴۰۰ هزار بشکه به آمریکا نفت صادر کند و آمریکا هم میخرد، حتی اگر بغل دستش نفت باشد. ضمنا آمریکا هیچوقت رژیم ونزوئلا را اینقدر حمایت نمیکند که جان بگیرد. انتخابات ونزوئلا ۲۰۲۴ است و صدای مخالفان دولت مادورو بسیار در آمریکا بلند است.