120 هزار میلیارد تومان چاپ پول در نیمه اول امسال

اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
بانک مرکزی گزارش شاخصهای پولی در نیمسال اول امسال را ارایه کرده که حاکی از انتشار 120 هزار میلیارد تومان پول در 6 ماه ابتدایی امسال است. به عبارتی ماهیانه 20 هزار میلیارد تومان پول جدید چاپ شده است.
اما نکته مهمتر اینکه در قبال این پول چاپ شده، معمولا باید شاخص دیگری چون «خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی»رشد کند که البته این اتفاق نیفتاده و در عوض «بدهی دولت به بانک مرکزی» رشد کرده است.
خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی مقدار ارز یا طلاست که بانک مرکزی خریده و به ازای آنها پول چاپ کرده است. در ایران معمولا این شاخص با صادرات کالاها و البته نفت بالا و پایین میشود. مطابق آمار ارایه شده، خالص دارایی خارجی بانک مرکزی در پایان شهریور ماه امسال نسبت به شهریور سال گذشته، نزدیک به 15 درصد کاهش پیدا کرده است. این آمار در تناقض با آمار و اطلاعات فروش نفت ایران است و به نظر میرسد تسویه فروش نفت با مکانیزم تهاتر صورت گرفته باشد.
اما از آنسو، دیگر جزء پایه پولی یعنی خالص بدهیهای دولت به بانک مرکزی بالا رفته است. خالص مطالبات بانک مرکزی از دولت در این شش ماه ۲۰۶ هزار میلیارد تومان بیشتر شده که بیشتر از سایر اجزای اصلی پایه پولی است. در همین زمان بدهی بانکها هم ۱۳۰ هزار میلیارد تومان زیاد شده است. اما تغییرات منفی دو جزء دیگر در نهایت باعث شده پایه پولی ۱۲۰ هزار میلیارد تومان در این مدت افزایش یابد.
وبسایت «فردای اقتصاد»در این زمینه نوشته است: اگر بین اقلام ترازنامه مجموعه بانکها، بدهی به بانک مرکزی-که رشد عجیب ۲۱۴ درصدی را تجربه کرده- را در یک طرف قرار دهیم و باقی اقلام را در طرف دیگر، رشد بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی نزدیک به ۲۰۰ واحد درصد اثر مثبت در بدهکاری بانکها به بانک مرکزی داشته است. بهطور ساده، مشخص است که دولت این سلطه را بر بانکها- به ویژه بانکهای دولتی- دارد که از آنها قرض بگیرد، بدون اینکه لزوما این استقراض به سود بانک باشد. در چنین شرایطی، بانکها نهایتا ناچار میشوند ناترازیهای ایجادشده را با بدهکاری بیشتر به بانک مرکزی جبران کنند. این را میتوان کانال غیرمستقیم استقراض دولت از بانک مرکزی دانست.