آخرین تیر سازمان ملل برای آتش بس در غزه؛ ماجرای قطعنامه 377 سازمان ملل چیست؟

آخرین خبر/ متن پیش رو در الجزیره منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست.
این قطعنامه به کشورهای عضو اجازه می دهد تا مواردی را تصویب کنند و ارائه کنند که از نظر قانونی غیرالزام آور است. وتوی آمریکا در روز جمعه علیه قطعنامه پیشنهادی شورای امنیت سازمان ملل که خواستار آتشبس فوری در غزه است، باعث گفتگو و درخواست برای اقدام جهت استفاده از یک قطعنامه نادر سازمان ملل در تلاش برای توقف جنگ وحشیانه اسرائیل علیه غزه شده است. مصر و موریتانی روز دوشنبه با استناد به قطعنامه 377A (V) خواستار برگزاری نشست اضطراری مجمع عمومی سازمان ملل متحد در روز سه شنبه شدند. این قطعنامه می گوید که اگر شورای امنیت سازمان ملل به دلیل عدم اتفاق آرا نتواند مسئولیت اصلی خود در حفظ صلح جهانی را انجام دهد، شورای امنیت سازمان ملل می تواند وارد عمل شود اما اسرائیل در گذشته چندین قطعنامه الزام آور سازمان ملل را نادیده گرفته است که عمدتاً به لطف حمایت دیپلماتیک واشنگتن بوده است.
قطعنامه 377 سازمان ملل چیست؟
آیا می توان از آن برای دور زدن وتوی ایالات متحده جهت توقف جنگ که تاکنون بیش از 18000 فلسطینی را کشته است استفاده کرد؟
بخش A قطعنامه 377A (V) که به عنوان "اتحاد برای صلح" نیز شناخته می شود، با هدف حل وضعیتی است که در آن سازمان ملل "مسئولیت اصلی خود را برای حفظ صلح و امنیت بین المللی انجام نمی دهد" این قطعنامه به مجمع عمومی اختیار می دهد که اولاً از طریق دبیرکل جلسه تشکیل دهد دوما این مجمع به منظور ارائه توصیه هایی به اعضا برای اقدامات جمعی کاربرد دارد، اقداماتی از جمله "استفاده از نیروی مسلح در صورت لزوم"
حداقل یکی از اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد یا گروهی از اعضای مجمع عمومی باید از برگزاری این قطعنامه برای اجرایی شدن آن حمایت کنند.
چه چیزی باعث خلق این قطعنامه شد؟
ایده پیش بینی اختیاراتی برای دبیرکل برای شکستن بالقوه بن بست در سازمان ملل، در نتیجه جنگ کره در سال 1950 اتخاذ شد که شاهد آن بود که کره شمالی پس از سال ها خصومت بین دو کشور به همسایه جنوبی خود حمله کرد. در آن زمان، اتحاد جماهیر شوروی سابق هر گونه تصمیم شورای امنیت برای توقف جنگ را مسدود می کرد و همین امر باعث شد که قطعنامه 377 (V) در 3 نوامبر 1950 تصویب شود. این امر پس از آن اتفاق افتاد که ایالات متحده موفق شد از این موضوع را مطرح کند که مجمع عمومی باید برای تقویت توانایی های خود در حفاظت از امنیت جهانی قدرت بگیرد.
آیا این قطعنامه استفاده شده است؟
این قطعنامه به طور گسترده مورد استفاده قرار نمی گیرد، اما مشخص شده است که چندین بار در طول دهه ها برای کمک به حل و فصل انواع درگیری ها از جمله بحران کنگو در سال 1960، درگیری بین هند و پاکستان در سال 1971 و اشغال افغانستان توسط شوروی در سال 1980 استفاده شده است. . یک عنصر حیاتی قطعنامه این است که تأیید می کند مجمع عمومی می تواند در صورت صلاحدید، استفاده از زور را توصیه کند.
از این نظر، قطعنامه تنها یک بار - در بحران کره - اجرا شده است.
قطعنامه 377A برای تشکیل جلسه اضطراری مجمع عمومی در سال 1951 به دلیل عدم اجماع اعضای شورای امنیت مورد استفاده قرار گرفت. این امر منجر به تصویب قطعنامه 498 (V) سازمان ملل شد که میگفت چین به طور نظامی در جنگ کره شرکت کرده است.
این اولین باری بود که سازمان ملل متحد با یک کشور متجاوز در جنگ برخورد کرد. این قطعنامه به صراحت به قطعنامه اتحاد برای صلح اشاره نکرده است، اما دقیقاً متن آن را کپی کرد و گفت که شورای امنیت سازمان ملل به دلیل اختلاف بین اعضا نتوانست به طور مؤثر مسئولیت جهانی خود را انجام دهد.
این بیانیه از همه کشورها و مقامات خواست تا به اقدامات سازمان ملل در کره کمک کنند، که به معنای کمک نظامی است. با این حال، به استقرار نیرو توسط سازمان ملل که خواستار توقف خصومت ها شده بود، منجر نشد. این واحد برای صلح با عملکرد حفظ صلح سازمان یا نیروی اضطراری سازمان ملل متحد (UNEF) متفاوت است که اولین آن در سال 1956 برای نظارت بر خط مقدم بین اسرائیل و مصر تأسیس شد. یونی اف وظیفه نظامی نداشت و قرار بود درگیری ها را صرفاً از طریق حضور نیروی خود خنثی کند.
نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در حال حاضر در ده ها کشور از جمله لبنان فعال هستند، جایی که بر توقف درگیری ها با اسرائیل نظارت می کنند و پس از چندین درگیری از کمک های بشردوستانه به غیرنظامیان اطمینان می دهند.
آیا می توان از این قطعنامه برای توقف جنگ در غزه استفاده کرد؟
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، در صورت تماس حداقل یک عضو شورای امنیت یا گروهی از اعضای مجمع عمومی، به طور بالقوه می تواند این اختیار را داشته باشد که ظرف 24 ساعت جلسه اضطراری مجمع عمومی را تشکیل دهد. سپس کشورهای عضو می توانند توصیه هایی برای اقدام جمعی ارائه دهند که در صورت توافق می تواند به معنای توسل به گزینه های شدیدتر از جمله اقدام نظامی باشد. صرف نظر از این، بحثها و فراخوانهای آنلاینی برای استفاده از این قدرت توسط سازمان ملل وجود داشته است. گوترش روز چهارشنبه تصمیم گرفت به ماده 99 منشور سازمان ملل استناد کند تا به طور رسمی به شورای امنیت هشدار دهد که جنگ اسرائیل علیه غزه اکنون یک تهدید جهانی است.
دبیرکل سازمان ملل متحد روز یکشنبه در سخنانی در مجمع دوحه گفت که علیرغم وتوی روز جمعه، از درخواست برای آتش بس بشردوستانه در غزه دست بر نمی دارد.
چرا آمریکا آتش بس را وتو می کند؟
واشنگتن پیوسته هرگونه قطعنامه شورای امنیت را که خواستار آتش بس فوری و ارسال مقادیر قابل توجهی کمک های بشردوستانه به فلسطینی های تحت محاصره شده بود را وتو کرده است. آخرین مورد روز جمعه زمانی رخ داد که 13 عضو باقیمانده از 15 عضو فعلی شورای امنیت به قطعنامه ای رای دادند که توسط 100 کشور دیگر حمایت می شد اگرچه بریتانیا رای ممتنع داد. این به بنبست دیگری در تلاشها برای توقف حملات زمینی و هوایی اسرائیل منجر شد که از زمان حمله حماس در 7 اکتبر که منجر به کشته شدن بیش از 1100 نفر در اسرائیل شد، نزدیک به 18000 فلسطینی کشته شدند. حماس همچنین بیش از 200 اسیر را گرفت که ده ها تن از آنها به عنوان بخشی از توافق آتش بس که صدها فلسطینی را نیز از زندان های اسرائیل آزاد کردند، آزاد شده اند.
در میان انتقادات فزاینده و تظاهرات مداوم در سراسر جهان، واشنگتن تاکید کرده است که مخالف آتش بس فوری است، زیرا به حماس اجازه می دهد تا قوای خود را بازیابد و به تهدید امنیتی برای اسرائیل ادامه دهد. حماس و دیگر گروههای مقاومت فلسطینی علیه دههها اشغال و محاصره اسرائیل دست به شورش مسلحانه زدهاند. اسرائیل همچنین متهم به اجرای اقداماتی مانند شهرک سازی در سرزمین های فلسطینی است که مانع تحقق کشور فلسطین در آینده می شود. ایالات متحده معتقد است که مداخلات سیاسی خود در تلاش برای اطمینان از اینکه اسرائیل از مرگ غیرنظامیان جلوگیری می کند و در عین حال تمام تلاش خود را برای تضمین آزادی اسیران در غزه و گام برداشتن به سمت هدف مورد حمایت غرب یعنی «نابودی» حماس انجام می دهد، مؤثرتر خواهد بود.
اما به نظر می رسد اسرائیل به توصیه های آمریکا در مورد حمایت از غیرنظامیان فلسطینی توجه نکرده است، زیرا بیش از 80 درصد تلفات را غیرنظامیان تشکیل می دهند.
خبرنگار مترجم: الیاس شیبانی فر