ترجمه «ذهن چینی» به بازار آمد/تفکر شرق و غرب چه پیوندهایی دارند؟

کتاب «ذهن چینی» نوشته کریستوفر بولاس به‌تازگی با ترجمه سحر اعلایی توسط انتشارات ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شده است. نسخه اصلی این‌کتاب سال ۲۰۱۳ توسط انتشارات راتلج چاپ شده است.

کریستوفر بولاس نویسنده این‌کتاب، روانکاو و رمان‌نویس است و در این‌کتاب، سفری آفاقی و انفسی را به شرق و کشف وحدت ذهن شرقی و غربی انجام می‌دهد. او می‌گوید خاستگاه اثرش، مجموعه درسگفتارهایی است که بنا بود پس از برگزاری توری در ژاپن در سال ۲۰۰۹، سال ۲۰۱۰ در کره جنوبی ارائه شوند. او سپس گفتارهایش را براساس تفاسیری از فیلسوفان مهمی که آثارشان دنیای شرق را تحت تاثیر قرار داده، تنظیم کرده است. این‌فلاسفه، چهره‌هایی چون لائوتسه، کنفوسیوس و جوانگ‌زِه هستند که کریستوفر بولاس پیوندهای احتمالی دیدگاه آن‌ها را با تفکر غرب بررسی کرده است.

مولف کتاب در بخش‌ها و در واقع در سفر سه‌مرحله‌ای خود که با سفر واقعی به ژاپن و کره جنوبی همراه بوده، بخش شرقی ذهنش را کشف می‌کند و به شباهت‌های آن با بخش غربی ذهنش یعنی آموزه‌های روانکاوی می‌پردازد. در مرحله اول سفر فکری خود، پیش از آن که عازم ژاپن و کره شود، هنگام مطالعه درباره فرهنگ‌های شرقی پیش‌انگاره‌هایی پرورانده بود. او در آن‌مقطع نمی‌دانست این‌شکلی از بازخوانی است، زیرا عناصر ذهنی‌‎ای که در شرق رشد یافته بودند بخشی از ذهن او و اذهان مردم سراسر جهان بودند. در مرحله دوم فکری خود با سفر به ژاپن و تجربه زنده ذهن ژاپنی چیزی را دریافت که تأثیری عمیق بر او گذاشت. با این که هنوز از آن فهمی روشن نداشت. در نهایت هم در واپسین مرحله سفر فکری خویش، پس از آن که سفر به شرق دور را به اتمام رساند، بار دیگر به متون بنیادین فرهنگ‌های شرقی بازگشت و توانست دریافت خود را مفهوم‌پردازی کند.

بولاس معتقد است شیوه‌های تفکر در شرق آسیا و غرب تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند و بر بخش‌های متفاوت ذهن تأکید می‌کنند. این دو بخش ذهن زمانی با یکدیگر وحدت داشتند اما طی چند هزار سال گذشته از هم فاصله گرفته‌اند. با این همه، این دو شیوه تفکر به یمن ظهور روان‌کاوی در اواخر قرن نوزدهم و تحولات بعدی آن به یکدیگر نزدیک می‌شوند. فروید، وینیکات، خان، یونگ و روزنفلد و ... هم ازجمله چهره‌های غربی‌ای هستند که در این‌کتاب به اندیشه آن‌ها اشاره شده است.

کتاب پیش‌رو ۳ بخش اصلی و ۱۳ فصل دارد. بخش‌ها از اول تا سوم به این‌ترتیب‌اند: «پیش‌انگاره‌ها»، «دریافت‌ها» و «مفهوم‌پردازی‌ها».

فصل‌های اول تا سوم در بخش اول‌ها قرار دارند که به این‌ترتیب‌اند: لحظه‌ها، خود به مثابه شعر، مناسک گذار. دومین‌بخش هم دربرگیرنده فصول چهار تا هفت کتاب‌اند که به این‌ترتیب‌اند: دروازه زندگی، یکپارچگی معنوی، متعهد به وظیفه، شادی حاصل از انفعال.

پرورش، شکاف‌های تمدن، گمشده در فکر، ذهن گروهی، امکان‌بندی‌ها، پایان‌بندی هم عناوین فصول ۸ تا ۱۳ هستند که در بخش سوم قرار دارند.

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

لائوتسه می‌گوید وقتی رویدادهای اطراف گیجمان می‌کنند می‌توانیم به کمک «قدرت امر بسیط نام‌ناپذیر» بر اضطراب غلبه کنیم (فصل سی و هفت). از منظر روانکاوی، می‌توان گفت گرچه رویدادهای محیط ممکن است کلافه‌مان کنند، اگر در خود مرکزی‌مان باشیم _ ساختار یکپارچه هستی ما و قانون حاکم بر روابطمان _ می‌توانیم بر دلهره ناشی از مشکلات محیطی قایق آییم.

این ساختار یکپارچه عبارت است از فرم (یا منطق شخصیت) خود ما، و لائوتسه معتقد است این شیوه بودن مقدم و حاکم بر زبان است: «بدون گفتار دستور بده.» (فصل چهل و سه). او در فصل چهل و هفت تاکید می‌کند بر این‌که اگر در پی کسب دانش قدم به دنیای بیرون نگذاریم، می‌توانیم امور را به بهترین نحو بشناسیم.

در واقع، او می‌گوید می‌توانیم راه را به مدد دانش درون‌روانی بازشناسیم.

این‌کتاب با ۲۰۸ صفحه، شمارگان ۷۷۰ نسخه و قیمت ۱۳۰ هزار تومان منتشر شده است.