داستان‌ها و فیلم‌های ابراهیم گلستان

در مقدمه این کتاب آمده است: در این کتاب، مجموعه آثار ابراهیم گلستان از فیلم‌های مستند و داستانی تا داستان‌های کوتاه و بلند او به عنوان یک متن در نظر گرفته و با نگاهی درون‌متنی و فرامتنی بررسی شده‌اند. با خوانش و دقت در این آثار می‌توان متوجه پیوندهای عمیقی میان نگرش‌ها و اندیشه‌ها و نشانه‌های هر یک از این آثار با همدیگر شد و همچنین متوجه تغییرهایی که اندک اندک میان آن‌ها به ویژه از دهه چهل به بعد به وجود می‌آیند و اینکه تأثیر سینما را می‌توان در آنها به روشنی دید. پژوهش‌هایی که تاکنون درباره آثار گلستان انجام شده اغلب به بررسی گرایش‌ها و نگرش‌های سیاسی و اجتماعی او در زندگی‌اش پرداخته‌اند و جنبه‌های گوناگونی از زندگی او از سوی نویسندگان و دوستان و نزدیکانش زیر ذره‌بین رفته‌اند. داستانهای او نیز مورد بررسی قرار گرفته و همچنین درباره فیلم‌های مستندش و دوره فیلم‌های «سازمان فیلم گلستان» و به‌ویژه فیلم «خشت و آینه» و «اسرار گنج دره جنی» نقدهای زیادی نوشته شده است. این کتاب قصد ندارد راه‌های رفته را دوباره بپیماید و به تکرار سخن دیگران بپردازد. در این پژوهش، نیت و زندگی مؤلف چندان مد نظر نیست، به جز مواردی که با خاطره/ داستان در آثار او روبه‌رو می‌شویم و به‌ناچار چگونگی و پیوند این خاطره‌ها در متن‌ها مورد توجه قرار گرفته‌اند. آنچه میان این آثار به عنوان یک متن کلی مد نظر بوده‌اند، یافتن خطوط مشترک، نشانه‌ها، مایه‌ها، تصویرها، روایت‌ها در یک بررسی ساختاری تطبیقی، موضوعی، تأثیر سینما در داستان‌ها و نیز تشابه نگاه او با فروغ فرخزاد و ... است. آنچه مصالح لازم را برای یک بررسی درون‌متنی و فرامتنی فراهم می‌آوردند. این پژوهش به دو بخش «خوانش در متن» و «خوانش در فرامتن» تقسیم شده است. بخش «خوانش در متن» به بررسی ساختاری درون‌متن‌ها می‌پردازد، دوازده منظر برای این بخش در نظر گرفته شده است. بخش «خوانش فرامتن» به موضوع‌ها و درونمایه‌ها، نگره‌ها و اندیشه‌ها و زمینه‌های کلی‌تر متن‌ها می‌پردازند که پنج پژوهش، این بخش را در بر می‌گیرند.

در نوشته پشت جلد کتاب آمده است: ابراهیم گلستان (۱۳۰۱-۱۴۰۲) نویسنده و فیلمساز ایرانی در نیمه نخست زندگی طولانی خود به‌عنوان داستان‌نویس و کارگردان پیشگام شناخته شد و آثارش مورد توجه گروهی از مخاطبان ادبی و هنری قرار گرفت. او در حدود نیمۀ دوم زندگی، به‌ویژه دو دهه پایانی، اغلب به نقد شفاهی در حوزه‌های ادبیات و اجتماع و حتی سیاست پرداخت. در کتاب حاضر، مجموعه آثار گلستان، از فیلم‌های مستند و داستانی تا داستان‌های کوتاه و بلند او به‌عنوان یک متن در نظر گرفته و در دو حیطه درون‌متنی و فرامتنی بررسی شده است. ویژگی پراهمیت نقد و تحقیق حاضر تلاش نویسنده برای ایجاد چشم‌اندازهایی چندجانبه از آثار هنری و ادبی گلستان سینماگر و گلستان داستان‌نویس است.