کتابخوان/ ترکیب فولاد آبدیده درست است یا فولاد آبداده؟

آخرين خبر/ آبديده/آبداده: آبديده به معناي «تر شدن در آب» و توسعاً به معناي «تباه و فاسد شده» است: «کاغذش از کاغذ آبديده‌هايي [بود] که به جاي ورقي يک شاهي پنج ورق يک شاهي مي‌فروختند» (جعفر شهري، شکر تلخ، تهران، ۱۳۵۷، ص ۴۱۴). «آب ديدن» نيز به معناي «آسيب ديدن و فاسد شدن» است: «امروز سراي حاجي کاظم شش صندوق سرم ديفتري... حراج مي‌شود. يکي از آنها آب‌ديده، اما باقيش سالم است» (صادق هدايت، حاجي آقا، چ۲، تهران، ۱۳۳۰، ص ۸۲). اما آبداده صفتي است که در وصف آهن به کار مي‌رود و آن هنگامي است که اين فلز را تفته کنند و در آب فرو برند تا مقاوم شود و زنگ نزد: «هر کس که بي‌فرمان سلطان ما اينجا آيد [او را] زوبين آبداده و شمشير است» (تاريخ بيهقي، ۴۵)؛ ديو هَگَرْزْ آبروي من نَبَرَد زانک روي بدو دارد آبداده سنانم (ناصر خسرو) از نرم دلانِ مُلکِ آن بوم بود آهني آبداده چون موم (نظامي، ليلي و مجنون) بنابراين ترکيب فولاد آبديده که مجازاً به معناي «در کوره‌ي حوادث پرورده و ورزيده» به کار رفته و در سالهاي اخير، ظاهراً پس از انتشار کتابي با عنوانِ چگونه فولاد آبديده شد، رايج شده غلط است و در فارسي فصيح بهتر است که به جاي آن فولاد آبداده يا فولاد آبدار گفته شود. 📚 منبع: کتاب غلط ننويسيم نويسنده : ابوالحسن نجفي با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد