ریشه کاسه از آش داغتر است چیست؟

آخرين خبر/ هر کس در انجام کاري بيشتر از ذي نفع و ذي صلاح و مسئول دخالت و پافشاري کند از باب تعريض وتمثيل گفته مي شود : فلاني کاسه گرمتر از آش است و يا به اصطلاح ديگر : کاسه داغتر از آش است. قبلا در اينگونه موارد اصطلاح دايه مهربانتر از مادر به کار برده مي شد ولي درعصر قاجاريه واقعه تاريخي جالبي عنوان اين مقاله را مرادف اصطلاح مزبور قرار داده است که ذيلا به شرح واقعه مي پردازيم :  در زمان سلطنت ناصرالدين شاه قاجار همه ساله يکروز از فصل بهار در سرخه حصار تهران برنامه آشپزان با حضور شاه و خاندان سلطنت و اعيان و اشراف کشور با تشريفات خاص و برنامه مفصلي که در مقالات آش شله قلمکار و سبزي پاک کردن در اين کتاب آمده اجرا مي شده است که تمام امرا و صدور مملکت درپختن اين آش کذايي کار و وظيفه اي بر عهده داشته اند. يکي سبزي پاک مي کرد ، ديگري خس و خاشاک نخود و لوبيا را مي گرفت يکي ديگر بادنجان پوست ميکند ، يکي هم هيزم زيرديگ مي گذاشت.  خلاصه تمام اعاظم کشور از زن ومرد به کاري اشتغال داشته اند و در پيشگاه سلطان خود را به نحوي خادم و خدمتگزار جلوه مي داده اند !  يکي از مواد اساسي برنامه آشپزان اين بود که چون آش شله قلمکار کاملا طبخ و آماده مي شد آن را در قدح هاي چيني بزرگ و کوچک مي ريختند و به فراخور مقام و منزلت بين وزرا و امرا و رجال وهمسران شاه که افتخار حضور داشته اند تقسيم مي کرده اند. آن گاه سفره عريض و طويلي گسترده مي شد. هرکس به جاي خود که قبلا معين شده بود مي نشست و از ظرف مخصوصش با تظاهر به کمال ميل و اشتها تناول مي کرد. سرانجام هر يک از مدعوين موظف بود قدح چيني را پس از خوردن آش پر از سکه طلا و اشرفي کند و به حضور قبله عالم تقديم دارد ! به قول آقاي دکتر احسان طباطبائي صاحب کتاب چنته درويش که در رابطه با اين آش مورد بحث مي نويسد :  "... در اينجا بر خلاف مثل معروف ، که هرکس به قدر پولش بايد آش بخورد اتفاقا هيچکس صد يک بلکه هزاريک پول تقديمي آش نمي خورد و اين پول را فقط براي افتخارتقرب به حضور ملوکانه تقديم مي نمودند و گاهي هم ناصرالدين شاه بر سر حال بود و به کسي خيلي لطف و مرحمت داشت و از او احوالپرسي مي نمود ..."  آقاي مرتضويان ضمن شرح اجمالي از جشن آشپزان راجع به ريشه ضرب المثل بالا چنين مي نويسد :  "... رسم چنين بود که آن شخص پس از خوردن آش ، کاسه خودرا پر از اشرفي کرده نزد شاه بفرستد ."  " با آنکه طبع بلند پرواز بشر زيادت طلب است و به هر جاه و مقامي باشد آرمان جلال و جبروت بيشتري دارد اما در اين روز با آنکه مقام شامخي داشتند آرزو ميکردند پست ترين مقام را داشته باشند وچون کاسه هر کس بزرگتر بود در اين معامله زيادتر پول داغتر مي شد مي گفتند : کاسه از آش داغتر است." با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد