صوت/ غزل 288 حافظ؛ کنار آب و پای بید و طبع شعر و یاری خوش

آخرين خبر/ کنار آب و پاي بيد و طبع شعر و ياري خوش معاشر دلبري شيرين و ساقي گلعذاري خوش الا اي دولتي طالع که قدر وقت مي‌داني گوارا بادت اين عشرت که داري روزگاري خوش هر آن کس را که در خاطر ز عشق دلبري باريست سپندي گو بر آتش نه که دارد کار و باري خوش عروس طبع را زيور ز فکر بکر مي‌بندم بود کز دست ايامم به دست افتد نگاري خوش شب صحبت غنيمت دان و داد خوشدلي بستان که مهتابي دل افروز است و طرف لاله زاري خوش مي‌اي در کاسه چشم است ساقي را بناميزد که مستي مي‌کند با عقل و مي‌بخشد خماري خوش به غفلت عمر شد حافظ بيا با ما به ميخانه که شنگولان خوش باشت بياموزند کاري خوش طبع شعر : قريحه و ذوق شعر و شاعري . معاشر : همدم، مصاحب، شريک و طرف عشرت . ياري خوش : ياري خوشرفتار معاشر دلبري : دلبري معاشر، دلبر همدمي، دلبر مصاحبي . گلعذاري خوش : گلچهره يي خوشخو . دولتي طالع : کسي که بخت مساعد دارد، کسي که طالعي برخوردار از خوشبختي دارد . عشرت : عيش و شادي، خوشگذارني . روزگاري خوش : روزگاري سازگار و دلپسند . برخاطر : بر دل، بر ضمير . سپندي بر آتش نِه : اسپندي به منظور رفع چشم زخم در آتش بريز تا همانطور که دانه هاي اسپند در آتش مي ترکد چشم حسود تو هم از آتش حسرت بترکد و به تو چشم زخمي نرسد . عروس طبع را : عروس طبع خود را، زيباترين انديشه ذهن خود را . بِکر : بديع، نو، دوشيزه . نقش ايام : بازي روزگار . شب صحبت : شب مصاحبت، کنايه از شبي که کنار لاله زار و مهتاب با دوستان مي گذراني . دادِ خوشدلي : حقّ شادي . طَرف : چشم و در اينجا مخفّف طَرَف به معناي کنار است . بنام ايزد : به نام ايزد متعال، ماشاءالله، چشم بد دور . مستي مي کند با عقل : با عقل از در مستي و ستيزه جويي در مي آيد . خماري خوش : حالت خوش خمار، حالت بي خبري و سرمستي . شنگول : زيباي شاد و شوخ و خوش مشرب . خوش باش : خوش معاشرت، هميشه خوشحال، خوش سر و زبان . معاني ابيات غزل (288) 1) کنار جوي آب روان و زير سايه درخت بيد با قريحه شعر و شاعري و دوستي خوشرفتار (و) دلبر همنشيني شيرين حرکات و ساقي گلچهره يي خوش خوي … 2) هان، اي کسي که بخت با تو مساعد و ارزش وقت را به خوبي مي شناسي، اين عيش و عشرت و شادي برتو گوارا باد که ايام به کام توست . 3) به آن کسي که بار عشق و محبت دلبري را بر دل دارد بگو که تا چشم نخورد، اسپند دود کند که کار و باري خوب دارد . 4) اندام عروس طبع و قريحه خود را از انديشه بديع و نو آرايش مي دهم شايد بر اثر بازي ايام، معشوق زيبارويي به چنگ من افتد . 5) در شب مهتابي که روشني بخش دل و جان است و در کنار چمن و لاله زاري با صفا، همنشيني با دوستان را قدر بدان و بهره خود را از عيش و نوش بگير. 6) چشم بد دور! در جام چشم هاي ساقي، شرابي موج مي زند که با عقل از در مستي و ستيز در مي آيد و حالت بي خبري و سرخوشي بدست مي دهد . 7) حافظ! عمرت به بي خبري سپري شد، با ما به ميخانه بيا تا ساقيان زيباروي خوش مشرب به تو راه بهزيستي را بياموزند . شرح ابيات غزل (288) وزن غزل : مفاعيلن مفاعيلن مفاعيلن مفاعيلن بحر غزل : هزج مثمّن سالم * سنائي : الا اي دلـــرباي خوش بيا، کامـــد بهاري خوش شراب تلــخ ما را ده که هست ايـن روزگاري خوش در شرح غزل 275 که با رديف خوش سروده شده، گفته شد که احتمال داده مي شود شاعر در استقبال غزلي که به اقتراح گذاشته شده، سروده باشد . شاعر جمعاً دو غزل با رديفِ «خوش» سروده که اين غزل مورد بحث دومين و آن هم به استقبال از غزل سنايي است که مطلع آن در بالا ذکر شد . غزلي است عاشقانه و بازگو کننده عقايد باطني شاعر و ارائه کننده بهترين شيوه زندگي، و شاعر در خلا لِ اشعار خويش به کرّات ماحصل گفتار اين غزل را در بيتي بازگو کرده و به عنوان مثال در غزلي ديگر مفاد بيت مقطع اين غزل را چنين بازگو مي کند : تا در ره پيــري به چـــه آييـن روي اي دل باري به غلـــط صرف شد ايام شبابت و يا : گل در بر و مـي در کف و معشوق به کام است سلطان جهانم به چنين روز غلامست شرح جلالي بر حافظ – دکتر عبدالحسين جلالي با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد