غلط ننویسیم؛ بلیط یا بلیت؟

خراسان/ باغات واژه باغ فارسي است و جمع بستن آن با «ات» عربي برخلاف قاعده است. اين جمع گاهي در متون کهن ديده مي شود، با اين همه بهتر است اين واژه را نيز طبق قاعده جمع در فارسي با «ها» جمع ببنديم و باغ ها بگوييم. بي درنگ/بلادرنگ واژه درنگ فارسي است و آوردن «بلا» ي عربي قبل از آن خلاف فصاحت است، به جاي آن بهتر است بي درنگ گفته شود. بليت/بليط اين کلمه از واژه ي billet فرانسوي از طريق زبان روسي گرفته شده و بهتر است که با حرف «ت» و به صورت بليت نوشته شود نه بليط. به بهانه / به مناسبت در يکي دو دهه اخير، ظاهراً به سبب اصرار بر کاربرد واژه هاي فارسي به جاي عربي، همه جا در مطبوعات و در راديو و تلويزيون (ولي نه در زبان روزمره) رسم شده است که به جاي «به مناسبتِ» بگويند «به بهانه» . مثلاً در اين جمله که در مجله اي ادبي آمده است: «خبرنگار ما به بهانه برگزاري اولين نمايشگاه بين المللي کتاب در تهران مقاله اي نوشته است.» معناي صحيح بهانه چنين است: «توسّل به علّتي آشکار ولي دروغين براي رسيدن به مقصودي پنهاني.» مثلاً زني از دست شوهرش مي نالد که «خاموشي برق را بهانه کرد تا از خانه بيرون برود.» بر اين اساس، مراد از جمله اي که در آن مجله ادبي آمده است فقط مي تواند اين باشد: «برگزاري اولين نمايشگاه بين المللي کتاب در تهران براي خبرنگار ما علتي دروغين است که او آن را دستاويز کرده و مقاله اي نوشته است تا مقصود ديگري را که پنهان است برآورده کند!» همچنين وقتي که مجله معتبري يکي از شماره هاي خود را به حافظ تخصيص مي دهد و با عنوان درشت مي نويسد: «به بهانه ششصدمين سالگرد درگذشت حافظ» تنها اين معني را مي رساند که «ما به حافظ کاري نداريم، فقط ششصدمين سال درگذشت او را بهانه کرده ايم تا به هدف پوشيده خودمان برسيم!» «به بهانه» هرگز نمي تواند جانشين «به مناسبتِ» شود و بايد از استفاده آن به اين معني پرهيز کرد. برگرفته از کتاب «غلط ننويسيم» اثر «ابوالحسن نجفي» همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در تلگرام https://t.me/akharinkhabar آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar